Biến thể Delta là phiên bản nhanh nhất, thích nghi nhất và đáng sợ nhất của virus corona gây bệnh COVID-19 mà thế giới đang đối mặt, và nó đang lật đổ những giả thuyết về đại dịch trong lúc các nước nới lỏng hạn chế và mở lại kinh tế, theo các chuyên gia virus học và dịch tễ học.
Sự bảo vệ của vaccine vẫn mạnh mẽ chống lại các ca bệnh nặng và nhập viện do bất cứ biến thể nào của virus corona và những người có nguy cơ cao nhất vẫn là những ai chưa tiêm chủng, theo các cuộc phỏng vấn với 10 chuyên gia hàng đầu về COVID.
Tuy nhiên ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy biến thể Delta, phát hiện đầu tiên tại Ấn Độ, có khả năng lây nhiễm cho những người đã tiêm chủng hoàn toàn với tỉ lệ cao hơn so với các biến thể khác, theo các chuyên gia này.
Kết quả là việc sử dụng khẩu trang, giãn cách xã hội và những biện pháp khác có thể lại cần thiết ngay cả ở những nước tiêm chủng rộng rãi, một vài người trong số các chuyên gia này nói.
“Nguy cơ lớn nhất cho thế giới lúc này là biến thể Delta,” nhà vi sinh học Sharon Peacock điều hành nỗ lực của Anh trong việc giải trình tự gen của các biến thể COVID cho biết và gọi Delta là biến thể “thích nghi nhất và nhanh nhất” hiện nay.
Virus tiến hóa không ngừng bằng cách đột biến, làm phát sinh các biến thể mới. Đôi khi các biến thể này nguy hiểm hơn phiên bản nguyên thủy.
Lo ngại chính đối với biến thể Delta không phải là nó gây bệnh nặng hơn, mà là nó lây lan từ người này sang người khác dễ dàng hơn nhiều, làm gia tăng lây nhiễm và nhập viện nơi những người chưa tiêm chủng.
Cơ quan Y tế Công cộng Anh ngày 23/7 cho biết trong tổng số 3,692 người nhập viện tại Anh với biến thể Delta, 58,3% chưa tiêm chủng và 22,8% đã tiêm chủng đầy đủ.
Delta cũng cho thấy là làm giảm sự hiệu nghiệm của liều vaccine COVID-19 đầu tiên, dù hai liều vẫn cung cấp bảo vệ cao khỏi bệnh nặng.
Tại Singapore, nơi Delta là biến thể phổ biến nhất, các giới chức chính phủ ngày 23/7 báo cáo ba phần tư các ca nhiễm xảy ra nơi những người đã tiêm chủng nhưng không có ai bị bệnh nặng.
Các giới chức y tế ở Israel cho hay 60% các ca COVID nhập viện hiện nay là nơi những người đã tiêm chủng, hầu hết trên 60 tuổi và thường có bệnh nền.
Mỹ là nước có nhiều ca nhiễm và tử vong vì COVID nhất thế giới. Biến thể Delta đang chiếm khoảng 83% ca nhiễm mới tại Mỹ. Cho đến nay, những người chưa tiêm chủng chiếm gần 97% các ca nghiêm trọng.
Bác sĩ Monica Gandhi chuyên về bệnh truyền nhiễm tại Đại học California, San Francisco, nói thực tế gần như tất cả những người Mỹ nhập viện vì COVID-19 hiện nay đều là những người chưa tiêm chủng cho thấy “sự hiệu nghiệm đáng ngạc nhiên” của vaccine.
‘Cho chúng ta một bài học’
Vaccine của Pfizer/BioNTech, một trong những vaccine chống COVID-19 hữu hiệu nhất hiện nay, dường như chỉ hiệu nghiệm 41% trong việc ngừa các ca nhiễm có triệu chứng tại Israel hồi tháng rồi trong lúc biến thể Delta lây lan, theo dữ liệu của chính phủ Israel. Các chuyên gia Israel cho rằng thông tin này cần được phân tích thêm trước khi rút ra kết luận.
Một cuộc nghiên cứu tại Trung Quốc phát hiện những người bị nhiễm biến thể Delta trong mũi của họ có lượng virus cao gấp 1.000 lần so với COVID nguyên thủy phát hiện đầu tiên tại Vũ Hán vào năm 2019.
Nhà virus học Shane Crotty thuộc Viện Miễn nhiễm La Jolla tại San Diego lưu ý Delta lây nhiễm cao hơn Alpha 50%. Biến thể Alpha phát hiện đầu tiên tại Anh.
Chuyên gia về gen, Eric Topol, giám đốc Viện Nghiên cứu Scripps tại La Jolla, California, nói rằng những người nhiễm Delta có thời gian ủ bệnh ngắn hơn và có số lượng phân tử virus cao hơn rất nhiều.
“Đó là lý do tại sao vaccine sẽ gặp thách thức. Những người đã tiêm chủng phải đặc biệt cẩn thận. Đây là một biến thể khó đối phó,” ông Topol nói.
Việc bào chế những vaccine hiệu nghiệm cao có thể làm cho nhiều người tin rằng một khi được tiêm chủng thì COVID không còn là mối đe dọa với họ.
“Khi vaccine được phát triển, không ai nghĩ là vaccine sẽ ngừa được sự lây nhiễm.” ông Carlos del Rio, một giáo sư y khoa và dịch tễ học truyền nhiễm tại Đại học Emory ở Atlanta, nói. Mục đích luôn luôn là ngăn ngừa bệnh nặng và tử vong, ông del Rio nhấn mạnh.