Tổ chức Y tế Thế giới ngày 16/7 đề nghị mở cuộc nghiên cứu nguồn gốc virus corona tại Trung Quốc giai đoạn hai, bao gồm thanh tra các phòng thí nhiệm và các ngôi chợ tại Vũ Hán, và kêu gọi nhà cầm quyền minh bạch.
Tổng giám đốc WHO Tedros Adhanom Ghebreyesus trình bày đề nghị này với các nước thành viên WHO, một ngày sau khi tuyên bố cuộc điều tra trước đây gặp trở ngại vì thiếu dữ liệu nguyên thuỷ về những ngày đầu lây lan COVID tại Trung Quốc.
WHO công bố phát biểu của Tổng giám đốc Tedros rằng cuộc điều tra giai đoạn hai sẽ nghiên cứu con người, động vật hoang dã và những ngôi chợ buôn bán thú rừng tại Vũ Hán, trong đó có chợ bán sỉ Hoa Nam.
Cuộc nghiên cứu cũng cần phải ‘thanh tra các phòng thí nghiệm và các định chế nghiên cứu liên hệ vốn có làm việc về các ca nhiễm đầu tiên trên người được xác nhận vào tháng 12/2019,” ông Tedros nói.
Tại cuộc họp kín này, Trung Quốc đã lên tiếng phản đối rằng “Kế hoạch này không là cơ sở cho những cuộc nghiên cứu trong tương lai,” các nhà ngoại giao cho biết.
Trung Quốc phản đối việc các nhà khoa học quốc tế trở lại điều tra nguồn gốc COVID.
Một nhóm chuyên gia do WHO dẫn đầu đã trải qua 4 tuần bên trong và xung quanh Vũ Hán với các nhà nghiên cứu Trung Quốc và báo cáo trong phúc trình chung rằng virus có lẽ lây từ dơi sang người qua một động vật khác.
Nhưng các nước, trong đó có Mỹ, và một số nhà khoa học đã yêu cầu điều tra thêm, đặc biệt là điều tra vào Viện Virus học Vũ Hán vốn đã có các cuộc nghiên cứu trên loài dơi.
“Tìm ra nguồn gốc của virus này là một công tác khoa học phải được tách rời với chính trị. Để việc này xảy ra chúng tôi kỳ vọng Trung Quốc ủng hộ giai đọan kế tiếp của tiến trình khoa học này bằng cách chia sẻ mọi dữ liệu liên quan trên tinh thần minh bạch,” ông Tedros nói.
Trung Quốc gọi giả thuyết cho rằng virus thoát ra từ một phòng thí nghiệm ở Vũ Hán là “vô lý” và nhiều tuyên bố việc “chính trị hóa” vấn đề sẽ gây tổn hại các cuộc điều tra.
Tại một cuộc họp báo thường kỳ ngày 16/7, khi được hỏi về phát biểu của ông Tedros rằng cần thêm dữ liệu từ Trung Quốc, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên nói một số dữ liệu không thể được sao chép hay rời khỏi Trung Quốc vì có liên hệ đến thông tin cá nhân.