Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình công nhận có những vấn đề mới tồn tại trong mối quan hệ của Bắc Kinh với Đài Loan, một đảo tự trị Trung Quốc hy vọng một ngày nào đó sẽ lấy lại. Thông tín viên Ralph Jennings tường trình cho Đài VOA từ Đài Bắc.
Khi chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình gặp một phái đoàn Đài Loan tại hội nghị kinh tế vùng thường niên, ông nêu ra những vấn đề mới trong mối quan hệ và thúc đẩy hai bên làm nhiều hơn để cải thiện những mối quan hệ lâu dài.
Tại diễn đàn APEC ở Bắc Kinh ngày Chủ Nhật, truyền thông nhà nước Trung Quốc loan tin chủ tịch Tập Cận Bình nói là dù “không thể tránh được” những khác biệt giữa hai bên, nhưng hai bên “phải tôn trọng sự lựa chọn của nhau về đường lối phát triển và hệ thống xã hội.”
Trung Quốc đã khẳng định chủ quyền đối với Đài Loan kể từ những năm 1940 và muốn thống nhất dù có sự chống đối của dảo quốc tự trị này. Kể từ năm 2008, Trung Quốc đã ký 21 thỏa thuận kinh tế với Đài Loan như là một sáng kiến để sát nhập Đài Loan.
Nhưng các cuộc biểu tình chống Trung Quốc tại Đài Loan, cùng với việc trì hoãn thỏa thuận tự do mậu dịch và cuộc đối đầu về việc cải cách dân chủ tại Hong Kong đã làm tổn thương mối quan hệ Trung Quốc-Đài Loan.
Trong những tháng gần đây, tổng thống Đài Loan Mã Anh Cửu cũng thúc đẩy Bắc Kinh đồng ý về những đòi hỏi của những người biểu tình tại Hong Kong về phổ thông đầu phiếu bầu Trưởng quan Hành chánh.
Ông Đồng Chấn Nguyên, giáo sư nghiên cứu phát triển tại trường đại học Chính Trị ở Đài Bắc nói Bắc Kinh muốn tránh bất cứ sự tồi tệ nào nữa trong quan hệ hai bên.
Ông Đồng nói sự phát triển trong mối quan hệ Trung Quốc-Đài Loan đã chậm từng chút một. Ông Đồng nói thêm là nếu có những bước tiến nữa thì vẫn còn khó khăn ở cấp cao. Đo đó ông nói đối với Hoa lục thì cũng tốt nếu những quan hệ này trở thành ổn định chừng nào không trở nên xấu ở lại và tham vọng của Trung Quốc không quá cao.
Chủ tịch Trung Quốc không công khai bất cứ những vấn đề rõ rệt nào giữa hai bên khi ông gặp cựu phó Tổng Thống Đài Loan Tiêu Vạn Trường và là trưởng phái đoàn Đài Loan tại APEC ở Bắc Kinh.
Các chuyên gia hy vọng các giới chức Trung Quốc tiếp tục làm việc về những thỏa thuận mậu dịch mới, về quá cảnh và về đầu tư đã có kể từ khi tổng thống Mã Anh Cửu nhậm chức vào năm 2008.
Những người này tin là các giới chức Trung Quốc sẽ vẫn thân thiện đối với Đài Loan để theo đuổi mục tiên cuối cùng là thống nhất. Ví dụ các giới chức này cố gắng phản ánh quan điểm của dân thường Đài Loan và hạ thấp các luận điệu như “một quốc gia, hai hệ thống”. Chính phủ Cộng sản dùng kiểu mẫu cai trị Macau và Hong Kong, cả hai không có dân chủ.
Ông Lâm Trung Bân, một giáo sư về nghiên cứu chiến lược đã về hưu tại Đài Loan , nói Trung Quốc có thể làm thêm một ít nữa.”
Ông Lâm nói “Họ cố gắng cải thiện không khí chua cay này. Tôi nghĩ Bắc Kinh sẽ làm hết sức để cũng làm như vậy. Tuy nhiên những giới hạn trong việc cải thiện mối quan hệ xuyên eo biển, tôi nghĩ Bắc Kinh không thể làm thêm nữa.”
Trung Quốc sẽ nhìn xem bất cứ sự thù nghịch nào tại Đài Loan một cách lo lắng trước cuộc bầu cử tổng thống đầu năm 2016 tại Đài Loan. Ông Mã phải từ nhiệm vào lúc ấy vì giới hạn nhiệm kỳ, và ghế của ông có thể vào tay đảng Dân tiến đối lập. Đảng này có một lập trường dè dặt hơn so với lập trường của Tổng thống Mã về mối quan hệ với Trung Quốc.