Sau khi Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama buộc phải ở nhà và giải quyết vụ bế tắc chính phủ, Ngoại trưởng John Kerry đã trấn an các nhà lãnh đạo APEC tề tựu ở Bali, Indonesia, rằng sự cam kết của Mỹ đối với khu vực không hề xuy xuyển.
Nói đùa rằng khi ông đi vận động để tranh cử tổng thống vào năm 2004, đây không phải là điều ông suy nghĩ, ông Kerry nói Hoa Kỳ sẽ bật trở lại và việc đóng cửa sẽ mau chóng qua đi.
Ông Kerry tuyên bố: “Tôi bảo đảm với quý vị rằng chúng ta sẽ vượt qua và sẽ tiến ra khỏi giai đoạn này với sức mạnh và lòng quyết tâm.”
Nhưng sự vắng mặt của Tổng thống Obama tại hội nghị thượng đỉnh của các nền kinh tế nặng ký, trong khuôn khổ chuyến công du Á châu bị hủy bỏ, đã khơi ra lời chỉ trích rằng lập trường “Xoay trục Á châu” được quảng bá rầm rộ của Mỹ cũng dễ thay đổi.
Sự chú ý của Hoa kỳ tiếp tục bị chiếm đóng bởi tình hình bất ổn chính trị ở Trung Ðông và một cuộc nội chiến ở Syria, tất cả vào một thời điểm mà Trung Quốc đang củng cố các quan hệ của họ trong khu vực.
Các chuyên gia phân tích nói sự vắng mặt của ông Obama đã đem lại lợi thế quan trọng cho Trung Quốc.
Như một lời mào đầu trước cuộc họp thượng đỉnh APEC, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ký một thỏa thuận thương mại với Indonesia trị giá 33 tỷ đôla và cam kết tăng cường đáng kể giao thương với nước láng giềng Malaysia trước năm 2017.
Tại cuộc họp thượng đỉnh APEC, Tổng thống Obama đã dự định thúc đẩy các cuộc thương nghị về hiệp định Hợp tác Xuyên Thái Bình Dương, hay TPP, một khối thương mại không có Trung Quốc.
TPP sẽ hợp thức hóa tiếp cận thị trường mở giữa 12 nền kinh tế lớn trong đó có Nhật Bản, Canada, và Mexico.
Phát biểu tại diễn đàn hôm nay, ông Kerry nhấn mạnh rằng sáng kiến mậu dịch này vẫn là một yếu tố chủ chốt trong lập trường xoay trục châu Á của chính quyền Obama.
Ông Kerry nói: “Chúng tôi hiểu rõ sự kiện này quan trọng như thế nào. Cốt lõi của TPP là phát sinh sự tăng trưởng cho các nền kinh tế và công ăn việc làm của chúng ta bằng cách tháo mở cho một đợt đầu tư và kinh doanh, tất cả trong khắp vùng châu Á Thái Bình Dương. Sự kiện này diễn ra vào một thời điểm mà tất cả chúng ta đều mưu tìm sự tăng trưởng mạnh và bền vững. TPP đang tạo ra một cuộc chạy đua lên đỉnh điểm, chứ không phải xuống đáy.”
21 nước thành viên của APEC chiếm hơn phân nửa GDP toàn cầu và khoảng 44% thương mại thế giới.
Quyết định của ông Obama không dự cuộc họp thượng đỉnh năm nay đã gây được sự đồng cảm của Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Ông Putin nói tình hình ở Hoa Kỳ không dễ dàng và quyết định của Tổng thống Obama không dự họp là điều hoàn toàn có thể biện minh được. Ông Putin cho rằng trong tình huống tương tự, ông cũng sẽ không đi dự hội nghị. Và bất cứ nguyên thủ quốc gia nào cũng thế.
Trong tư cách là nền kinh tế lớn nhất thế giới, ông Putin nói giải quyết vụ chính phủ Hoa Kỳ đóng cửa càng nhanh càng tốt là có lợi cho tất cả mọi người.
Bàn về sức mạnh của nền kinh tế toàn cầu, Ngoại trưởng Kerry cũng nói rằng trong thế giới hết sức toàn cầu hóa ngày nay, an ninh kinh tế là liều thuốc giải tốt nhất cho chủ nghĩa cực đoan tôn giáo.
Ông Kerry lập luận: “Trong một thế giới nơi các khối to lớn những người trẻ tuổi đang bùng ra tham gia vào cục diện với các khát vọng và nhu cầu tất cả đều có liên hệ với nhau qua mạng truyền thông xã hội, vào thời điểm đó, tình trạng vô chính phủ và khủng bố đối khi đem lại những chọn lựa để lấp đầy những công ăn việc làm và cơ hội.”
Các nhận định được đưa ra sau hai vụ đột kích liên tiếp của lực lượng Hoa Kỳ nhắm vào 2 mục tiêu khủng bố đáng giá ở Somalia và Libya. Vụ đột kích ở Libya đã đưa đến việc bắt giữ một thủ lãnh hàng đầu của al-Qaida.
Sau cuộc họp APEC kết thúc hôm nay, ngoại trưởng John Kerry sẽ đi cùng với một phái đoàn Hoa Kỳ đến dự hội nghị thượng đỉnh Ðông Á.