Nhà luật học tranh đấu nhân quyền Cù Huy Hà Vũ, 56 tuổi, là một trong những nhân vật bất đồng chính kiến nổi tiếng nhất Việt Nam.
Ông đã được trả tự do một cách bất ngờ sau khi bị giam cầm trong 3 năm với án tù 7 năm về tội gọi là “tuyên truyền chống nhà nước.”
Một phát ngôn viên của đại sứ quán Mỹ tại Hà Nội cho biết ông Cù Huy Hà Vũ và vợ đã tới thủ đô Washington hôm thứ hai.
Tuy thời điểm và các chi tiết khác về việc ông Hà Vũ được trả tự do hiện chưa được rõ, ông Philippines Robertson của tổ chức Human Rights Watch cho biết gia đình ông Hà Vũ đã thương lượng trong một thời gian khá lâu để cho ông được thả.
Trong thời gian bị giam, ông đã tuyệt thực để phản đối điều kiện giam giữ và chống chọi với bệnh tim.
"Theo chỗ tôi được biết thì có những chuyện gì đó đã được bàn thảo trong một thời gian khá lâu. Tôi đoán là tình trạng sức khỏe của ông ấy trong tù rất tệ và do đó gia đình ông quyết định là họ sẽ chấp nhận việc phóng thích ông nếu ông rời khỏi Việt Nam."
Tiến sĩ Cù Huy Hà Vũ bị cầm tù vào tháng tư năm 2011 về tội gọi là “tuyên truyền chống nhà nước”, dựa theo Điều 88 của Bộ Luật Hình sự Việt Nam.
Ông bắt đầu được nhiều người biết đến vào năm 2009 khi ông tìm cách kiện Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng về vấn đề liên quan tới các mỏ bauxite do Trung Quốc khai thác ở Tây Nguyên.
Ông bị truy tố vì đòi giải tán Đảng Cộng Sản đương quyền ở Việt Nam, hô hào cho một hệ thống chính trị đa đảng và mô tả cuộc chiến tranh Việt Nam là một cuộc nội chiến.
Ông Hà Vũ là con của ông Cù Huy Cận, một nhà thơ nổi tiếng từng giữ chức Bộ trưởng trong chính phủ lâm thời của ông Hồ Chí Minh.
Ông thu hút được sự ủng hộ của nhiều người thuộc nhiều thành phần khác nhau, trong đó có những người theo đạo Công giáo, những người trong giới học thuật, và những đảng viên cấp cao của đảng Cộng Sản.
Kinh tế gia Nguyễn Quang A, một nhà tranh đấu dân chủ ở Hà Nội, cho biết chính phủ Việt Nam đang tìm cách giữ thể diện bằng cách thả ông Cù Huy Hà Vũ ra khỏi nhà giam với điều kiện ông ấy phải ở lại Mỹ.
"Theo thông tin mà mình biết thì đây là một cuộc mặc cả kéo dài lâu lắm rồi giữa gia đình ông Vũ và nhà chức trách."
Việc trả tự do cho ông Cù Huy Hà Vũ diễn ra vài ngày sau khi nhà giáo Đinh Đăng Định, qua đời tại nhà riêng vì ung thư không bao lâu sau khi được thả khỏi nhà tù. Blogger tranh đấu cho dân chủ này đã bị kết án 6 năm tù vào năm 2012 cũng về tội tuyên truyền chống nhà nước, dựa theo Điều 88 Bộ Luật Hình sự.
Ông Robertson của tổ chức Human Rights Watch nói rằng ông không tin là sự đối xử với hai nhân vật bất đồng chính kiến này là dấu hiệu cho thấy Hà Nội đang thay đổi thái độ cứng rắn đối với những người chỉ trích nhà cầm quyền.
"Ông Đinh Đăng Định đã không nhận được sự chữa trị cần thiết và sự trợ giúp mà ông ấy đã cần tới khi còn ở trong tù. Nếu quí vị nhìn vào những bức ảnh trước khi ông ấy vào tù và những bức ảnh khi ông ấy ra tù, quí vị sẽ thấy rõ sự khác biệt như ban ngày với ban đêm."
Human Rights Watch cho biết trong năm 2013 chính quyền Việt Nam đã tuyên án tù cho 61 nhân vật bất đồng chính kiến và các nhà tranh đấu, sau khi đã làm như vậy với khoảng 40 người trong năm 2012.