VietJoy

Việt Nam vẫn được xếp vào nhóm quốc gia bậc 2 trong hệ thống ba thang bậc trên phúc trình thường niên của Bộ Ngoại giao Mỹ về tình trạng buôn người toàn cầu 2017 vừa công bố hôm thứ Năm ngày 28/6.

Đây là năm thứ bảy liên tiếp Việt Nam nằm trong nhóm bậc 2, tức các nước đang có vấn đề về buôn người, cao hơn một bậc so với những nước có tình trạng buôn người xảy ra trầm trọng như Nga, Trung Quốc, Bắc Triều Tiên và Myanmar.

Mặc dù có nỗ lực lớn trong năm vừa qua, nhưng “chính phủ Việt Nam không đáp ứng đầy đủ những chuẩn mực tối thiểu của việc loại trừ tình trạng buôn người,” phần báo cáo về Việt Nam trong bản phúc trình viết.

Những nỗ lực của Việt Nam trong việc đấu tranh với tình trạng buôn người được Mỹ ghi nhận bao gồm thực thi những sửa đổi của Bộ luật Hình sự, thành lập bộ phận chuyên trách để tăng cường nỗ lực thực thi pháp luật ở vùng biên giới dễ bị tổn thương và đưa ra bản đánh giá về việc thực hiện chương trình hành động quốc gia.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn chưa đáp ứng được những chuẩn mực tối thiểu trong một số lĩnh vực chủ chốt, theo Bộ Ngoại giao Mỹ, chẳng hạn như phát hiện ít nạn nhân buôn người hơn năm 2016; chính quyền không tiến hành truy tố các vụ án hình sự do thiếu văn bản hướng dẫn thực thi Bộ Luật Hình sự sửa đổi; thiếu sự phối hợp giữa các cơ quan liên quan; giới chức các địa phương không nắm rõ về luật chống buôn người và quy trình nhận biết nạn nhân và thiếu số liệu.

“Mặc dù vẫn có tin về việc các quan chức đồng lõa với với những kẻ buôn người, chính quyền Việt Nam không hề tiến hành điều tra, truy tố hay kết tội những quan chức này,” bản phúc trình viết và cho biết các quan chức cấu kết với những tội phạm buôn người này chủ yếu ở cấp làng xã và họ ‘nhận hối lộ, làm tiền để đoàn tụ các nạn nhân với gia đình’ và ‘bỏ qua những chỉ dấu về buôn người’.

Theo những con số mà bản phúc trình đưa ra thì trong năm 2017, Việt Nam chỉ phát hiện có 670 nạn nhân bị buôn người, một sự sụt giảm gần một nửa so với 1.128 trường hợp trong năm 2016. Ngoài ra, chính quyền cũng đã trợ giúp cho xấp xỉ 500 nạn nhân – so với 600 nạn nhân một năm trước đó – với các hình thức trợ giúp như tư vấn tâm lý ban đầu, tư vấn về khỏe cùng các hình thức trợ giúp pháp lý và tài chính.

Bản phúc trình mô tả Việt Nam là nơi xuất phát và ở một cấp độ ít hơn là điểm đến của những nạn nhân buôn người, trong đó có trẻ em, vốn bị ép buộc làm việc hay buôn bán tình dục. Ngoài ra, bản phúc trình cũng nêu lên các vấn nạn ở các công ty đưa lao động ra nước ngoài làm việc. Đó là không giúp đỡ người lao động khi họ báo về các trường hợp bị bóc lột, bị đòi chi phí quá cao khiến người lao động lâm vào cảnh nợ nần.

Những nạn nhân xuất khẩu lao động của Việt Nam bị ép buộc làm việc trong những công trình xây dựng, đánh cá, làm nông, khai khoáng, chế tạo và khai thác gỗ chủ yếu ở những nước như Đài Loan, Malaysia, Hàn Quốc, Lào, Angola, Các tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất và Nhật Bản. Ngoài ra, bản phúc trình cũng lưu ý tình trạng người Việt Nam bị đưa lậu sang Anh và Ireland để làm việc trong các nông trại trồng cần sa.

Phúc trình đưa ra một số khuyến nghị cho Việt Nam bao gồm: xây dựng đội ngũ và đào tạo cho các quan chức về việc thực thi các hướng dẫn của Bộ Luật Hình sự; truy tố quyết liệt tất cả hình thức buôn người và trừng phạt những kẻ buôn người kể cả những quan chức cấu kết; tăng cường giám sát các công ty xuất khẩu lao động và ra những quy định cấm các công ty này đòi phí người lao động; cải thiện sự hợp tác liên cơ quan để thực hiện hiệu quả kế hoạch hành động quốc gia về chống buôn người và dành đủ nguồn lực cho kế hoạch này; xây dựng các chương trình giảm sự kỳ thị đối với các nạn nhân và thúc đẩy những nạn nhân hồi hương tái hòa nhập vào xã hội; hướng các biện pháp nâng cao nhận thức về phòng chống buôn người đến những địa phương và những khu vực dễ bị tổn thương và cho phép kiểm chứng độc lập để đảm bảo rằng không còn hình thức lao động cưỡng bức tại các trung tâm cai nghiện ma túy; mở rộng đào tạo cho các viên chức lãnh sự làm việc ở nước ngoài về quyền lợi của người lao động và các chuẩn mực lao động quốc tế.

Trong bản phúc trình năm nay, do cuộc khủng hoảng người tỵ nạn Rohingya ở bang Rakhine, Myanmar đã gia nhập nhóm nước bậc ba cùng với Trung Quốc, Syria, Nam Sudan – tức là những nước hành động ít nhất để đấu tranh với nạn buôn người.

Bản phúc trình cho rằng các chiến dịch an ninh của chính phủ Myanmar đã khiến ‘hàng trăm ngàn người Rohingya và các sắc dân khác phải rời bỏ nhà cửa – nhiều người trong số này bị bóc lột ở Myanmar, Bangladesh và những nơi khác trên thế giới.”

Ba thang bậc từ 1 đến 3 được Bộ Ngoại giao Mỹ đánh giá các quốc gia trên thế giới đã đối phó với tình trạng buôn người hiệu quả như thế nào. Trước khi bị hạ xuống bậc 3 thì các nước sẽ được đưa vào ‘danh sách theo dõi’. Nếu nước nào ở trong danh sách theo dõi trên hai năm mà không có cải thiện thì đương nhiên sẽ bị hạ xuống bậc ba.

Những quốc gia thuộc bậc 3 có thể bị những chế tài phi thương mại do Mỹ áp đặt và sẽ bị các hạn chế hỗ trợ từ Mỹ nhưng điều này có thể được Tổng thống Mỹ đảo ngược.

Bản phúc trình buôn người này được công bố vào lúc chính quyền Mỹ đang đối mặt với sự lên án của cộng đồng quốc tế về việc chia cắt trẻ em di dân với bố mẹ ở biên giới. Bộ Ngoại giao Mỹ cho rằng buôn người là tội ác liên quan đến bóc lột cá nhân trong khi việc đưa lậu di dân vào một nước là ‘tội ác chống lại một quốc gia’.

Trong tổng số 183 quốc gia được đánh giá, có 30 nước đã có đủ tiến bộ để được thăng lên một bậc trong khi 19 nước bị hạ bậc.