Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo ngày 23/4 nói với các đối tác Đông Nam Á là Trung Quốc lợi dụng việc thế giới đang bận rộn với đại dịch virus corona để đẩy mạnh những tham vọng lãnh thổ tại Biển
Ông Pompeo đưa ra cáo buộc này trong một hội nghị qua video với Bộ trưởng Ngoại giao 10 nước thành viên Hiệp hội Đông Nam Á.
Những tuyên bố mở rộng lãnh thổ của Trung Quốc tại Biển Đông chồng chéo với những đòi hỏi của các nước thành viên ASEAN như Việt Nam, Brunei, Malaysia, Philippines và Indonesia và bị Wasington phản đối. Hoa Kỳ có sự hiện diện hải quân một cách tích cực tại Thái Bình Dương.
“Bắc Kinh đã lợi dụng việc các nước đang chú trọng đến đại dịch để đơn phương loan báo thành lập những quận mới tại các quần đảo và các khu vực trên biển, đánh chìm một tàu đánh cá Việt Nam trước đây trong tháng, và lập những “trạm nghiên cứu” trên Đá Chữ Thập và Đá Subi,” ông Pompeo nói.
Ông cũng cáo buộc Trung Quốc đưa các tàu chiến đến vùng này để đe dọa các nước đòi chủ quyền khác trong việc khai thác dầu khí ngoài biển khơi.
Hầu hết các bộ trưởng tham gia đều chú trọng đến các vấn đề y tế, kinh tế và xã hội do COVID-19, một chứng bệnh do virus gây ra.
“Các Bộ trưởng Ngoại giao trao đổi quan điểm về tình hình dịch bệnh COVID-19 tại nước họ, cũng như tin tức và những cách thức tốt nhất đối phó với virus bùng phát trên viễn ảnh y tế công cộng,” Singapore nói. “Các Bộ trưởng ghi nhận về ảnh hưởng xã hội-kinh tế nghiêm trọng của COVID-19 và Hoa Kỳ cùng làm việc chặt chẽ về một khuynh hướng tiến về phía trước để giải quyết việc hồi phục kinh tế sau đại dịch.
Ông Pompeo cám ơn Việt Nam, Malaysia và Campuchia về những trợ giúp vật chất trong việc chống virus bùng phát và lưu ý sự hỗ trợ tài chánh của Mỹ.
“Cho đến nay Hoa Kỳ đã xuất hơn 35,3 triệu đô la tài trợ y tế khẩn cấp đề giúp các nước ASEAN chống virus, xây dựng trên 3,5 tỉ đô la viện trợ y tế công cộng cung cấp cho các nước ASEAN trong 20 năm qua.” ông nói, và loan báo thêm một dự án mới để thúc đẩy an ninh y tế qua nghiên cứu, y tế công cộng và huấn luyện.
Ông Pompeo cũng kêu gọi Trung Quốc đóng cửa các chợ động vật hoang dã. Người ta tin rằng virus corona phát xuất từ những chợ như vậy tại Vũ Hán, Trung Quốc, dù rằng việc đổ lỗi cho đại dịch hiện trở thành một đề tài tranh luận nóng bỏng giữa Bắc Kinh và Washington.
Ông Pompeo nói Hoa Kỳ cũng quan ngại về một phúc trình khoa học mới đây “cho thấy những con đập trên thượng nguồn của Bắc Kinh đã đơn phương làm thay đổi dòng chảy của sông Mekong,” làm nguy hại cuộc sống của hàng chục triệu người tại hạ lưu ở Lào, Thái Lan, Campuchia và Việt Nam.