Một tòa án Nga hôm nay phán rằng phi công Nadezhda Savchenko của Ukraine bị bắt giữ can tội đồng phạm trong vụ sát hại 2 ký giả Nga tường thuật cuộc chiến tranh ở miền đông Ukraine và tuyên phạt bà 22 năm tù ở Nga.
Cụ thể, tòa kết tội bà Savchenko là chỉ huy trọng pháo dẫn tới cái chết của Igor Kornelyuk và Anton Vololshin, các ký giả truyền hình thuộc các cơ quan truyền thông Nga đi tường thuật về chiến sự giữa các phần tử ly khai thân Nga và quân đội Ukraine tại vùng Lugansk ở đông Ukraine trước khi chết vào tháng 7 năm 2014.
Trong một cáo trạng khác, tòa phạt bà Savchenko hơn 100 đôla về tội vượt biên vào lãnh thổ Nga một cách bất hợp pháp.
Bà Savchenko không nhận có can dự vào cái chết của các ký giả, và nói rằng hồ sơ về điện thoại di động cho thấy bà bị các phần tử chủ chiến thân Moscow bắt trước cái chết của hai ký giả. Bà Savchenko cũng nhấn mạnh rằng sau đó bà đã bị bắt cóc và đưa vào Nga trái với ý muốn của bà.
Bà Savchenko đã không giấu giếm sự khinh bỉ đối với việc xử án tại phiên tòa của Nga. Trong suốt thời gian xét xử kéo dài 14 tháng, bà đã nhiều lần tuyệt thực và chỉ trích công lý Nga. Trong tuyên bố chung quyết với tòa, bà Savchenko còn trỏ ngón tay giữa vào quan tòa chủ tọa.
Những chiến thuật đó tiếp tục trong ngày hôm nay: khi Quan tòa Leonid Stepanenko tuyên án, bà Savchenko đã hát to một bài dân ca Ukraine, buộc quan tòa phải đình xử trước khi đọc hết phán quyết.
Phán quyết không gây ngạc nhiên
Bản án được nhiều người trông đợi – nhất là các luật sư của bà Savchenko, là những người cho rằng vụ án có động cơ chính trị và chỉ có thể kết thúc bằng một phán quyết có tội.
Trong một cuộc phỏng vấn với VOA, luật sư của bà Savchenko là ông Mark Feygi, nói thân chủ của ông đã định tuyệt thực và từ chối không uống nước trong 10 ngày nữa nếu bà không được phóng thích – tiếp tục một trò chơi đầy mạo hiểm nhắm tới việc được trả tự do bất kể phán quyết.
Ông Feygin nói, “Đối với điện Kremli, bà Savchenko là cuộc chiến tranh ở Donbass. Họ cần phải kết án bà vì những mục đích tuyên truyền. Và bà Savchenko hiểu rằng bà cũng là một biểu tượng … và bà sẵn sàng tự hy sinh nếu cần.”
Vụ xử bà Savchenko đã thu hút khán giả ở cả hai bên trong vụ xung đột tại Ukraine.
Đối với người Nga, bà Savchenko được ca ngợi là bộ mặt của những gì điện Kremli đã gán cho nhãn hiệu một “tập đoàn Phát xít” lên nắm quyền sau cuộc cách mạng Maidan đã lật đổ chính phủ thân Nga tại Ukraine của ông Viktor Yanukovich vào tháng 2 năm 2014.
Đối với người Ukraine, bà Savchenko đã nổi lên như một sự thách thức thể hiện cuộc chiến đánh thuê của điện Kremli trong vùng Donbass ở đông Ukraine. Kể từ khi bắt đầu vụ xử, bà Savchenko đã được bầu vào quốc hội Ukraine và được bổ nhiệm làm đại biểu của Ukraine tại Hội đồng Âu châu.
Tính biểu tượng ngày càng tăng của vụ án đã thu hút một đám đông các cường quốc Tây phương – trong đó có Hoa Kỳ và Liên hiệp châu Âu – đồng thanh chỉ trích vụ án là một trò hề và kêu gọi phóng thích bà Savchenko ngay tức khắc.
Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama đưa ra lời kêu gọi riêng với Tổng thống Nga Vladimir Putin trong một cuộc điện đàm với ông Putin hồi đầu tháng này. Ông Putin nói công lý Nga sẽ làm nhiệm vụ của mình.
Tuy nhiên, những tin đồn đã kéo dài nhiều tuần lễ nói rằng tiếp theo bản án, điện Kremli sẽ sẵn sàng trao đổi bà Savchenko lấy các binh sĩ Nga bị bắt trong cuộc giao tranh ở Ukraine, bất kể việc Moscow nhấn mạnh rằng họ không tham gia vào vụ xung đột.
Ngay sau phán quyết, Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko đã ra một thông cáo kêu gọi bao gồm bà Savchenko trong một cuộc trao đổi binh sĩ với Moscow.
Một luật sư khác của bà Savchenko, ông Ilya Novikov, nói trong một bài đăng trên mạng rằng các cuộc thương lượng nhắm mục đích giải quyết “vấn đề Savchenko” đã được xúc tiến.
Ông nói: “Chúng ta đã đi đến một điểm mà từng ngày mà việc giam giữ bà Nadezhda trở nên khó chịu hơn và đắt giá hơn.”
Ông Novikov nêu ra một chuyến thăm theo dự định của Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đến Moscow vào ngày mai như một diễn biến quan trọng.
Chuyến thăm của ông Kerry đã được dự kiến sẽ tập trung vào cuộc ngưng bắn tại Syria đã được thương lượng giữa Hoa Kỳ và Nga.