Thủ tướng Trung Quốc Ôn Gia Bảo sẽ đi Bali, Indonesia vào ngày thứ Năm để dự một vòng các cuộc họp thượng đỉnh thường niên, nơi theo dự kiến ông sẽ nghe một số nước láng giềng của Trung Quốc thảo luận về những lời tuyên bố tranh giành chủ quyền ở Biển Ðông.Nhưng Trợ lý Ngoại trưởng Trung Quốc Lưu Chấn Dân hôm nay tuyên bố Trung Quốc không muốn thảo luận vấn đề này.
Ông Lưu nói ông muốn khẳng định rõ với các nước khác trong vùng rằng vấn đề Biển Ðông không có liên quan gì đến Hội nghị Thượng đỉnh Đông Á, tiếp theo cuộc họp của các nhà lãnh đạo đông nam Châu Á tại cuộc họp thường niên của ASEAN.
Ông Lưu nói hội nghị thượng đỉnh là một diễn đàn để thảo luận các vấn đề phát triển kinh tế và mậu dịch. Ông nói Trung Quốc muốn bàn về các tuyên bố chủ quyền với từng nước một có liên quan thay vì thảo luận một cách tập thể.
Ông Lưu cũng cảnh báo chống lại các nỗ lực lôi kéo các nước bên ngoài, như Hoa Kỳ can dự vào vụ tranh chấp lãnh hải.
Ông Lưu nói bất kỳ sự can dự nào, theo nguyên văn lời ông, sẽ chỉ làm cho vấn đề thêm phức tạp và phá hoại hòa bình, ổn định và phát triển trong khu vực.
Tin tức từ Philippines cho thấy ông Benigno Aquino dự định công khai hối thúc đòi đàm phán về vụ tranh chấp ở Biển Ðông tại hội nghị thượng đỉnh Đông Á trong 2 ngày ở Bali.
Các nước thành viên khác của ASEAN, trong đó có Brunei và Malaysia, cũng như đối thủ Bắc Kinh là Đài Loan, cũng đòi chủ quyền một phần hay toàn bộ quần đảo Trường Sa, nằm gần các tuyến hàng hải quan trọng trong vùng Biển Ðông.
Các tuyến hàng hải đó cũng là một ưu tiên đối với Washington, vì Hoa Kỳ nói là có quan tâm về an ninh và điều được mô tả là thương mại quốc tế không gặp trở ngại trong vùng Biển Ðông.
Ông Lý Minh Giang là phó giáo sư tại trường Nghiên cứu Quốc tế S.Rajaratnam ở Singapore và là một chuyên gia về các quan hệ trong vùng Đông Á và về bang giao Trung Mỹ.
Ông nói Bắc Kinh sẽ không vui trước sự kiện một số các nước láng giềng trong vùng của mình được coi là xích lại gần hơn với Hoa Kỳ với mục đích hợp tác và quan hệ an ninh.
Ông Lý nói: “Vấn đề Biển Ðông sẽ được đưa ra và sẽ được thảo luận, nhưng một lần nữa rất nhiều điều này sẽ chỉ có tính cách ngoại giao và tượng trưng. Sẽ có một cuộc tranh cãi ngoại giao nào đấy, nhưng sẽ không giải quyết gì được qua sự đối đầu công khai. Tôi nghĩ rằng Bắc Kinh hiểu rằng đây là điều mà Trung Quốc cần phải xử lý một cách thận trọng. Trung Quốc không thể công khai chỉ trích các quốc gia trong vùng này bởi vì bất cứ sự chỉ trích nào đều sẽ không mang lại hiệu quả.”
Ông Lý cũng nêu ra rằng những nước bực bội với Trung Quốc cũng sẽ phải tỏ ra mềm mỏng, trong bối cảnh ngày càng lệ thuộc vào Trung Quốc về thương mại.
Ông Lý nói tiếp: “Rõ ràng, các quốc gia trong vùng sẽ phải cân nhắc các phản ứng của Trung Quốc, nếu họ tiến quá nhanh hay quá gần với Hoa Kỳ. Mối quan ngại số 1 sẽ là các lợi ích kinh tế, bởi vì nhiều quốc gia trong vùng nay lệ thuộc vào Trung Quốc để phát triển kinh tế. Nếu ta nhìn vào lưu lượng thương mại, thì tình hình rõ ràng là như thế.”
Trợ lý ngoại trưởng Lưu của Trung Quốc sốt sắng nêu ra điểm thượng mại sẽ gia tăng như thế nào giữa các nước ASEAN và Trung Quốc đang giúp bù lại số cầu sụt giảm của Hoa Kỳ đang gặp khó khăn về tài chính và các thị trường châu Âu.
Vai trò của Trung Quốc trong các khó khăn kinh tế của Hoa Kỳ đã được nêu lên hồi đầu tuần này khi Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama tuyên bố Trung Quốc chưa tiến hành đủ các biện pháp để cho chỉ tệ của họ đạt được giá công bằng trên thị trường.
Các cơ quan truyền thông nhà nước Trung Quốc chỉ trích nhận định vừa kể, và nói rằng Tổng thống Hoa Kỳ đổ lỗi cho Trung Quốc về các vấn đề kinh tế của nước họ. Khi được hỏi ông nghĩ sao về ý nghĩa của những lời tuyên bố của tổng thống Hoa Kỳ, thì giới chức Trung Quốc đáp rằng chỉ có Tòa Bạch Ốc mới giải thích được các nhận định đó.