Chỉ còn vài hôm nữa đến ngày bầu cử tổng thống Mỹ (8/11), một sự kiện quan trọng không chỉ đối với nước Mỹ mà còn ảnh hưởng tới cả thế giới, hai ứng cử viên hàng đầu: ông Donald Trump của Đảng Cộng hòa và bà Hillary Clinton của Đảng Dân chủ đang ráo riết tranh thủ sự ủng hộ của những nhóm dân thiểu số, trong đó có người Mỹ gốc Việt.
Nhiều khảo sát gần đây trên toàn nước Mỹ cho thấy bà Hillary hiện giành được sự ủng hộ mạnh mẽ từ nữ giới, nhất là sau những phát ngôn gây tranh cãi của ông Trump đối với phụ nữ. Kết quả này liệu có đại diện cho quan điểm của phụ nữ Mỹ gốc Việt hay không? Và liệu yếu tố phái tính có ảnh hưởng đến quyết định chọn người lãnh đạo của họ hay không?
Ngay sau khi Giám đốc FBI James Comey cho biết cơ quan này đang điều tra một số email mới tìm thấy liên quan đến bà Clinton trong thời làm ngoại trưởng, lập tức tỷ lệ ủng hộ áp đảo mà nữ ứng cử viên của Đảng Dân chủ đạt được trước đây trước đối thủ Donald Trump bị thu hẹp. Khảo sát mới nhất của ABC/Washington Post cho thấy tỷ số cuộc đua giữa bà Clinton với ứng viên Đảng Cộng hòa hiện đang rất sít sao: 46-45. Có đến 1/3 cử tri cho biết họ gần như không ủng hộ bà Clinton sau phát biểu của ông Comey, 7% trong số những người ủng hộ bà Clinton nói họ phải suy nghĩ lại.
Tuy nhiên, khảo sát được thực hiện từ ngày 25 – 28/10 vẫn cho thấy bà Clinton dẫn trước ông Trump 19 điểm trong số các cử tri độc lập và sự ủng hộ phần lớn đến từ phụ nữ.
Riêng với các cử tri nữ gốc Việt trước đây vốn ưu ái Đảng Cộng hòa, những thăm dò gần đây cho thấy nhiều người đã chuyển hướng sang ủng hộ bà Clinton của Đảng Dân chủ, phần lớn là vì thái độ và phát ngôn của ứng viên Đảng Cộng hòa Donald Trump đối với phụ nữ.
Phe Clinton
Bà Lê Tống Mộng Hoa, Chủ tịch nhóm từ thiện Tình Thương Virginia, người đứng ra tổ chức một buổi họp mặt của nữ giới ủng hộ bà Clinton tại bang Virginia hôm 23/10, cho biết:
“Tôi tổ chức cái này không phải là để gây quỹ cho bà Hillary. Đây chỉ là rally, một cuộc họp của 3 thế hệ Vietnamese American women (phụ nữ Mỹ gốc Việt), để thứ nhất là show anger (biểu lộ sự tức giận) đối với ông Trump vì cách ông khinh thường đàn bà, thứ nhì là để kêu gọi mọi phụ nữ Việt Mỹ đi bỏ phiếu ngày 11/8”.
Một nhà hoạt động cho dân chủ, tự do của Việt Nam, Bác sĩ Nguyễn Thể Bình, người đại diện cho thế hệ người Việt thứ 2, cho biết lý do bà ủng hộ bà Clinton là vì những chính sách đối ngoại của bà Clinton. BS. Bình nói bà ủng hộ bà Clinton về chính sách tiếp nhận người nhập cư, như nước Mỹ đã từng tiếp nhận người Việt trước đây. Ngoài ra, bà cho rằng chính sách về châu Á của bà Clinton cũng là một yếu tố khiến bà ủng hộ nữ ứng cử viên này.
Bà nói: “Bà Hillary là người đầu tiên chuyển trục ngoại giao của Mỹ về châu Á. Trong đó, bà mạnh mẽ nêu lên sự chống đối bành trướng của Trung Quốc ở Biển Đông và đã nêu lên quan tâm của Mỹ để bảo vệ chủ quyền của các quốc gia trong vùng Đông Nam Á”.
Một phụ nữ trẻ thuộc thế hệ người Việt thứ 3 ở Mỹ, cô Thảo Ngân, hiện đang làm việc cho chính phủ sau khi tốt nghiệp đại học chuyên ngành Chính trị - Xã hội, cho biết sở dĩ cô ủng hộ bà Clinton là vì cô hiểu việc giành được một chỗ đứng trong chính trường Mỹ đối với một phụ nữ là rất khó.
