Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ, bà Nancy Pelosi, hôm 17/1 đề nghị Tổng thống Donald Trump hoặc là hoãn bài phát biểu Thông điệp Liên bang năm nay, hoặc chỉ đưa ra văn bản của bài phát biểu, trừ phi tình trạng chính phủ đóng cửa một phần được giải quyết trong tuần này.
Bà Pelosi dẫn ra những quan ngại về công tác chuẩn bị an ninh cần thiết cho sự kiện quan trọng hàng năm trước Quốc hội, dự kiến vào ngày 29/1.
Trong một bức thư gửi ông Trump, bà lưu ý rằng Cơ quan Mật vụ Hoa Kỳ, nơi chịu trách nhiệm bảo vệ tổng thống và gia đình ông, và Bộ An ninh Nội địa đã không được cấp kinh phí trong thời gian ngừng hoạt động, “với các cơ quan quan trọng bị cản trở bởi vì bị buộc phải nghỉ”. Bộ phận an ninh của ông Trump đã phải làm việc mà không được trả lương từ kể từ ngày 22/12.
Nhưng Bộ trưởng Nội An Kirstjen Nielsen cho biết các cơ quan “đã chuẩn bị đầy đủ để hỗ trợ và bảo vệ an ninh cho sự kiện Thông điệp Liên bang. Chúng tôi cảm ơn vì sự cống hiến và tập trung cho công việc của họ và vì tất cả những gì họ làm mỗi ngày để bảo vệ quê hương”.
Bà Pelosi phản đối yêu cầu ngân sách gần 6 tỉ đôlaể xây bức tường ở biên giới Hoa Kỳ-Mexico của ông Trump. Tổng thống Trump nói rằng bức tường là cần thiết để ngăn chặn mọi người xâm nhập vào đất nước bất hợp pháp và ngăn chặn dòng ma túy bất hợp pháp. Bà Pelosi và các nhà lãnh đạo Dân chủ khác nói rằng bức tường là một giải pháp đắt tiền và không hiệu quả, thay vào đó nên là một lượng tài trợ nhỏ hơn dành cho các biện pháp khác về an ninh biên giới.
Việc trì hoãn bài phát biểu cho đến khi chính phủ mở cửa trở lại được cho là sẽ khiến tổng thống Hoa Kỳ mất đi một nền tảng hữu hình, mà nhờ nó ông có thể tiếp tục gây áp lực cho đảng Dân chủ để đòi đáp ứng yêu cầu của ông.
Ông Trump không công khai bình luận về động thái này vào ngày 17/1.
Dân biểu Cộng hòa Steve Scalise nói rằng quyết định của bà Pelosi cho thấy “Đảng Dân chủ chỉ hứng thú với việc cản trở” tổng thống. Lãnh đạo đa số Thượng viện Mitch McConnell bày tỏ cảm xúc tương tự, nói rằng đối với đảng Dân chủ, “cản trở chính trị là ưu tiên hàng đầu của họ”.
Đảng Dân chủ phản bác rằng ông McConnell chính là người gây cản trở công việc tại Quốc hội sau khi Hạ viện thông qua nhiều dự luật chi tiêu nhằm chấm dứt việc đóng cửa chính phủ và ông McConnell đã từ chối đưa chúng ra Thượng viện. Ông nói rằng ông sẽ không xem xét bất kỳ dự luật nào mà ông nghĩ ông Trump sẽ không tán thành.
Với 800.000 công chức liên bang bị cho nghỉ hoặc làm việc mà không có lương, Lãnh đạo thiểu số Thượng viện Chuck Schumer cáo buộc đảng Cộng hòa đã sử dụng họ như “những con tin trong một trò chơi tống tiền”.
Hôm 17/1, ông Trump đã ký một dự luật để đảm bảo rằng tất cả các công chức liên bang bị ảnh hưởng sau này sẽ được trả số tiền lương bị mất, như đã được thực hiện trong các lần đóng cửa trước đây. Tuy nhiên, với những người làm việc cho các công ty tư nhân hợp đồng với chính phủ, nhiều khả năng họ sẽ không lấy lại được số tiền lương đã mất. Nếu tình trạng chính phủ kéo dài thêm một tuần nữa, nhân viên chính phủ sẽ lỡ thêm kỳ trả lương thứ hai trong tháng này.
Ông Trump và các trợ lý đã gặp nhau hôm thứ Tư tại Nhà Trắng với các nhà lập pháp Dân chủ và Cộng hòa để bàn về việc chính phủ đóng cửa và yêu cầu xây tường. Sau đó, phát ngôn viên Nhà Trắng Sarah Sanders nói đây là “cuộc họp mang tính xây dựng... Họ lắng nghe nhau và bây giờ cả hai bên đều hiểu rõ về những gì bên kia muốn. Chúng tôi mong muốn có nhiều cuộc nói chuyện như thế này”.
Tuy nhiên, vẫn không có chuyện kết thúc ngay lập tức tình trạng đóng cửa chính phủ dài nhất trong lịch sử Hoa Kỳ.
Thượng viện và Hạ viện Hoa Kỳ sẽ tạm nghỉ vào tuần tới, nhưng các lãnh đạo ở cả hai viện đều nói rằng kỳ nghỉ sẽ bị hủy bỏ nếu tình trạng đóng cửa vẫn tiếp diễn.