Tin tức mới nhất nói các máy bay trực thăng của Algeri đã tấn công địa điểm của BP hôm thứ năm, gây thiệt mạng cho một số con tin và những kẻ bắt cóc. Thông tín viên VOA Anne Look ghi nhận thêm chi tiết về nhóm al-Qaida mới và thủ lãnh của nhóm, một thủ lãnh thánh chiến gốc Algeria khét tiếng về hành vi bắt cóc và buôn lậu ở vùng Sahel.
Thủ lãnh chi nhánh al-Qaida tự xưng là “Những người ký tên bằng máu” chiếm quyền kiểm soát trạm bơm dầu của BP ở nam bộ Algeria hồi sớm thứ tư, lâu nay vẫn đứng đầu danh sách bị truy nã gắt gao nhất trong vùng.
Mokhtar Belmokhtar là một cựu chỉ huy chi nhánh al-Qaida ở Bắc Phi, al-Qaida ở Maghreb Hồi giáo hay AQIM, đã hoạt động tại bắc bộ Mali từ năm 2007 khi nhóm Salafist có cơ sở ở Algeria chính thức gia nhập al-Qaida.
Tin cho hay ông ta đã tách khỏi AQIM hồi tháng 12 năm ngoái với chủ đích truyền bá thánh chiến ra ngoài vùng Sahara.
Chuyên gia phân tích an ninh làm việc ở Dakar, ông Andrew Lebovich, nói binh đoàn này dường như rút một nhóm chiến binh trụ cột từ tổ của Belmokhtar dưới danh nghĩa AQIM – cái được gọi là “Binh đoàn đeo mặt nạ.” Nhóm này vẫn có liên hệ chặt chẽ với các phần tử chủ chiến Hồi giáo liên kết với al-Qaida hiện đang chiến đấu với lực lượng Pháp và Mali ở bắc và trung bộ Mali.
Ông Lebovich nói: “Có thể có những khác biệt về cá tính giữa một số các thủ lãnh này nhưng sự manh mún, phân chia thành nhiều nhóm khác nhau dường như là một cách để xử lý các khác biệt đó trong khi vẫn duy trì các hình thức hoạt động tương đối đồng bộ."
Belmokhtar đã bị liên kết với hàng chục vụ bắt cóc đòi tiền chuộc và điều đình con tin ở vùng Sahel trong thập niên vừa qua. Ông ta có các biệt danh như “Không thể bắt được” và “Ông Marlboro vì tham gia vào nhiều vụ buôn lậu thuốc lá ở vùng Sahel.
Tuy nhiên, bất kể các hành vi tội phạm, các chuyên gia phân tích an ninh như ông Lebovich nói Belmokhtar là một người chủ trương thánh chiến trung kiên, được huấn luyện bởi al-Qaida ở Afghanistan và can dự nhiều vào các nhóm thánh chiến Algeria bắt đầu từ năm 1993.
Ông Lebovich nói: “Ông ta nổi tiếng là một kẻ sống sót, một người chuyên đi điều đình, và rất khôn khéo. Người ta quên rằng ông ta có một dòng dõi thánh chiến đặc biệt lâu dài. Ông ta đã đến Afghanistan khi mới 17 tuổi, mất một con mắt ở Afghanistan. Ông ta chiến đấu ngay từ ngày đầu với GIA. Ông ta là một trong những người đầu tiên tham gia GSPC, là cấp chỉ huy dưới trướng AQIM, tùy vào cách thức ta định nghĩa cơ chế này. Do đó, đây là một người đã làm công tác này tới nay đã 20 năm trường.”
Nhóm tự xưng là “Những người ký tên bằng máu” nói với thông tấn xã Mauritania hôm thứ tư rằng vụ bắt con tin là để đáp lại việc Algeria để cho Pháp dùng không phận thực hiện các vụ không kích ở bắc bộ Mali nhắm vào các tổ chức chủ chiến Hồi giáo.
Pháp bắt đầu các cuộc không kích ở Mali hôm thứ sáu tuần trước, theo lời yêu cầu của chính phủ Mali, sau khi các chiến binh thánh chiến bắt đầu tiến về phía nam.
VOA đã nói chuyện với một phụ tá thân cận của Belmokhtar và là một cấp chỉ huy của một chi nhánh khác của AQIM ở bắc bộ Mali là Oumar Ould Hamaha của nhóm MUJAO, hôm thứ tư. Ông này nói vụ bắt con tin ở Algeria chỉ là khởi đầu của các “hậu quả” cho các nước góp phần vào cuộc chiến chống lại họ ở Mali.