Thông cáo của ASEAN sắp ban hành tại bế mạc thượng đỉnh ở Lào vào ngày 7/9 tới đây sẽ không đề cập tới phán quyết hôm 12/7 của Tòa trọng tài Liên Hiệp Quốc phủ nhận tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc trên hầu hết toàn bộ Biển Đông, theo bản thảo thông cáo mà trang tin điện tử GMA News có được.
Đây là một thắng lợi đối với Bắc Kinh vì Trung Quốc vẫn một mực phản đối việc nhắc tới phán quyết của Tòa trọng tài trong bất kỳ văn kiện nào của ASEAN.
Ngoài ra, Trung Quốc, đối tác đối thoại chính của ASEAN, còn phản đối đề cập đến việc này trong nghị trình làm việc của thượng đỉnh, viện dẫn lý do đây không phải là kênh thích hợp.
Thay vì nhắc tới phán quyết của Tòa trọng tài, các lãnh đạo ASEAN đã chọn những ngôn từ chung chung hơn cho thông cáo trong cuộc họp tại Vientiane (Lào) vào ngày 6/9 và 7/9.
Theo GMA News, bản thảo thông cáo dùng cụm từ ‘tôn trọng các tiến trình pháp lý và ngoại giao’, tương tự như văn kiện thông qua trong cuộc họp năm ngoái với Tổng thống Barack Obama ở Sunnylands, bang California (Mỹ) .
Các nhà ngoại giao Đông Nam Á nói rằng ASEAN cũng cẩn trọng không muốn làm phật lòng Trung Quốc giữa bối cảnh 10 nước ASEAN sắp mở thượng đỉnh tại Lào đánh dấu 25 năm quan hệ đối thoại.
Bản thảo thông cáo của ASEAN cũng cho thấy sự chia rẽ giữa các nước thành viên khi nói rằng chỉ ‘một số’ nước ASEAN quan ngại về các hoạt động bồi đắp và leo thang tại Biển Đông.
Tuy nhiên, tất cả các lãnh đạo ASEAN đều thống nhất ‘tái khẳng định tầm quan trọng của việc duy trì và phát huy hòa bình, an ninh, ổn định, an toàn và tự do hàng hải-hàng không ở Biển Đông.’
ASEAN, qua văn kiện sắp công bố, cũng nhấn mạnh đến sự thiết yếu của việc ‘phi quân sự hóa’ tại vùng biển mà Trung Quốc, Philippines, Việt Nam, Malaysia, Brunei, và Đài Loan có tuyên bố chủ quyền chồng chéo nhau.
Theo Kyodo, GMA Network