Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 22/9 dùng Đại hội đồng Liên hiệp quốc để tấn công việc Trung Quốc đối phó với đại dịch virus corona, nói rằng nước này phải chịu trách nhiệm vì “gieo rắc tai ương ra thế giới.”
Ngược lại, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình dùng giọng điệu hòa giải trong bài diễn văn thu hình gửi ra Đại hội đồng, kêu gọi tăng cường hợp tác về đại dịch và nhấn mạnh là Trung Quốc không có ý định gây ra “chiến tranh lạnh hay chiến tranh nóng với bất cứ nước nào.”
Lãnh đạo hai nền kinh tế lớn nhất thế giới phác họa tầm nhìn cạnh tranh vào lúc quan hệ xuống đến mức thấp nhất trong nhiều thập niên trong bối cảnh đại dịch, với những căng thẳng về virus corona, tranh chấp nghiêm trọng về thương mại và công nghệ.
Ông Trump đặt trọng tâm bài diễn văn của mình vào việc tấn công Trung Quốc.
Ông tố giác Bắc Kinh cho phép người dân rời khỏi Trung Quốc trong những giai đoạn đầu tiên bùng phát dịch để lây lan cho cả thế giới trong khi lại đóng chặn du hành nội địa.
“Chúng ta phải qui trách nhiệm cho quốc gia gieo rắc tai ương ra thế giới, là Trung Quốc,” ông Trump nói trong bài diễn văn thu hình trước hôm 21/9 để gửi tới Đại hội đồng.
“Chính phủ Trung Quốc, và Tổ chức Y tế Thế giới vốn bị Trung Quốc kiểm soát đã tuyên bố lệch lạc rằng không có bằng chứng lây lan từ người sang người” ông Trump tố cáo.
“Sau đó họ lại nói sai là những người không có triệu chứng không lây bệnh… Liên hiệp quốc phải qui trách cho Trung Quốc về những hành động của họ,” ông Trump tiếp lời.
Tổng thống Trump cam kết sẽ phân phối vaccine và quả quyết: “Chúng tôi sẽ đánh bại virus, chúng tôi sẽ chấm dứt đại dịch.”
Khi giới thiệu bài diễn văn của ông Tập, đại sứ Trung Quốc tại Liên hiệp quốc Trương Quân nói Trung Quốc “cương quyết bác bỏ những cáo buộc vô căn cứ chống lại Trung Quốc.”
“Thế giới đang ở ngã tư đường. Vào lúc này, thế giới cần thêm đoàn kết và hợp tác, chứ không phải đối đầu.”
‘Cùng nhau vượt qua’
Bài diễn văn của ông Tập chứa đựng điều dường như mặc thị phản bác ông Trump, kêu gọi đáp ứng toàn cầu virus corona và một vai trò lãnh đạo cho Tổ chức Y tế Thế giới WHO, nơi mà Tổng thống Mỹ đã loan báo kế hoạch rời bỏ.
“Đối mặt với virus, chúng ta nên tăng cường đoàn kết và cùng nhau vượt qua,” ông Tập nói. “Chúng ta nên theo hướng dẫn của khoa học, trao hoàn toàn vai trò lãnh đạo cho Tổ chức Y tế Thế giới và phát động đáp ứng chung quốc tế để đánh bại đại dịch này. Bất cứ âm mưu nào chính trị hóa vấn đề, hay bôi nhọ, phải bị bác bỏ.”
WHO bác bỏ nhận xét của ông Trump.
“Không có chính phủ nào kiểm soát chúng tôi,” giám đốc thông tin của WHO Gabby Stern viết trên Twitter và nói thêm rằng: “Vào ngày 14/1, toán lãnh đạo kỹ thuật #COVID-19 nói với báo giới về khả năng lây lan từ người sang người. Kể từ tháng 2, các chuyên gia của chúng tôi đã công khai thảo luận về sự lây lan của những người không có triệu chứng hay trước khi có triệu chứng.”
Trung Quốc tự nhận là bên cổ vũ chính cho chủ nghĩa đa phương trong lúc Tổng thống Trump không chú trọng đến hợp tác quốc tế và Washington đã từ bỏ thỏa thuận toàn cầu về biến đổi khí hậu, thỏa thuận hạt nhân Iran, và rời khỏi Hội đồng Nhân quyền Liên hiệp quốc cũng như WHO.
Ông Tập dường như chỉ trích chính sách “Nước Mỹ Trước Tiên” của ông Trump trong một tuyên bố tại buổi họp kỷ niệm 75 năm thành lập Liên hiệp quốc vào ngày 21/9.
“Không nước nào có quyền chế ngự các vấn đề toàn cầu, kiểm soát số phận của những nước khác, hay giữ những lợi ích trong phát triển tất cả cho riêng mình. Thậm chí không ai được phép làm bất cứ việc gì họ thích và làm bá chủ thế giới, dọa nạt hay làm sếp thế giới. Chủ nghĩa đơn phương là một con đường không lối thoát,” ông nói.
Ông Trump cũng tấn công thành tích môi trường của Trung Quốc, nhưng không trực tiếp chỉ trích Trung Quốc về nhân quyền.
Ông Trump, người thường chỉ trích Liên hiệp quốc, nói thêm rằng nếu Liên hiệp quốc hoạt động hữu hiệu thì phải chú trọng đến “những vấn đề thực sự trên thế giới” như “khủng bố, áp chế phụ nữ, lao động cưỡng bách, buôn lậu ma túy, buôn người, buôn người làm mãi dâm, đàn áp tôn giáo, và nạn thanh trừng sắc tộc nhắm vào các tôn giáo thiểu số.”
Đại sứ Trung Quốc Trương Quân đưa ra tuyên bố đáp trả những nhận xét của ông Trump, cáo buộc Mỹ “lạm dụng diễn đàn Liên hiệp quốc để khiêu khích đối đầu và gây chia rẽ.”