VietJoy

Các công ty dược phẩm Trung Quốc đối diện với áp lực đang gia tăng để trưng ra bằng chứng cho thấy các loại vắc-xin ngừa COVID-19 mà họ đang thử nghiệm là có tác dụng, sau khi dữ liệu sơ bộ về ba loại vắc-xin do phương Tây bào chế cho thấy kết quả hứa hẹn.

Đầu tuần này, AstraZeneca và Đại học Oxford nói vắc-xin tiềm năng của họ có mức hiệu nghiệm từ 62% đến 90%, gia nhập hàng ngũ cùng hai loại vắc-xin khác của phương Tây mà cũng đã cung cấp dữ liệu. Kết quả có thể cho phép Mỹ và các quốc gia khác cấp phép quản lý và lên kế hoạch phân phối tiêm chủng rộng rãi.

Trung Quốc từng dẫn đầu cuộc đua phát triển vắc-xin COVID-19 và đã khởi động các thử nghiệm lâm sàng giai đoạn cuối vào tháng 7, gần như cùng lúc với các hãng bào chế vắc-xin của phương Tây là Pfizer và Moderna. Nhưng dường như nỗ lực này của Bắc Kinh đang gặp phải trở ngại trong khi có những câu hỏi về tính hiệu nghiệm và an toàn.

Mười một vắc-xin tiềm năng trên toàn thế giới đang trong giai đoạn thử nghiệm lâm sàng cuối cùng, bốn trong số đó là của Trung Quốc. Trung Quốc bắt đầu ráo riết phát triển vắc-xin vào tháng 1, chủ yếu thông qua Sinovac và tập đoàn Sinopharm khổng lồ thuộc sở hữu nhà nước, theo Nikkei Asia.

Vào ngày 17 tháng 11, chuyên san y khoa The Lancet của Anh đăng một nghiên cứu về tính hiệu nghiệm của vắc-xin tiềm năng của Sinovac dựa trên các thử nghiệm lâm sàng ban đầu. Nghiên cứu nhận thấy vắc-xin của công ty này tạo ra mức độ kháng thể bảo vệ thấp hơn so với lượng kháng thể có ở bệnh nhân nhiễm virus corona đã hồi phục. Tính hiệu nghiệm được xác định là vừa phải.

Ngược lại, các vắc-xin tiềm năng từ các công ty Pfizer và Moderna đặt trụ sở tại Mỹ được xác định có tính hiệu nghiệm hơn 90%, trong khi vắc-xin của công ty AstraZeneca ở Anh có mức độ hiệu nghiệm tổng thể là 70%.

Nhóm nghiên cứu xác nhận sự hiện diện của kháng thể và không tìm thấy vấn đề an toàn nào trong vắc-xin của Sinovac, đủ bằng chứng để tiếp tục thử nghiệm lâm sàng. Giám đốc cao cấp Meng Weining của Sinovac phát biểu trong một cuộc họp trực tuyến vào ngày 20 tháng 11 rằng các thử nghiệm giai đoạn cuối đang diễn ra suôn sẻ.

"Tôi nghĩ có thể tháng sau chúng tôi sẽ có sẵn dữ liệu," ông nói.

Một lý do khiến Trung Quốc phải chờ đợi kết quả lâu hơn là vì các quốc gia nơi các nhà nghiên cứu Trung Quốc tìm kiếm tình nguyện viên — ở những nơi như Liên hiệp các Tiểu vương quốc Ả-rập và Brazil — không chứng kiến Covid-19 lây lan nhanh như ở Mỹ, nơi thử nghiệm chủ chốt của các nhà sản xuất vắc-xin hàng đầu phương Tây, The Wall Street Journal dẫn lời các chuyên gia y tế công cho biết.

Các hãng phát triển vắc-xin Trung Quốc phải ra nước ngoài để tiến hành các thử nghiệm lâm sàng vì Covid-19 hầu như đã được kiểm soát ở Trung Quốc từ hàng qua tháng. Các đối thủ phương Tây cũng đang tiến hành các thử nghiệm lâm sàng ở nước ngoài, dù họ đã tuyển mộ hàng chục ngàn tình nguyện viên ở Mỹ và Vương quốc Anh, nơi mà COVID-19 tác động nặng nề. Các nhà nghiên cứu Trung Quốc không được tiếp cận những nơi như vậy trong bối cảnh căng thẳng gia tăng giữa Bắc Kinh và phương Tây.

