Phát biểu tại một diễn đàn quốc tế tại Đà Nẵng hôm 10/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump ca ngợi dũng khí của Hai Bà Trưng và tinh thần dân tộc đầy tự hào của người dân Việt Nam. Các nhà phân tích nhận định rằng đây là một thông điệp mạnh mẽ về vai trò của phụ nữ và chủ quyền lãnh hải của Việt Nam.
Phát biểu tại Hội nghị Đối thoại của các lãnh đạo và Hội đồng tư vấn doanh nghiệp trong Hội nghị Hợp tác Phát triển kinh tế Châu Á – Thái Bình Dương (APEC) trưa thứ Sáu 10/11, Tổng thống Mỹ Donald Trump ca ngợi Việt Nam là một đất nước mạnh mẽ, ông nhắc đến chủ nghĩa dân tộc ở Việt Nam với hình tượng nữ anh hùng Hai Bà Trưng:
“Hào khí đó cháy bỏng trong con tim của mỗi người yêu nước và mỗi quốc gia. Người dân nước chủ nhà Việt Nam đã nhận biết về hào khí này không phải chỉ cách nay 200 năm, mà có từ gần 2000 năm trước. Vào khoảng năm 40 sau công nguyên, Hai Bà Trưng đã tiên chinh đánh thức tinh thần dân tộc của người dân trên mảnh đất này. Đó là lần đầu tiên người Việt Nam đứng lên vì nền độc lập và niềm tự hào dân tộc.”
Từ thành phố Hồ Chí Minh, nhà sử học Nguyễn Nhã nói ông rất ấn tượng với hào khí anh hùng dân tộc Hai Bà Trưng mà Tổng thống Hoa Kỳ ngợi khen:
“Tôi rất ấn tượng về bài phát biểu của ông Trump có nói về Hai Bà Trưng. Hai Bà Trưng tiêu biểu cho người phụ nữ Việt Nam chiến thắng quân xâm lược và trở thành nữ vương. Thật ấn tượng khi Tổng thống Mỹ đến Việt Nam và quan tâm đến sự kiện lịch sử Việt Nam có từ hơn 2000 năm nay.”
Cảm kích trước sự ngợi khen của ông Trung về nền độc lập Việt Nam đã có từ hơn hai thiên niên kỷ trước, và nhất là khi ông chủ Tòa Bạch Ốc so sánh với nền độc lập của Hoa Kỳ chỉ có cách nay hơn 200 năm, bà Bùi Thị Minh Hằng ở Bà Rịa – Vũng Tàu nói:
“Khi nghe bài phát biểu của Tổng thống thì tôi hiểu rằng ông muốn nói đến chủ quyền của đất nước, qua hình ảnh Hai Bà Trưng mà tôi còn nhớ: Bà Trưng quê ở châu Phong, Giận người tham bạo thù chồng chẳng quên, Chị em nặng một lời nguyền, Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân. Bài phát biểu của ông Trump khiến cho chúng tôi nghĩ đến vai trò của phụ nữ trong việc giành lấy độc lập – tự do. Theo tôi ông Trump nêu các nhân vật lịch sử là gửi đi thông điệp: người dân không chịu làm nô lệ, yêu chuộng tự do, dân chủ và tôn trọng chủ quyền.”
Ngoài ra, theo bà Minh Hằng ông Trump muốn nhắc nhở chính quyền Việt Nam về vai trò của người phụ nữ trong xã hội hiện đại, những người lên tiếng vì sự tiến bộ xã hội nhưng bị Hà Nội giam cầm:
“Thông điệp của ông Trump trong bài phát biểu cũng khá rõ: ông muốn hợp tác với những nước mà nhà lãnh đạo không độc tài, ám chỉ rằng lãnh đạo Việt Nam không thể cứ tiếp tục áp đặt chế độ độc tài đối với đất nước, và thân phận của nhiều người phụ nữ như blogger Mẹ Nấm, Trần Thị Nga đang bị giam cầm. Có lẽ đây là thông điệp nhắc nhở của ông Trump.”
Ông Trump nói:
“Ngày nay những anh hùng ấy và câu chuyện ấy vẫn là lời nhắc nhở về lịch sử, là câu trả lời cho câu hỏi lớn về tương lai của chúng ta. Điều đó nhắc nhở chúng ta rằng: Chúng ta là ai, chúng ta cần phải làm gì. Cùng với nhau, chúng ta có sức mạnh để cùng vươn đến tầm cao mới mà chúng ta chưa bao giờ vươn tới được.”
Nói về vấn đề bảo vệ chủ quyền, Tổng thống Mỹ nhận định: “Chúng ta hiểu rằng không có gì quý hơn độc lập chủ quyền. Chúng tôi sẽ tôn trọng sự độc lập và chủ quyền của các nước. Đó là cách chúng ta sẽ cùng nhau lớn mạnh.”
“Ông Trump cũng từng khẳng định rằng ông chọn những láng giềng tốt, chứ không phải láng giềng đầy mưu mô, thủ đoạn. Việt Nam từng coi Mỹ là đế quốc xâm lược nhưng họ không lấy đi của Việt Nam một tấc đất nào cả, trong khi đó một 1000 năm đô hộ giặc Tàu thì Trung Quốc luôn luôn xâm lược, lấn chiếm, lãnh thổ, lãnh hải. Vì vậy Việt Nam nên tận dụng quan hệ quốc tế để giữ chủ quyền, và tôi nghĩ Việt Nam nên chọn Mỹ.”
Tiến sĩ sử học Nguyễn Nhã, đồng thời là một nhà nghiên cứu tình hình Biển Đông cũng nhận định rằng Hoa Kỳ là nước có thể hỗ trợ cho Việt Nam rất nhiều trong việc gìn giữ chủ quyền lãnh hải:
“Sự hỗ trợ bên ngoài và nhất là tình hình thế giới biến định như hiện nay thì những nước như Hoa Kỳ có thể hỗ trợ Việt Nam trong việc bảo vệ chủ quyền biển đảo.”
Tuy nhiên, tác giả Thiện Ý Nguyễn Văn Thắng ở thành phố Houston, bang Texas nhận định rằng trong mối quan hệ ba bên Hoa Kỳ - Việt Nam – Trung Quốc, Hoa Kỳ luôn tìm cách dung hòa các lợi ích và làm vừa lòng nhà lãnh đạo Bắc Kinh:
“Ở trong thế một cổ đôi tròng, buộc Việt Nam phải duy trì chính sách đi dây, không dám ngã hẳn về phía Hoa Kỳ, vì nếu ngã theo thì lập tức sẽ có phản ứng bất lợi hơn nữa, vì hiện tại đã quá lệ thuộc về kinh tế và chính trị với Trung Quốc. Vì vậy chuyến đi này của ông Trump đến Việt Nam còn phải làm sao để làm vừa lòng Trung Quốc.”
Kết thúc bài phát biểu, Tổng thống Mỹ nhấn mạnh: “Hãy chọn tương lai của lòng yêu nước, sự thịnh vượng, niềm tự hào, chứ không phải nghèo đói hay sự tôi tớ. Hãy chọn một Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương tự do, thông thoáng.”