Ông Surin Pitsuwan, Tổng thư ký sắp mãn nhiệm của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á gồm 10 nước thành viên, nói rằng Châu Á đang bước vào một giai đoạn ‘cam go nhất’ trong những năm gần đây khi Trung Quốc tuyên bố chủ quyền đối với gần như toàn bộ Biển Đông cũng như có đụng độ với Việt Nam, Philippines và các nước khác trên vùng biển này.
Nhà ngoại giao Thái Lan nói rằng nếu các nước không tìm cách hóa giải tình thế một cách mạnh mẽ hơn mà vẫn có tiếp tục gây căng thẳng, thì vùng Biển Đông ‘có thể biến thành một Palestine khác’.
Ông Pitsuwan cho rằng sự trỗi dậy của Trung Quốc cùng với sự chuyển dịch trọng tâm của Hoa Kỳ sang Châu Á đã đặt các quốc gia Đông Nam Á vào tình thế phải chọn lựa.
ASEAN gần đây đã rơi vào tình trạng thiếu đoàn kết khi Campuchia, một đồng minh của Bắc Kinh và hiện là chủ tịch luân phiên của tổ chức, đã không đứng về phía Philippines và Việt Nam để đoàn kết đối phó với Trung Quốc.
Ông Pitsuwan cho rằng bản thân Campuchia cũng phải tìm cách cân bằng lại mình, và làm những gì nước này phải làm.
Ông cũng cho rằng tình thế xấu đi tại vùng Biển Đông là hệ quả của ‘sự năng động bên trong Trung Quốc’, khi Bắc Kinh chú trọng vấn đề chủ quyền lãnh thổ vì sự thay đổi lãnh đạo gần đây, cũng như sự thịnh vượng gia tăng và tiến trình xây dựng nhà nước vẫn tiếp diễn.
Nhà ngoại giao này cho rằng cách thức tốt nhất để tránh một cuộc xung đột là ASEAN và Trung Quốc phải đạt đồng thuận về một bộ quy tắc ứng xử ở Biển Đông.
Ông Pitsuwan sẽ rời nhiệm sở vào tháng tới sau 5 năm làm tổng thư ký ASEAN.
Nguồn: Financial Times, CNA