Không phải ngẫu nhiên mà Trung Quốc chính thức khánh thành tuyến đường sắt cao tốc vào ngày thứ Sáu, 1/7, đúng vào dịp kỷ niệm lần thứ 90 ngày thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc. Và với lần chạy thử công khai đầu tiên với sự tham gia của các phóng viên hôm qua, Trung Quốc thực sự có quyền tự hào về một hệ thống vận tải trong tương lai, cắt ngắt thời gian đi lại giữa hai thành phố quan trọng nhất của nước này một nửa thời gian và cung cấp dịch vụ khách hàng như kiểu hàng không.
Trao đổi với các phóng viên vài phút trước khi đoàn tàu G1 chuyển bánh khỏi Bắc Kinh, kỹ sư trưởng của Bộ Đường sắt Hà Hoa Vũ nói rằng tuyến đường sắt là ‘niềm tự hào của Trung Quốc và người dân Trung Quốc’. Ông cho biết tuyến đường sắt cao tốc mang tên gọi 'Hài hòa' được đặt theo khẩu hiệu về Xã hội Hài hòa của Chủ tịch Hồ Cẩm Đào, là một món quà cho Đảng cộng sản cầm quyền Trung Quốc.
Tuy nhiên, những người chỉ trích cho rằng dự án trị giá tới 34 tỷ đôla được xây dựng chỉ trong chưa đầy 40 tháng là một dự án phù phiếm và sẽ không làm giảm bớt sự tắc nghẽn hành khách vì vé rẻ nhất là 50 đôla là quá đắt đối với phần lớn người dân Trung Quốc.
Các quan ngại khác về sự lãng phí, tham nhũng và an toàn cũng làm lu mờ lễ khai trương. Hồi đầu năm nay, bộ trưởng đường sắt Lưu Chí Quân đã bị sa thải vì tham nhũng.
Các giới chức thừa nhận rằng gần 30 triệu đôla tiền quỹ đầu tư vào tuyến đường sắt đã bị biển thủ hoặc sử dụng sai mục đích. Vấn đề tham nhũng làm tăng thêm các mối quan ngại rằng các vật liệu xây dựng kém chất lượng được sử dụng trong dự án này.
Trong lần chạy thử đặc biệt dành cho giới truyền thông, kỹ sư Hà đã có phản ứng lúng túng khi được hỏi là liệu vấn đề tham nhũng có làm hoen ố mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc – vốn được coi là lớn nhất thế giới và đang mở rộng nhanh chóng hay không.
Ông Hà nói rằng vấn đề tham nhũng đã được cải thiện và rằng tuyến đường sắt đó an toàn.
Trợ lý của ông sau đó đã gạt người phóng viên đặt câu hỏi sang một bên và nhanh chóng đưa viên kỹ sư trưởng này đi chỗ khác.
Trong hành trình, đoàn tàu đạt vận tốc tối đa là 300km một giờ, vượt qua các thành phố bừa bộn các công trường xây dựng, những nhà máy không tên cũng như vùng thôn quê dầy đặc các nông trại.
Ban đầu, đoàn tàu dự kiến sẽ di chuyển tới tốc độ 350km/giờ nhưng đã bị cắt xuống còn 300 km/giờ vì các quan ngại về an toàn, lo ngại về ảnh hưởng đối với môi trường, tiết kiệm nhiên liệu cũng như đểû giảm giá vé.
Dự án này đã sử dụng các công nghệ đường sắt quốc tế khác nhau mà người Trung Quốc đã sửa lại cho phù hợp với mục đích sử dụng. Các dự án xây dựng đầy tham vọng của Trung Quốc có nghĩa là họ hiện đang là các chuyên gia hàng đầu trên thế giới về việc xây dựng đường sắt cao tốc.
Chuyến tàu hàng đầu nối liền trung tâm chính trị và kinh tế sẽ không được biết tới với cảnh quan đẹp của nó. Nhưng đối với những người có khả năng mua vé, nó là một sự lựa chọn phương tiện giao thông nhanh chóng so với các chuyến bay nội địa nổi tiếng là hay bị trì hoãn.