Sau khi bào chế và triển khai vaccine chống COVID với tốc độ kỷ lục, các hãng dược dược đã phải đối mặt với những biến thể tiến hóa nhanh chóng của virus corona có thể làm cho vaccine không hiệu nghiệm, một thách thức đòi hỏi nhiều tháng nghiên cứu và sự đầu tư tài chính khổng lồ.
Các giám đốc của các hãng dược Moderna và Pfizrer/BioNTech đang nghiên cứu các phiên bản vaccine mới để đáp ứng với các biến thể đáng quan ngại nhất. Đây là chỉ một phần công việc cần thiết để đi trước virus, gần một chục chuyên gia nhận định với Reuters.
Cần phải xây dựng một mạng lưới theo dõi toàn cầu để tiếp cận các biến thể đang trỗi dậy. Các nhà khoa học cần phải lập ra độ kháng thể cần thiết để bảo vệ con người khỏi COVID-19 và xác định khi nào vaccine cần được điều chỉnh. Và các nhà ban hành qui định phải truyền đạt những yêu cầu cần thiết để chứng tỏ vaccine nâng cấp vẫn an toàn và hiệu nghiệm.
Công ty Johnson & Johnson cho biết họ đã chú ý tới biến thể đáng lo ngại phát hiện đầu tiên tại Nam Phi và sẽ điều chỉnh vaccine của họ cho phù hợp nếu cần.
Pfizer cho hay có thể sản xuất vaccine mới một cách tương đối nhanh chóng, nhưng môt giám đốc điều hành hàng đầu của công ty nói công việc bào chế vaccine mới đề ra thêm nhiều thách thức.
Tính khẩn cấp của nỗ lực này là rõ ràng. Các giới chức y tế tiểu bang South Carolina ngày 28/1 báo cáo hai ca biến thể Nam Phi đầu tiên tại Mỹ.
Hãng dược Moderna hôm 25/1 nói các cuộc nghiên cứu trong phòng thí nghiệm cho thấy kháng thể được tạo ra đáp ứng với vaccine của họ kém hữu hiệu 6 lần trong việc trung hòa một loại biến thể Nam Phi được tạo ra trong phòng thí nghiệm so với các phiên bản virus trước đây.
Một cuộc nghiên cứu công bố ngày 27/1 trước khi được giới khoa học phối kiểm chéo cho thấy biến thể Nam Phi giảm bớt sự trung hòa của kháng thể 8,6 lần đối với vaccine của Moderna và 6,5 lần đối với vaccine của Pfizer/BioNTech, dù một cuộc nghiên cứu khác do Pfizer hỗ trợ công bố ngày 27/1 cho thấy vaccine của họ vững chắc hơn.
Moderna tuần này cho hay đang bắt đầu nghiên cứu một vaccine tăng cường.
Có thể mất nhiều tháng
Sự bảo vệ có thể giảm tới mức nào trước khi một vaccine có thể được điều chỉnh-vẫn là câu hỏi chưa có lời đáp.
Các nhà nghiên cứu tại Viện Dị ứng và các Bệnh truyền nhiễm Quốc gia Hoa Kỳ (NIAID) đang phân tích dữ liệu từ giai đoạn thử nghiệm cuối cùng của Moderna để xem cần độ trung hòa kháng thể đến mức nào để bảo vệ. Họ so sánh các cá nhân được tiêm chủng nhưng vẫn mắc bệnh với những người được tiêm chủng mà không mắc bệnh. Công việc này có thể mất tới 2 tháng.
Cũng cần có một mạng lưới theo dõi toàn cầu để nhận ra biến thể mới một khi chúng xuất hiện, tương tự như mạng lưới dùng để truy vết virus cúm biến thể nhanh chóng. Việc này có thể tốn kém hàng chục đến hàng trăm triệu đô la tại Mỹ không thôi.
Mỹ hiện đang tiến hành việc lập chu kỳ gen để tìm những thay đổi trong virus đối với 0,3% các xét nghiệm dương tính. Tỷ lệ này quá ít so với 10% tại Anh, là nước đầu tiên phát hiện biến thể COVID vốn có khả năng lây nhiễm cao hơn 50%. Theo giới chuyên môn, các nước nên nghiên cứu chu kỳ gen ít nhất là 5% các ca dương tính để phát hiện những thay đổi đáng kể của virus.
Các công ty đang chờ Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho biết cần loại thử nghiệm nào để điều chỉnh vaccine, ông Phil Dormitzer, một nhà khoa học vaccine hàng đầu của Pfizer nói.
Ông Peter Mark, người giám sát tiến trình chấp thuận vaccine của FDA, cho biết thoạt đầu có thể cần các cuộc thử nghiệm lâm sàng quy mô nhỏ để thử vaccine nâng cấp với khoảng 400 tình nguyện viên. Việc này phải mất thêm nhiều tháng trời để thực hiện.