Biến thể Nam Phi? B.1.351? Hay là GH/501Y.V2?
Thôi thì hãy gọi đơn giản là beta.
Tổ chức Y tế Thế giới đang đặt tên cho các biến thể quan trọng của virus corona theo các ký tự Hy Lạp.
Tên khoa học khó phát âm và khó nhớ, WHO nói trong một tuyên bố ngày 31/5.
Đặt tên các biến thể theo địa điểm chúng được phát hiện đầu tiên dẫn tới chuyện kỳ thị và phân biệt đối xử.
Không cần nhìn đâu xa, chỉ cần nhìn vào sự gia tăng mạnh mẽ tội ác thù ghét chống người gốc Á kể từ khi đại dịch bắt đầu, các chuyên gia nói.
Sau khi cựu Tổng thống Donald Trump quy trách nhiệm đại dịch cho “virus Trung Quốc” trên Twitter vào giữa tháng 3/2020, những lời lẽ thù ghét chống người châu Á trên Twitter tăng mạnh, theo cuộc nghiên cứu của Tạp chí Y tế Công cộng Mỹ.
Các cuộc tấn công vào những người gốc Á tăng 146% tại các thành phố lớn ở Mỹ từ năm 2019 đến năm 2020, theo Trung tâm Nghiên cứu về Thù ghét và Chủ nghĩa Cực đoan tại Đại học California, San Bernardino.
“Bất cứ đại dịch nào cũng vậy, quy trách nhiệm và dê tế thần vẫn là những khía cạnh trung tâm,” sử gia về y khoa của Đại học Michigan, ông Howard Markel, nói.
Trong vụ bùng phát của bệnh dịch hạch tại Cape Town, Nam Phi, vào năm 1901, chẳng hạn, những người da đen châu Phi thu nhập thấp bị cưỡng chế ra khỏi nhà tới một trạm cách ly.
Ngoài ra, thường khó biết chính xác một chứng bệnh từ đâu đến.
Thủy thủ đoàn của ông Christopher Columbus có thể mang bệnh giang mai từ Bắc Mỹ về châu Âu, nhưng “vào những năm 1500, người Ý gọi đây là bệnh Pháp, và người Pháp gọi đó là bệnh Ý,” ông Markel nói.
Người Nga đổ lỗi cho người Ba Lan. Người Ba Lan đổ lỗi cho người Đức. Người Thổ Nhĩ Kỳ gọi đây là “bệnh của người Thiên chúa giáo.” Tại bắc Ấn Độ, người Hồi giáo đổ lỗi cho người theo Ấn Độ giáo, và người theo Ấn Độ giáo đổ lỗi cho người Hồi giáo.
Cúm “Tây Ban Nha” năm 1918- đại dịch đường hô hấp lần trước có cùng mức độ như COVID-19 lần này- không xuất phát từ Tây Ban Nha, ông Markel nói thêm. Một số ca đầu tiên nhất được báo cáo tại một căn cứ Lục quân ở Kansas, nhưng nguồn gốc vẫn chưa rõ rệt.
Ngay cả hiện nay, ông Markel nói “tìm được bệnh nhân Zero chỉ là chuyện trong sách vở.”
Đặt tên bệnh
WHO ban hành các hướng dẫn vào năm 2015 về việc đặt tên các bệnh mới. Ngoài việc khuyến cáo chớ đặt tên bệnh theo các địa điểm, WHO cũng khuyến nghị tránh tên của những nhóm người hay động vật.
Lựa chọn tốt nhất bao gồm các từ khoa học mô tả triệu chứng. SARS (Hội chứng hô hấp cấp tính nặng) hay AIDS (Hội chứng nhiễm virus làm suy giảm miễn dịch ở người) là những ví dụ tốt, dù được đặt tên trước khi có khuyến cáo của WHO.
Tên căn cứ trên virus gây bệnh cũng tốt, WHO nói. Như COVID-19, là chữ tắt của “bệnh virus corona 2019.”
Hai biến thể đầu tiên đáng quan ngại, xuất hiện đầu tiên tại Anh và Nam Phi, sẽ được đặt tuần tự là alpha và beta. Gamma là biến thể phát hiện đầu tiên tại Brazil, và delta là biến thể được ghi nhận đầu tiên tại Ấn Độ.
Những ký tự Hy Lạp kế tiếp sẽ được đặt cho những biến thể sắp tới mà WHO xem là “đáng lưu ý.”
Các nhà khoa học sẽ tiếp tục dùng cách mô tả dòng dõi của một biến thể, như B.1.17 hay P.1.