Trong lúc thế giới đang chờ vaccine ngừa COVID-19, tiến triển lớn kế tiếp trong việc chống đại dịch có thể đến từ một loại liệu pháp công nghệ sinh học được sử dụng rộng rãi chống ung thư và những bệnh rối loạn khác-các kháng thể được thiết kế đặc biệt để tấn công virus mới.
Việc phát triển những kháng thể được tạo ra trong phòng thí nghiệm để nhắm vào virus được sự ủng hộ của những nhà khoa học hàng đầu. Bác sĩ Anthony Fauci, một chuyên gia bệnh truyền nhiễm hàng đầu của Mỹ, gọi những kháng thể này là “hầu như một ván cược chắc chắn” chống lại COVID-19.
Khi một virus vượt qua được hệ thống phòng vệ đầu tiên của cơ thể, một đáp ứng cụ thể hơn được kích hoạt, gây nên việc sản xuất những tế bào nhắm vào kẻ xâm nhập. Những tế bào này bao gồm những kháng thể nhận dạng và xâm nhập vào virus, ngăn ngừa nhiễm trùng lây lan.
Những kháng thể đơn bào là bản sao của các protein phát sinh tự nhiên này.
Các nhà khoa học vẫn đang tìm hiểu vai trò chính xác của những kháng thể trung tính trong việc bình phục từ COVID-19, nhưng các công ty dược tin tưởng là những kháng thể đúng hay là một sự phối hợp có thể làm thay đổi sự tiến triển của bệnh hiện đã cướp đi sinh mạng hơn 675.000 người trên toàn cầu.
“Kháng thể có thể chặn đứng nhiễm trùng. Đó là một thực tế,” giám đốc điều hành hãng dược Regeneron, ông Christo Kyratsous nói với Reuters.
Regeneron đang thử nghiệm một hỗn hợp hai kháng thể, mà người ta tin là có thể hạn chế khả năng trốn thoát của virus hơn là chỉ có một kháng thể, với dữ liệu về tính hữu hiệu của loại này hy vọng sẽ được biết vào cuối mùa hạ hay đầu mùa thu. “Sự bảo vệ này sẽ yếu dần theo thời gian. Liều lượng là điều chúng ta chưa biết,” ông Kyratsous nói.
Chính phủ Mỹ vào tháng 6 vừa qua ký một hợp đồng với Regeneron trị giá 450 triệu đô la cung cấp thuốc. Công ty nói có thể bắt đầu sản xuất ngay lập tức tại nhà máy của công ty ở Mỹ nếu các nhà ban hành quy định chấp thuận thuốc chữa trị.
Công ty Eli Lilly và Co<LLY.N, AstraZeneca, Amgen, và GlaxoSmithKline được chính phủ Mỹ cho phép huy động các nguồn sản xuất nhằm gia tăng mức cung cấp nếu bất cứ loại nào trong số thuốc này chứng tỏ thành công.
Cho dù có sự hợp tác bất thường giữa các đối thủ, việc sản xuất các loại thuốc này rất phức tạp và khả năng cũng hạn chế. Cũng có những tranh cãi là liệu một kháng thể duy nhất sẽ đủ mạnh để ngăn chặn COVID-19 hay không.
Astrazeneca nói công ty đang có kế hoạch bắt đầu thử nghiệm lâm sàng trên người phối hợp hai kháng thể trong vòng vài tuần tới.
Công ty Lilly, đã bắt đầu thử nghiệm trên người vào tháng 6 hai ứng viên kháng thể trong những cuộc thử nghiệm riêng, đang chú trọng đến khuynh hướng chỉ dùng một loại thuốc.
“Nếu bạn cần một liều cao hơn hay nhiều kháng thể hơn, thí ít người có thể được chữa trị, Trưởng khoa học gia của Lilly, ông Dan Skovronsky nói.
‘Miễn nhiễm tức thì’
Không giống như vaccine, vốn kích hoạt hệ thống miễn nhiễm của cơ thể, tác động của kháng thể dần dần phai nhạt.
Tuy nhiên các công ty dược nói kháng thể đơn bào có thể tạm thời làm ngưng nhiễm trùng ở những người có nguy cơ cao như nhân viên y tế và những người lớn tuổi. Kháng thể này cũng có thể được dùng như một biện pháp chữa trị cầu nối cho tới khi vaccine có thể được dùng rộng rãi.
“Trong khung cảnh nhằm mục đích ngăn ngừa, chúng tôi nghĩ là chúng tôi có thể đạt được sự bảo vệ tới 6 tháng,” ông Phil Pang, viên chức y khoa hàng đầu của Vir Biotechnology nói. Công ty này nhắm bắt đầu thử nghiệm một kháng thể lên những bệnh nhân không nằm viện trong tháng tới với đối tác GSK.
“Kháng thể có lợi thế ở chỗ căn bản là một miễn nhiễm tức thì,” ông Mark Brunswick, phó chủ tịch tại Sorrento Therapeutics nói. Công ty này nhắm thử nghiệm trên người bắt đầu vào tháng tới với một ứng viên kháng thể duy nhất.
Nguy cơ về an toàn của kháng thể đơn bào được xem là thấp, nhưng chi phí có thể khá cao. Loại thuốc kiểu này chữa trị ung thư có thể tốn hơn 100.000 đô một năm.
Cũng có quan ngại là virus corona có thể kháng lại một kháng thể cụ thể nào đó. Các nhà nghiên cứu đã bắt tay vào nghiên cứu các hợp chất thế hệ thứ hai có mục tiêu khác hơn là những chiếc gai nhọn như vương miện mà COVID dùng để xâm nhập vào các tế bào.
“Chúng tôi đang phát triển một dạng bổ túc,” nhà nghiên cứu trưởng của Amgen, ông David Reese nói.
Amgen đang làm việc với công ty công nghệ sinh học Adaptive Biotechnologies.
Các nhà nghiên cứu đăng bài trên tạp chí Nature nói họ phát hiện một vài kháng thể mới, rất mạnh nhắm vào một khu vực nơi virus tấn công tế bào của con người và một khu vực trên gai virus chưa ai chú ý tới.
“Để tránh sự phát triển của việc kháng thuốc, bạn cần phải nhắm vào những vị trí khác nhau,” tác giả cuộc nghiên cứu và đồng thời là giáo sự Trường đại học Colombia David Ho nói với Reuters.
Cũng có câu hỏi về việc khi nào trong thời gian bị bệnh là lúc tốt nhất để sử dụng vũ khí mới.
“Dùng kháng thể sau khi bị nhiễm bệnh có thể không giúp được gì, ông Florian Krammer, giáo sư vi sinh học tại Trường Y Icahn ở New York, nói. “Dùng sớm có thể tốt hơn.”