Pierre A. Morgon, phó chủ tịch cấp cao phụ trách kinh doanh quốc tế của CanSino Biologics, công ty đang hợp tác với quân đội Trung Quốc phát triển vắc-xin, cho biết các công ty như AstraZeneca và Pfizer có lợi thế hơn các công ty phát triển vắc-xin Trung Quốc trong việc thiết lập các thử nghiệm lâm sàng quốc tế, bởi vì họ có nhiều nhân viên giỏi chuyên môn hơn để tiến hành thử nghiệm cũng như các mối quan hệ với các cơ quan quản lý nước ngoài. Ông Morgon nói với tờ Journal rằng CanSino dự kiến sẽ thấy kết quả tạm thời vào đầu năm sau và từ chối bình luận thêm.

Ba công ty Trung Quốc – Sinovac, Sinopharm và CanSinoBio – đang tiến hành các thử nghiệm lâm sàng cuối cùng ở ít nhất 13 quốc gia. Những quốc gia đó sẽ được ưu tiên hàng đầu nếu vắc-xin thành công.

Vào tháng 9, Liên hiệp các Tiểu vương quốc Ả-rập (UAE) xúc tiến tiêm vắc-xin Trung Quốc cho các nhân viên y tế.

Nhà chức trách Trung Quốc đã không chờ đợi kết quả lâm sàng ở giai đoạn cuối để bắt đầu tiêm chủng ngoài các cuộc thử nghiệm. Họ tiêm vắc-xin của Sinopharm cho gần một triệu người Trung Quốc mà không có bằng chứng vững chắc về tính hiệu nghiệm của này vắc-xin, khơi lên lo ngại trong giới các chuyên gia y tế công quốc tế.

Các thử nghiệm giai đoạn cuối của Sinovac cũng đang được tiến hành ở Brazil. Các nhà nghiên cứu giúp tiến hành các thử nghiệm đó cho biết họ hiện có 74 trường hợp Covid-19 được xác nhận trong số những người tham gia, đủ để thực hiện một phân tích tạm thời, và rằng họ có phần chắc sẽ công bố kết quả sớm vào tháng 12. Một phát ngôn viên của Sinovac cho biết thời gian để công bố thông tin phụ thuộc vào đội ngũ ở Brazil và “quy trình khoa học” chứ không phải “sự tự nguyện của con người.”

Nhưng ít nhất một chính phủ nước ngoài đang hoãn việc phê chuẩn vắc-xin của Trung Quốc vì thiếu bằng chứng lâm sàng. Penny Lukito, người đứng đầu cơ quan quản lý thực phẩm và dược phẩm của Indonesia, nói với các nhà lập pháp trong một phiên họp tuần trước rằng cơ quan của bà sẽ trì hoãn việc cấp phép sử dụng khẩn cấp loại vắc-xin của Sinovac cho đến cuối tháng 1, thời điểm mà họ hi vọng sẽ có kết quả tạm thời từ các thử nghiệm đang diễn ra.

Bà Lukito cho biết cơ quan của bà đã không thể lấy được dữ liệu lâm sàng từ Brazil. Các thử nghiệm lâm sàng của Sinovac ở Indonesia đã bắt đầu vào tháng 8, muộn hơn so với các thử nghiệm ở Brazil và kết quả tạm thời từ thử nghiệm ở Indonesia dự kiến sẽ được công bố vào khoảng tháng 1.

Ngay từ tháng 5, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã đặt kì vọng rằng Trung Quốc sẽ cố gắng đóng vai trò chính trong nỗ lực giúp thế giới vượt qua đại dịch bằng cách chia sẻ bất cứ loại vắc-xin nào mà nước này phát triển. Một số chuyên gia y tế công cho biết việc thiếu dữ liệu vững chắc cho tới thời điểm này có thể gây bất lợi cho tham vọng của Bắc Kinh trở thành nước cung cấp vắc-xin của thế giới đang phát triển.

“Nếu Trung Quốc muốn xuất khẩu vắc-xin của mình như những công cụ ngoại giao nhắm mục tiêu vào các quốc gia có thu nhập thấp, họ phải chứng tỏ được thực lực của mình,” J. Stephen Morrison, một chuyên gia về chính sách y tế toàn cầu tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, nói tới tờ Journal. Điều đó có nghĩa là tiếp tục thực hiện các thử nghiệm lâm sàng để có thể trưng ra dữ liệu và cho thấy có sự minh bạch nhất định, ông nói.