VietJoy

Tổng thống Nga Vladimir Putin nói rằng Hoa Kỳ biết đường bay của chiếc chiến đấu cơ Nga bị Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi hôm thứ Ba, và đáng ra phải thông báo cho Thổ Nhĩ Kỳ, một đồng minh của Mỹ.

Tại Moscow hôm nay, Tổng thống Putin nói: "Phía Mỹ, nước cầm đầu liên minh có Thổ Nhĩ Kỳ tham gia, biết được về địa điểm và thời gian các phi vụ của máy bay chúng tôi, và máy bay của chúng tôi bị bắn chính xác tại địa điểm đó, vào thời gian đó. Tại sao chúng tôi lại loan báo những thông tin này cho phía Mỹ, để rồi họ không chuyển tiếp thông tin đến cho liên minh của họ."

Hoa Kỳ có một thỏa thuận với Nga để tránh những vụ va chạm máy bay trên không phận Syria, nơi cả hai đều thực hiện các chiến dịch không kích.

Thổ Nhĩ Kỳ nói họ phát đi cảnh cáo nhiều lần đến máy bay của Nga rằng chiếc máy bay đã xâm phạm không phận trước khi bắn hạ.

Trong khi đó, cuộc khẩu chiến giữa Moscow và Ankara vẫn tiếp tục. Tổng thống Putin nói việc Thổ Nhĩ Kỳ bắn rơi máy bay Nga là một hành động phản bội của một nước mà Nga lầm tưởng là một nước bạn, "nếu không thì chúng tôi đã thiết lập một hệ thống phòng thủ cho máy bay của chúng tôi."

Nga đang thắt chặt các hạn chế về nhập khẩu Thổ Nhĩ Kỳ khi những căng thẳng vẫn còn cao giữa hai nước.

Hôm thứ Tư Nga loan báo sẽ đưa hệ thống phi đạn S-400 đến tỉnh Latakia của Syria sát với biên giới Thổ Nhĩ Kỳ.

Ông Putin nói "không thể có chuyện" Thổ Nhĩ Kỳ không biết đó là máy bay của Nga, như Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan ám chỉ trên đài truyền hình Pháp.

"Nếu đó là một máy bay của Mỹ, liệu họ có nhắm bắn vào máy bay Mỹ không?" ông Putin nói. "Thay vào đó, điều mà chúng tôi nghe thấy là họ không có gì phải xin lỗi."

Trong một cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình CNN hôm thứ Năm, Tổng thống Erdogan nói rằng nước ông sẽ không xin lỗi về việc bắn rơi máy bay Nga.

"Tôi nghĩ nếu có một bên cần phải xin lỗi, thì đó không phải là bên chúng tôi," ông Erdogan nói. "Những ai vi phạm không phận của chúng tôi chính là bên cần phải xin lỗi."

Dầu hỏa của Nhà nước Hồi giáo

Ông Erdogan phủ nhận cáo buộc của Nga rằng Ankara mua dầu khí của Nhà nước Hồi giáo. Ông nói cuộc chiến của nước ông chống các phần tử thánh chiến Hồi giáo là "không thể tranh cãi." Ông yêu cầu bất cứ ai cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ mua dầu của nhóm chủ chiến này đưa ra bằng chứng cho những cáo buộc đó.

Tổng thống Erdogan nói "Quan điểm chống Nhà nước Hồi giáo của Thổ Nhĩ Kỳ là rõ ràng ngay từ đầu. Không có bất cứ một nghi vấn nào ở đây. Không ai có quyền tranh cãi về cuộc chiến của đất nước chúng tôi chống Nhà nước Hồi giáo hay có quyền cáo buộc chúng tôi."

Ông Erdogan cũng nói rằng Thổ Nhĩ Kỳ đã có những biện pháp thận trọng để ngăn chặn tình trạng buôn lậu dầu hỏa qua biên giới của nước ông. Đó là nguồn thu tài chánh chủ yếu của nhóm Nhà nước Hồi giáo.

