Nhiều tháng tranh luận chính trị về việc nâng giới hạn mức vay nợ của Hoa Kỳ, tiếp theo vụ Hoa Kỳ bị công ty Standard & Poor hạ cấp tín dụng, và cộng thêm với một tuần lễ trôi nổi ở Phố Wall, tất cả đã dẫn đến chủ đề trong suốt cuộc tranh luận của các ứng cử viên hy vọng được đảng Cộng hòa đề cử ra tranh chức tổng thống tại thành phố Ames của tiểu bang Iowa về cách thức sửa sai nền kinh tế Hoa Kỳ. Cuộc tranh luận được truyền hình hôm qua trên kênh Tin tức của đài Fox.
Cựu Thống đốc bang Massachusetts, ông Mitt Romney, được coi là đứng đầu trong số những người có thể được đảng Cộng hòa đề cử, đã quy lỗi cho Tổng thống Obama về vụ khủng hoảng kinh tế của nước Mỹ.
Ông nói: “Điều quan trọng chúng ta đang bàn đến ở đây đêm nay là đoan chắc Tổng thống Obama được thay thế bởi một người nào đó biết cách thức thúc đẩy nền kinh tế này một lần nữa đi tới. Đó là nội dung chính của cuộc tranh luận này và đó là điều mà người Mỹ muốn tìm hiểu.”
Ông Romney đã lên sân khấu cùng với Thống đốc tiểu bang Minnesota, ông Tim Pawlenty, nguyên Chủ tịch Hạ viện Newt Gingrich, doanh gia Herman Cain, cựu Thượng nghị sĩ Rick Santorum, Dân biểu Ron Paul của tiểu bang Texas, và nữ Dân biểu Michelle Bachman của tiểu bang Minnesota.
Dân biểu Bachman nói: “Chúng ta vừa nghe tin của Standards & Poor. Khi họ đánh sụt bậc tín dụng của chúng ta, điều mà họ nói là chúng ta không có khả năng trả nợ. Đó là lời kết luận chung quyết của họ. Tôi đã chứng minh rằng lập trường của tôi là đúng. Lẽ ra chúng ta không nên nâng giới hạn mức nợ của chúng ta.”
Một số đề tài khác được bàn tới trong suốt cuộc tranh luận 2 tiếng đồng hồ gồm thái độ của các ứng cử viên đối với dự luật về chăm sóc y tế, và việc tiến hành cuộc chiến chống khủng bố.
Những thắc mắc về việc Iran phát triển một vũ khí hạt nhân đã dẫn tới một cuộc trao đổi gay gắt giữa ông Santorum và dân biểu Paul.
Dân biểu Paul nói: “Iran không có một lực lượng không quân có thể đến đây. Họ thậm chí còn không sản xuất đủ xăng dầu cho chính mình, vậy mà giờ đây ta lại bị gián đoạn bởi một vụ như thế này - cũng y như những gì chúng ta đã làm ở Iraq. Xây dựng tuyên truyền chiến tranh. Không có al-Qaida ở Iraq, và họ đã có vũ khí hạt nhân, và chúng ta đã phải ra tay, mà tôi chắc là quý vị cũng đã ủng hộ cuộc chiến tranh đó. Đã đến lúc ta phải từ bỏ việc này. Chúng ta đã chi ra hàng ngàn tỷ đôla cho những cuộc chiến tranh này.”
Vào khoảng nửa chừng cuộc tranh luận, các ứng viên được hỏi về những người không có mặt nhưng đã được nhiều người trông đợi sẽ tham gia cuộc chạy đua trong những ngày sắp tới.
Thống đốc bang Texas Rick Perry có thể là một ứng viên cừ khôi có nhiều khả năng thu hút những người thuộc phe bảo thủ về kinh tế và xã hội. Ông cũng có thành tích dầy dạn về việc gia tăng số công ăn việc làm trong thời gian làm thống đốc. Các cuộc thăm dò cho thấy đa số cử tri sơ bộ của đảng Cộng hòa ủng hộ ông Romney, và tiếp theo là ông Perry.
Bất kể ai sẽ nổi lên thành người đi đầu, ông Bruce Woods đã về hưu ở Urbandale, Iowa, muốn có một người được đề cử có khả năng hàn gắn chia rẽ hiện nay giữa hai chính đảng.
Ông nói: “Tôi cho rằng điều chúng ta phải tính cách nào đó để tìm ra một con đường hòa giải giữa hai bên và lập lại trật tự cho mọi việc.”
Luật sư hành nghề tại Des Moines và cũng là cựu ứng viên vào chức bộ trưởng tài chính của tiểu bang Iowa, bà Joan Bolin cũng đồng ý như thế. Bà đã ủng hộ ông John McCain trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2008, nhưng chưa quyết định sẽ ủng hộ ai vào năm 2012.
Bà Bolin nói: “Tôi nghĩ một trong những vấn đề của chúng ta hiện nay là cơ bản chúng ta đã mất đi một lập trường trung dung. Chúng ta đã mất đi quá nhiều người ôn hòa. Chúng ta mất họ, và chính họ là chất keo nối kết.”
Bà Bolin thuộc dòng dõi chính trị. Ông nội của bà là Ben Jensen, đã phục vụ trong chức dân biểu đại diện bang Iowa 26 năm trường.
Bà nói: “Và mặc dầu ông tôi là một đảng viên Cộng hòa, và tôi theo đảng Dân chủ lúc còn trẻ, chủ yếu ông đã cố gắng hết sức để mọi người cộng tác với nhau. Và tôi cho rằng đó là điều chúng ta cần phải đặt sự trông đợi vào bất cứ ai chúng ta bầu lên.”