Quan hệ gắn bó hơn với Trung Quốc, một nước mà trước đây Philippines không tin tưởng, đã giúp Manila lấy đà thêm trong tuần này sau khi Bắc Kinh cam kết đổ thêm một đợt đầu tư vào Philippines, và đưa ra những ý tưởng mới trong lĩnh vực an ninh hàng hải.
Khi Chủ tịch nước Trung Quốc Tập Cận Bình gặp Tổng thống Rodrigo Duterte của Philippines tại Trung Quốc hôm thứ Ba, nước chủ nhà đã cấp 73 triệu đô la tiền viện trợ kinh tế và xây cơ sở hạ tầng, trong khi 9 công ty Trung Quốc ký ý định thư để thăm dò các dự án kinh doanh trị giá 9,8 tỷ đô la tại Philippines.
Các chuyên gia ở Manila nói rằng đó là những lợi ích mới nhất phát xuất từ tình hữu nghị giữa nền kinh tế lớn nhất châu Á và nước Philippines còn nghèo khó. Trước năm 2016, hai nước bất đồng với nhau dưới thời tổng thống Benigno Aquino, do vụ tranh chấp chủ quyền trên biển.
Trung Quốc đã cam kết sẽ viện trợ và đầu tư vào Philippines tổng cộng 24 tỉ đô la hồi tháng 10 năm 2016 giữa lúc hai bên đặt nền móng cho các mối quan hệ ấm áp hơn. Các khoản viện trợ, đầu tư đó đã giúp Manila xây các tuyến đường sắt và chiến đấu chống các phần tử nổi dậy Hồi giáo trên đảo Mindanao của Philippines.
Giáo sư khoa học chính trị Herman Kraft thuộc Đại học Philippines Diliman ở Metro Manila nói:
"Nếu nói rằng tình hình đang ngày được cải thiện ở Philippines riêng trong lĩnh vực kinh tế, ở một chừng mực nào đó tất cả những điều đó có thể được quy cho những nỗ lực của ông Duterte cải thiện các quan hệ với Trung Quốc, tốt hơn so với dưới chính quyền Aquino."
Hai năm trước, người dân Philippines tỏ ra bất bình khi tổng thống mới được bầu của họ bắt đầu theo đuổi một chính sách thân thiện với Trung Quốc. Cựu Tổng thống Aquino trước đây chống sự hiện diện của Bắc Kinh Biển Đông, nơi mà hai nước có những tuyên bố chủ quyền chồng chéo.
Một cuộc xung đột năm 2012 liên quan tới bãi cạn Scarborough dẫn đến các vụ tẩy chay Philippines tại Trung Quốc, và Manila đệ đơn kiện Trung Quốc ra trước tòa án trọng tài quốc tế. Tòa án ra phán quyết trao phần thắng cho Manila vào giữa năm 2016.
Ông Duterte đã duy trì được sự ủng hộ của nhiều người Philippines, một phần nhờ nhận được viện trợ của Trung Quốc để tài trợ cho các dự án hạ tầng mới của chính phủ trị giá 169 tỉ đô la, và thúc đẩy nền kinh tế.
Các khoản đầu tư mà Trung Quốc thông báo trong tuần này sẽ tạo ra việc làm cho 10.000 người, theo trang web của tổng thống Philippines cho biết hôm thứ sáu 13/4. Trang web cho biết các dự án đó bao gồm "nhiều dự án du lịch lớn.
Quan hệ tốt hơn
Trung Quốc đã buông lỏng các hoạt động quanh bãi cạn Scarborough và hai bên đang thảo luận kế hoạch thăm dò dầu chung trên vùng biển mà hai bên đang tranh chấp. Ông Tập và ông Duterte hôm thứ tư đồng ý để "tăng cường liên lạc thông tin" như một cách để tránh tai nạn trên vùng biển tranh chấp.
Mức ủng hộ dành cho ông Duterte lên tới 70% trong quý 1 năm 2018, theo thăm dò của cơ quan nghiên cứu Social Weather Stations ở Manila. Con số này đã giảm 1% so với tháng 12 năm trước.
Chính sách đối ngoại đa phương
Ông Duterte cũng ve vãn Nhật Bản để nước này đầu tư vào Philippines, và các quan hệ với Hoa Kỳ, từng là thực dân cai trị Philippines, đã bắt đầu cải thiện vào cuối năm ngoái sau một thời gian sa sút quan hệ sau khi ông Duterte đắc cử.
Giám đốc điều hành của Tổ chức Vận động Thay đổi Chính trị và Cải cách Phi Luật Tân Ramon Casiple nói: “Tôi nghĩ ông ấy cố không thể hiện lập trường quá thân Trung Quốc”.
Người dân Philippines nói chung tin tưởng vào chính sách giao hảo với Trung Quốc của Tổng thống Duterte.
Nhà kinh tế Rahul Bajoria của công ty Barclays ở Singapore, nói các quan chức Philippines sẽ hoan nghênh các khoản đầu tư lớn từ Trung Quốc để bù đắp cho sự sụt giảm của các khoản đầu tư nước ngoài khác.
Đầu tư trực tiếp vào Philippines đạt mức cao nhất trong lịch sử là 10,05 tỷ đô la trong năm ngoái, tăng 21,45% so với năm 2017, Rappler.com cho biết.
Nguồn tin này trích dẫn đầu tư từ Trung Quốc và Nhật Bản là các nguồn tăng trưởng đầu tư bền vững cho Philippines trong những tháng đầu năm 2018.