Nhưng ông Putin nói rằng những hàng xe bồn được phát hiện chở dầu hỏa từ Syria vào Thổ Nhĩ Kỳ và quay trở lại với xe không. "Chúng tôi thấy hoạt động này diễn ra hàng ngày," ông Putin nói, và bình luận thêm rằng khó có thể tưởng tượng được là chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ lại không biết chuyện đó.

Tổng thống Nga Vladimir Putin.

Nga cắt đường dây nóng

Bộ Quốc phòng Nga hôm thứ Năm loan báo đình chỉ mọi "kênh giao tiếp" với quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, trong đó có một đường dây nóng được thiết lập để tránh va chạm trên không phận Syria.

Trước đó trong ngày thứ Năm, Nga loan báo sẽ tăng các biện pháp kiểm soát thực phẩm của Thổ Nhĩ Kỳ xuất khẩu vào thị trường Nga.

Một người phát ngôn của Điện Kremlin bác bỏ tin nói Nga cấm vận Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng nói rằng các biện pháp hạn chế mới được áp dụng "vì những lý do khác nhau," trong đó lý do "đe dọa khủng bố."

Sau khi lệnh mới được ban hành, truyền thông Nga loan tin xe tải chở hàng hóa Thổ Nhĩ Kỳ kẹt nối đuôi nhau tại cửa khẩu.

Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev nói rằng Moscow sẽ xem xét việc cắt đứt quan hệ kinh tế với Thổ Nhĩ Kỳ và bỏ các dự án đầu tư sau vụ Thổ Nhĩ Kỳ trong vài ngày tới. Ông chỉ thị cho chính phủ của ông soạn thảo các biện pháp trừng phạt Thổ Nhĩ Kỳ trong hai ngày tới để đáp lại vụ Ankara bắn rơi chiến đấu cơ Su-24 của Nga, được ông gọi là một "hành động khiêu chiến" với nước ông.

Thủ tướng Nga Dmitry Medvedev tại một cuộc họp của chính phủ ở Moscow, Nga, ngày 26/11/2015. Ông Medvedev đã ra lệnh điều chỉnh các nỗ lực bao gồm đóng băng một số dự án đầu tư chung với Thổ Nhĩ Kỳ.

Thổ Nhĩ Kỳ công bố ghi âm cảnh báo

Thổ Nhĩ Kỳ đã công bố băng ghi âm mà Thổ Nhĩ Kỳ nói là những lời cảnh báo đã được quân đội Thổ Nhĩ Kỳ phát đi nhiều lần đến phi công Nga trước khi bắn hạ chiếc máy bay.

Ghi âm được phổ biến cho hãng thông tấn AP hôm thứ Năm, cho thấy máy bay của Nga bị cảnh cáo nhiều lần hôm thứ Ba rằng chiếc máy bay đang tiến vào không phận Thổ Nhĩ Kỳ và được yêu cầu phải đổi hướng.

Trong phần ghi âm, người ta nghe thấy một giọng bằng tiếng Anh không thông thạo, nói rằng: "Đây là Không quân kiểm soát không phận Thổ Nhĩ Kỳ. Qúy vị đang bay vào không phận Thổ Nhĩ Kỳ. Hãy đổi hướng bay về hướng nam ngay lập tức."                                                                                             

Phần lớn còn lại của đoạn ghi âm là những tạp âm khó có thể nghe rõ hết nội dung, nhưng giọng cảnh cáo tăng mạnh lên khi các cảnh cáo dường như không được chú ý đến.

Đoạn ghi âm được công bố chỉ có những cảnh cáo từ phía Thổ Nhĩ Kỳ mà không có hồi đáp của phi công Nga. Không rõ liệu có nhận được phần trả lời từ phía Nga nhưng không được chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ công bố, hoặc liệu các phi công Nga không hồi đáp hoặc không nhận được cảnh báo.