Biến thể phụ XBB.1.5 của Omicron đang gây lo ngại cho các nhà khoa học sau khi nó lan rộng nhanh chóng ở Hoa Kỳ vào tháng 12 năm ngoái.
Đây là những gì chúng ta biết cho đến nay:
XBB.1.5 là gì, hoạt động ra sao?
Nhà dịch tễ học cao cấp của Tổ chức Y tế Thế giới Maria Van Kerkhove cho biết XBB.1.5 là biến thể phụ Omicron dễ lây truyền nhất đã được phát hiện cho đến nay. Nó lây lan nhanh chóng do chứa các đột biến, cho phép nó bám vào các tế bào và sinh sôi nảy nở dễ dàng.
Bà Van Kerkhove nói trong một cuộc họp báo hôm 4/1: “Mối quan tâm của chúng tôi là nó dễ lây tới mức nào”.
XBB và XBB.1.5 được ước tính chiếm 44,1% số ca mắc COVID-19 tại Hoa Kỳ trong tuần lễ chấm dứt ngày 31 tháng 12, tức tăng từ 25,9% trong tuần trước, theo dữ liệu từ Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ . Nó cũng đã được phát hiện ở 28 quốc gia khác trên toàn thế giới, WHO cho biết.
XBB.1.5 là một hậu duệ khác của Omicron, biến thể dễ lây lan nhất của virus gây ra COVID-19 hiện đang chiếm ưu thế trên toàn cầu. Nó là một nhánh của XBB, được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 10 năm ngoái, bản thân nó là sự tái tổ hợp của hai biến thể phụ Omicron khác.
XBB.1.5 nguy hiểm thế nào?
WHO nói chưa có bất kỳ dữ liệu nào về mức độ nghiêm trọng hoặc bức tranh lâm sàng về tác động của nó. WHO nói không thấy dấu hiệu nào cho thấy mức độ nghiêm trọng của biến thể đã thay đổi nhưng khả năng lây truyền gia tăng luôn là một mối quan tâm.
Bà Van Kerkhove nói: “Chúng tôi dự đoán sẽ có thêm các đợt lây nhiễm trên khắp thế giới, nhưng điều đó không nhất thiết là chuyển thành các đợt tử vong tiếp theo vì các biện pháp đối phó của chúng ta vẫn tiếp tục có hiệu quả”.
Bà cho biết WHO hiện không thể quy sự gia tăng số ca nhập viện ở vùng đông bắc Hoa Kỳ là do biến thể này, vì nhiều loại virus đường hô hấp khác cũng đang lưu hành.
Các nhà virus học đồng ý rằng sự xuất hiện của biến thể phụ mới không có nghĩa là có một cuộc khủng hoảng mới trong đại dịch. Thường ta có thể dự kiến có biến thể mới một khi virus tiếp tục lây lan.
XBB.1.5 có khả năng lây lan trên toàn cầu, nhưng vẫn chưa rõ liệu nó có gây ra làn sóng lây nhiễm trên toàn thế giới hay không. Các chuyên gia cho biết các loại vắc-xin hiện tại tiếp tục bảo vệ chống lại các triệu chứng nghiêm trọng, nhập viện và tử vong.
Giáo sư Andrew Pollard, giám đốc Nhóm vắc-xin Oxford nói: “Không có lý do gì để nghĩ rằng XBB.1.5 đáng lo ngại hơn bất kỳ biến thể nào khác xuất hiện và biến mất trong bối cảnh luôn thay đổi của các đột biến COVID-19”.
WHO làm gì với biến thể phụ này?
Nhóm tư vấn kỹ thuật của WHO phụ trách vấn đề tiến hóa của virus đang đánh giá rủi ro về biến thể phụ. Bà Van Kerkhove ngày 4/1 nói hy vọng sẽ công bố điều đó trong vài ngày tới.
Giáo sư Tulio de Oliveira, một nhà khoa học người Nam Phi, thành viên của ủy ban, nói tình hình rất “phức tạp”, đặc biệt là trong bối cảnh toàn cầu về sự gia tăng các ca bệnh ở Trung Quốc sau khi nước này bỏ chính sách zero-COVID vào tháng 12 vừa qua.
WHO cho biết đang theo dõi chặt chẽ mọi thay đổi có thể xảy ra về mức độ nghiêm trọng của biến thể phụ với sự trợ giúp của các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm và dữ liệu thực tế.