Tù nhân lương tâm Trần Huỳnh Duy Thức tuyệt thực mười ngày từ 14 đến 23/8 để phản đối sự hạn chế mới về thư tín cũng như sức ép từ nhà chức trách buộc ông phải nhận tội, ông Trần Huỳnh Duy Tân, em trai của ông Thức, cho VOA biết hôm 20/8.
Ông Tân cho hay ông và vợ của ông Thức hôm 18/8 đã đến một trại giam ở Nghệ An để thăm tù nhân lương tâm đang thi hành án 16 năm tù giam về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”. Tính từ khi bị bắt, đến nay ông Thức đã bị giam hơn 9 năm.
Trong cuộc thăm mới đây, quan sát thấy sức khỏe ông Thức yếu khác thường, qua gặng hỏi, em trai và vợ ông Thức mới được nghe người tù 52 tuổi cho biết ở thời điểm đó ông đang tuyệt thực vào ngày thứ năm.
Ông Tân nói với VOA rằng một trong những lý do ông Thức có hành động quyết liệt này là từ sau tháng 6, trại giam có đội trưởng giáo dục mới, tên là Trần Duy Phong, và người này đã gây nhiều khó khăn cho ông Thức “trong mọi vấn đề”, nhất là việc gửi thư tín ra ngoài.
Theo hạn định mới, một tháng tù nhân Trần Huỳnh Duy Thức chỉ được gửi ra 2 lá thư, mỗi lá thư chỉ được gửi đến 1 người, ít hơn nhiều so với trước. Bên cạnh đó, ông cũng không được gửi người thân, bạn bè các tác phẩm nhạc, thơ, văn của ông như trước nữa.
Ngoài việc phản đối các hạn chế nêu trên, ông Thức có lý do lớn hơn để tuyệt thực. Người em trai của ông nói cụ thể với VOA:
“Anh nói anh tuyệt thực lần này thì anh yêu cầu nhà nước thượng tôn pháp luật, yêu cầu trả tự do và miễn hoàn toàn án còn lại cho tất cả những người phạm tội chuẩn bị hoạt động lật đổ chính quyền nhân dân theo Bộ luật Hình sự 2015, cụ thể là Khoản 3 Điều 109”.
Hồi cuối tháng 4, gia đình ông Thức đã làm việc cùng một luật sư để gửi đơn đến Chủ tịch nước Việt Nam, thủ tướng và một số nhà chức trách liên quan, đề nghị họ xem xét việc đặc xá cho tù nhân lương tâm này chiểu theo các điều khoản của luật hình sự mới.
Trong một cuộc phỏng vấn hồi cuối tháng 5, luật sư Ngô Ngọc Trai, người tư vấn pháp lý cho gia đình ông Thức, cho VOA biết nỗ lực mới đây xin đặc xá cho ông dựa trên cơ sở là sự thay đổi về luật pháp được xem là “có lợi” cho ông Thức.
Bộ luật Hình sự mới của Việt Nam, có hiệu lực từ ngày đầu năm 2018, có điểm thay đổi trong điều luật về tội “hoạt động nhằm lật đổ chính quyền nhân dân”. Một khoản bổ sung của điều luật nói về “chuẩn bị phạm tội” với mức hình phạt 1 đến 5 năm tù, nhẹ hơn rất nhiều so với hành vi phạm tội.
Theo luật sư Trai, nếu căn cứ vào luật mới, toàn bộ hành vi của ông Thức chỉ có thể bị quy là “chuẩn bị phạm tội” và Nhóm nghiên cứu Chấn do ông Thức lập ra “không hẳn là một tổ chức chính trị để lật đổ chính quyền”.
Từ những lập luận này, vị luật sư nói với VOA rằng bản án nặng hồi năm 2010 dành cho ông “rất cần được xem xét lại”.
Sau cuộc thăm hôm 18/8 vừa qua, ông Trần Huy Duy Tân nói cá nhân ông nhận thấy anh trai mình đang bị nhà chức trách ép buộc phải nhận tội mới được đặc xá. Nhưng ở phía ông Trần Huỳnh Duy Thức, tù nhân này cương quyết không nhận tội. Ông Tân cho biết thêm:
“Trong buổi thăm gặp, anh nhắc lại rất nhiều lần anh không chấp nhận ký nhận tội để được đặc xá. Không bao giờ anh chấp nhận như vậy vì đơn giản là anh không có tội. Anh khẳng định rằng cho dù anh có phải ở hết án của anh đi nữa, hoặc là có rục xương trong tù, anh cũng không bao giờ chấp nhận việc đặc xá như vậy”.
Cho đến ngày 6/8, theo các văn bản phúc đáp từ Bộ Công an, Văn phòng Chính phủ và Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao của Việt Nam gửi đến luật sư Ngô Ngọc Trai và được ông công bố qua Facebook cá nhân, các cơ quan này nói hiện nay nhà nước “chưa có chủ trương đặc xá” năm 2018 nên “không có căn cứ để xem xét, đề nghị đặc xá cho phạm nhân Trần Huỳnh Duy Thức”.
Trong cuộc phỏng vấn với VOA hôm 20/8, ông Trần Huỳnh Duy Tân nói gia đình ông hết sức lo lắng và bức xúc về tình hình sức khỏe rất yếu của ông Thức.
Theo lời ông Tân, ông Thức nhấn mạnh rằng đến hết ngày 23/8, nếu nhà tù vẫn còn gây khó khăn, ông sẽ tiếp tục tuyệt thực.
Đại diện của gia đình ông Thức nói họ yêu cầu nhà tù chấm dứt hành hạ ông và quan trọng hơn là chính quyền Việt Nam cần thực hiện điều luật phù hợp trong Bộ luật Hình sự mới để trả tự do cho ông Thức ngay.