Việt Nam hôm 19/4 nói rằng hiệp định thương mại đối tác xuyên Thái Bình Dương mới mở rộng cho tất cả các nền kinh tế tham gia sau khi có thông tin Tổng thống Mỹ Donald Trump ra lệnh cho các cố vấn kinh tế và thương mại hàng đầu nghiên cứu việc tái gia nhập hiệp ước này.
Mỹ có thể tái gia nhập Hiệp định TPP
Trong buổi họp báo thường kỳ của Bộ Ngoại giao hôm 19/4 tại Hà Nội, người phát ngôn Lê Thị Thu Hằng nói “Hiệp định Đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) là một hiệp định thương mại mở, theo đó các nền kinh tế có thể tham gia CPTPP sau khi Hiệp định đi vào triển khai.”
Cuối tháng trước, Thủ tướng Việt Nam Nguyễn Xuân Phúc kêu gọi Mỹ quay trở lại TPP, hiệp định ban đầu trước khi Mỹ rút khỏi vào tháng 1/2017, và cho rằng “tất cả các nền kinh tế thành viên sẽ hưởng lợi” khi Mỹ tham gia trở lại.
Thủ tướng Phúc kêu gọi Mỹ trở lại TPP
Ngay sau khi nhậm chức đầu năm 2017, Tổng thống Trump đã rút Mỹ ra khỏi hiệp định ban đầu với 12 quốc gia thành viên trong đó gói gọn 40% lượng GDP toàn cầu và 1/3 thương mại toàn thế giới. Ông Trump nêu lý do rút khỏi TPP vì muốn muốn bảo vệ công ăn việc làm cho người Mỹ.
Mười một nước thành viên còn lại, trong đó có Việt Nam, đã ký kết một hiệp định sửa đổi có tên Hiệp định toàn diện và tiến bộ Quan hệ đối tác xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), còn gọi là TPP-11, hôm 8/3.
Thủ tướng Phúc, khi trả lời phỏng vấn với Nikkei và Finacial Times hôm 26/3 cho biết “nếu Mỹ không tham gia, CPTPP vẫn tiếp tục và sẽ mang lại lợi ích cho tất cả các nền kinh tế thành viên.” Nhưng người đứng đầu chính phủ Việt Nam vẫn hy vọng rằng Washington có thể trở lại tham gia TPP.
Tổng thống Mexico Enrique Pena Nieto hôm 13/4 tuyên bố cánh cửa vẫn mở cho Mỹ tái gia nhập và kêu gọi Hoa Kỳ tận dụng cơ hội để trở lại hiệp định tự do thương mại với 11 nước thành viên còn lại.
Tổng thống Trump thường tuyên bố là ông thích những hiệp ước thương mại song phương giữa Hoa Kỳ với một nước khác hơn là những thỏa thuận đa phương vì ông tin là Hoa Kỳ không có lợi trong những thỏa thuận thương mại rộng lớn.
Hôm 12/4, ông Trump tuyên bố cân nhắc tái gia nhập với điều kiện có được một hiệp định tốt hơn đáng kể so với thỏa thuận được thương lượng dưới thời cựu Tổng thống Barack Obama.
Tuy nhiên, trợ lý của Tổng thống Trump về chính sách kinh tế, Larry Kudlow, hôm 17/4 nói với các phóng viên rằng “chưa có gì chắc chắn” là Mỹ sẽ trở lại tham gia TPP.
Tổng thống Trump hôm 17/4 nói trong một tin nhắn trên Twitter rằng ông không thích “hiệp định này cho nước Mỹ” mặc dù Nhật và Hàn Quốc muốn Mỹ quay trở lại TPP. Ông nói rằng “quá nhiều bất trắc và không có cách nào thoát ra khỏi nó nếu nó không hiệu quả.”
Người phát ngôn BNG hôm 19/4 cũng nói rằng CPTPP mở rộng cho các nền minh tế tham gia “trên cơ sở chấp nhận các tiêu chuẩn cao của Hiệp định và sự đồng thuận của các nước thành viên.”
“Rất nhiều các yêu của phía Mỹ đã bị treo lại để cho TPP-11 được thông qua. Do đó rất khó để thấy được một cơ chế nào hữu hiệu để đưa ra một hiệp định tốt hơn (cho phía Mỹ),” Greg Poling, giám đốc Sáng kiến Minh bạch Hàng hải của CSIS, nói với VOA.
Khi TPP còn có Mỹ tham gia, Việt Nam được các chuyên gia kinh tế đánh giá là nước hưởng lợi nhiều nhất từ hiệp định “hiệp định thương mại bậc nhất của thế kỷ 21” theo lời cựu Ngoại trưởng Mỹ John Kerry.