Bộ trưởng quốc phòng Hoa Kỳ Chuck Hagel kết thúc chuyến công du các nước Đông Nam Á trong tuần này với việc ghé thăm Philippines, nơi ông hội kiến Tổng thống Benigno Aquino và Bộ trưởng quốc phòng Voltaire Gazmin. Trước đó, ông Hagel đã đi thăm Malaysia, Indonesia và Brunei.
Chuyến công du của người đứng đầu Ngũ giác đài diễn ra trong lúc Washington và Manila đang soạn thảo những nguyên tắc hướng dẫn cho việc gia tăng số binh sĩ Mỹ luân phiên trú đóng ở Philippines.
Tại cuộc họp báo chung với Bộ trưởng Gazmin tại Dinh Tổng thống ở Manila, ông Hagel tái khẳng định lập trường của Washington là Hoa Kỳ không mưu tìm các căn cứ vĩnh viễn ở Philippines.
Ông Hagel nói: "Làm như thế là quay lại với tư duy lỗi thời của thời Chiến tranh Lạnh. Thay vào đó, chúng tôi đang dùng một mô thức mới của sự hợp tác giữa quân đội với quân đội, thích hợp cho hai nước đồng minh vĩ đại và hai nước bạn bè của nhau."
Cả đôi bên đều tuyên bố sự gia tăng hợp tác có nghĩa là sẽ có thêm những cuộc thao dượt chung, Hoa Kỳ được tiếp cận dễ dàng hơn các cơ sở ở Philippines và tồn trữ ở nước này nhiều khí tài quân sự hơn. Đối với Hoa Kỳ, kế hoạch này giúp củng cố vị thế của họ trong khu vực giữa lúc họ chuyển trọng tâm của các hoạt động quân sự, ngoại giao và kinh tế sang vùng Á châu Thái bình dương.
Trong khi đó, Philippines đang ra sức hiện đại hóa quân đội và củng cố điều mà họ gọi là “tư thế phòng vệ khả tín tối thiểu”.
Hồi đầu tuần này, Tham mưu trưởng Quân đội Philippines, ông Emmanuel Bautista, đã tuyên bố sau khi hội kiến Chủ tịch Ban Tham mưu Liên quân Hoa Kỳ rằng mục tiêu của Philippines là “nhờ vào các quan hệ đồng minh” để tạo ra một môi trường an ninh mà trong đó những mối đe dọa bên ngoài sẽ “cảm thấy do dự” khi định xâm chiếm lãnh thổ của Philippines.
Philippines không trực tiếp nêu tên Trung Quốc khi nói tới những mối đe dọa từ bên ngoài, nhưng hai nước đã xảy ra những vụ xích mích ngoại giao trong vài năm gần đây vì điều mà Philippines cho là sự xâm nhập của tàu hải giám và tàu hải quân của Trung Quốc vào vùng biển mà Manila cho là thuộc chủ quyền của mình ở Biển Đông.
Philippines đã đưa ra mấy mươi kháng nghị ngoại giao cho Trung Quốc và đang kiện nước này tại một tòa án trọng tài của Liên hiệp quốc.
Hôm thứ tư, Bộ ngoại giao Philippines cho biết Trung Quốc đã yêu cầu Tổng thống Benigno Aquino chớ đến dự hội chợ Trung Quốc-ASEAN ở Nam Ninh vào tuần sau và đề nghị nhà lãnh đạo Philippines nên tới Trung Quốc vào “một thời điểm thuận tiện hơn”.
Các giới chức Philippines đã tìm cách hạ giảm mức độ nghiêm trọng của hành động rõ ràng là làm bỉ mặt này. Họ nói rằng việc này không phải là một sự rút lại lời mời đối với cá nhân Tổng thống Aquino. Tuy nhiên, vì Philippines là “một nước danh dự” tại hội chợ năm nay nên mọi người đã trông đợi là vị nguyên thủ quốc gia sẽ đến dự, theo đúng tập tục.