Cô Thảo Ngân chia sẻ: “Lúc đó con học về mấy cái chuyện bà Hillary làm. Con thấy là đàn bà vô chính trị thực sự là khó chứ không dễ. Nên bả đã dùng 40 năm của bả để vừa giúp người ta, vừa vô chính trị, rồi bữa nay là người đàn bà đầu tiên được nomination (đề cử) của Democratic Party (Đảng Dân chủ). Con thấy bả vượt qua mấy cái khó nhiều lắm, nên đàn bà phải đứng chung với nhau để giúp bả được thắng kỳ này”.
Trong khi đó, Vân Anh, chủ một doanh nghiệp tư nhân tại bang Oklahoma, chọn bà Clinton vì hy vọng những tố chất của một phụ nữ ở bà sẽ giúp thay đổi cục diện nước Mỹ mà cô cho là đầy bất ổn hiện nay.
Chị Vân Anh cho biết: “Từ kinh tế đến những chuyện khác, có nhiều thứ bất bình thường. Cho nên lúc nào cũng cứ để cho đàn ông xử lý theo phong cách của đàn ông thì có lẽ, như bây giờ mình thấy, là không giúp được gì. Đàn bà họ có lối suy nghĩ khác thì có thể sẽ giúp thay đổi thời cuộc”.
Phe Trump
Nhưng không phải phụ nữ gốc Việt nào cũng ủng hộ bà Clinton. Bà Vân Huỳnh ở bang Virginia cho biết bà chắc chắn chọn ông Trump. Lý do là vì:
“Ông ấy là một người sẽ bảo vệ nước Mỹ khỏi nạn terrorist (khủng bố) như điều ông hứa, tôi thích cái kế hoạch bức tường của ông. Tôi rất thích. Kế hoạch không cho những di dân bất hợp pháp vào nước Mỹ, đó là một kế hoạch tốt lành. Lý do thứ hai, đó là ông không phải là người ủng hộ cho đồng tính và phá thai. Đó là điều mà một tổng thống cần phải như vậy”.
Đối với những chỉ trích về các phát ngôn của ông Trump về phụ nữ, bà Vân cho rằng những phát ngôn đó không đại diện cho con người của ông Trump. Vả lại, phụ nữ ở Mỹ được luật pháp bảo vệ. Bà nói:
“Không thể kết tội một người vì lời nói của họ. Ở nước Mỹ này là nước mà người phụ nữ được bảo vệ nhiều hơn hết tất cả các nước khác trên thế giới. Cho nên tôi yên tâm về sự bảo vệ phụ nữ đối với luật pháp của Mỹ. Tôi không hề lo lắng”.
Trong khi đó, Phương, một chuyên gia máy tính ở bang Georgia, cho biết cô vẫn ủng hộ ông Trump dù nhiều người Việt “quay lưng” lại với ông sau những bài tranh luận, phát biểu của hai ứng cử viên, vì theo cô, nói là một chuyện, thực hiện được lời nói đó lại là một chuyện khác.
Chị Phương nói: “Nếu chỉ dựa vào những lời nói suông, những câu chuyện hoặc những bài speech (phát biểu) đó, thì mình không đặt 100% quyết định của mình dựa trên những cái đó. Vì cách đây 8 năm, ông Obama cũng đưa ra mấy bài nói chuyện, tất cả những bài speech của ông đều rất tốt, rất lôi cuốn, nhưng qua 8 năm thì bao nhiêu phần trăm trong những bài speech đó trở thành hiện thực”.
Phương nói cô sẽ không vì yếu tố “người phụ nữ đầu tiên” mà bầu chọn cho một lãnh đạo mà theo cô là không tốt bằng đối thủ.
Cô chia sẻ: “Nếu chỉ vì lý do đó mà mình chọn Hillary Clinton thì không hợp lý cho lắm vì thực ra chức President này phải là người có năng lực mới làm được, chứ không phải là phụ nữ hay nam giới”.
Theo tổ chức nghiên cứu độc lập Pew, trong 9 kỳ bầu cử gần đây ở Mỹ, phụ nữ chiếm tỷ lệ nhiều hơn nam giới trong việc ủng hộ Đảng Dân chủ. Trong kỳ bầu cử 2012, có đến 55% phụ nữ bầu cho ứng cử viên Barack Obama, trong khi chỉ có 45% cử tri nam bầu cho ứng cử viên của Đảng Dân chủ. Ngay trong kỳ bầu cử này, khoảng 59% cử tri nữ cho biết họ ủng hộ bà Clinton, so với chỉ có 43% nam giới đưa ra lựa chọn này. Ngoài ra, các cuộc khảo sát cũng cho thấy bà Clinton nhận được nhiều sự ủng hộ của các nhóm dân thiểu số ở Mỹ.