Đảng Công lý và Phát triển (AK) của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan giành được thắng lợi bất ngờ trong cuộc bầu cử quốc hội trước kỳ hạn hôm chủ nhật. Theo tường thuật của thông tín viên đài VOA Richard Green, kết quả này đưaThổ Nhĩ Kỳ trở lại với sự cai trị của một đảng chỉ 5 tháng sau khi đảng AK mất thế đa số lần đầu tiên trong vòng hơn một thập niên.
Trong lúc hầu hết phiếu bầu được kiểm xong vào sáng sớm thứ hai, đảng AK chiếm gần 50% phiếu bầu và dự kiến giành được ít nhất 316 ghế tại quốc hội gồm 550 ghế đại biểu. Đây là thắng lợi lớn hơn khá nhiều so với dự đoán trước ngày bầu cử.
Tổng thống Erdogan hồi tháng 6 đã quyết định tổ chức bầu cử trước hạn kỳ sau khi đảng AK mất thế đa số và Thủ tướng Ahmed Davutoglu không thành lập được một chính phủ liên hiệp.
Trong bài diễn văn sau cuộc đầu phiếu hôm qua, ông Davutoglu gọi đây là “ngày chiến thắng.”
"Tôi kêu gọi tất cả các đảng chính trị tham gia quốc hội hình thành một hiến pháp quốc gia dân sự mới để có được một hệ thống bầu cử đáng tin cậy, một chính phủ minh bạch và những hoạt động chính trị không mang tính chất thư lại. Hãy làm việc chung với nhau cho một hiến pháp tự do, dân sự mới và thay đổi bản hiến pháp hậu đảo chánh."
Kết quả sơ khởi cho thấy đảng đối lập chính – là đảng Nhân dân Cộng hoà (CHP), chiếm 25% phiếu. Đảng Dân chủ Nhân dân có khuynh hướng tự do và thân người Kurd và Đảng Phong trào Dân tộc cũng sẽ có đại biểu trong quốc hội mới. Ông Kemal Kilicdaroglu, lãnh tụ đảng CHP, phát biểu như sau.
"Số phiếu chúng tôi giành được đã tăng, nhưng chúng tôi không xem là chúng tôi đã thành công vì đã chiếm thêm phiếu. Số ghế đại biểu của đảng chúng tôi cũng tăng những chúng tôi không xem đó là một thành tựu. Thành tựu của chúng tôi là nắm giữ quyền hành. Chúng tôi sẽ thăm dò kết quả với ban chấp hành của đảng và chúng tôi sẽ tổ chức đại hội và chúng tôi sẽ hành động bên trong khuôn khổ đó."
Ông Selahattin Demitras, lãnh tụ đảng Dân chủ Nhân dân, nhận định như sau về kết quả bầu cử.
"Dân chúng Thổ Nhĩ Kỳ không hân hoan ăn mừng kết quả bầu cử , tuy một đảng chính trị đã chiếm gần 50% phiếu bầu. tại sao vậy? Tại vì một số khá đông dân chúng đang sống trong sợ hãi. Mọi người cảm thấy bất an vì không biết đảng đương quyền sẽ làm tới mức nào. Tôi có thể trấn an là mọi người không phải sợ hãi hay lo lắng, bởi vì chúng tôi có mặt ở đây."
Cuộc đầu phiếu hôm chủ nhật diễn ra sau nhiều tháng căng thẳng gia tăng giữa chính phủ của ông Erdogan và một liên minh lỏng lẻo của những chính khách khuynh tả thân người Kurd, những nhân vật tranh đấu cho nữ quyền và những người Kurd có lập trường dân tộc. Những mối liên hệ gián tiếp giữa phe đối lập với đảng Công nhân người Kurd (PKK) bị cấm hoạt động đã bị công kích bởi ông Erdogan và đồng minh của ông trong suốt thời gian vận động bầu cử.
Kết quả bầu cử làm bùng ra những vụ biểu tình phản kháng tại thành phố Diyabakir ở miền đông nam, nơi đa số cư dân là người sắc tộc Kurd.
Hồi tháng 7, cánh quân sự của PKK đã huỷ bỏ cuộc ngưng bắn kéo dài 3 năm với chính phủ ở Ankara, sau khi máy bay Thổ Nhĩ Kỳ oanh kích những trại huấn luyện quân sự của nhóm này ở miền bắc Iraq trong lúc các chiến binh PKK chiến đấu chống lại phiến quân Nhà nước Hồi giáo. Ankara cũng oanh kích nhiều căn cứ khác của PKK.
Tháng trước, chính phủ ở Ankara cho rằng PKK là thủ phạm của vụ nổ bom tự sát kép tại một cuộc mít-tinh kêu gọi hoà bình ở thủ đô, giết chết hơn 100 người và gây thương tích cho 160 người khác.