Mỹ, Liên Hiệp Quốc, Liên hiệp châu Âu và chính giới các nước đồng loạt lên án Việt Nam vi phạm nhân quyền trong vụ bắt giữ một luật sư bất đồng chính kiến được quốc tế biết tiếng.
Luật sư nhân quyền Nguyễn Văn Đài bị bắt và bị khởi tố hôm 15/12 về tội danh "tuyên truyền chống nhà nước" 10 ngày sau khi ông bị hành hung vì tổ chức buổi hội thảo nhân quyền tại Nghệ An.
Trưởng Phái đoàn Liên hiệp châu Âu, đại sứ Bruno Angelet, và Đại sứ các nước thành viên EU tại Việt Nam đã lên tiếng bày tỏ "quan ngại sâu sắc" về vụ bắt giữ ông Đài.
Bấm vào để nghe phần âm thanh
Thông cáo ban hành hôm 17/12 nêu rõ "Quyết định bắt và khởi tố ông Nguyễn Văn Đài đặc biệt gây thất vọng bởi vì diễn ra vào đúng ngày Đối thoại Nhân quyền EU - Việt Nam thường niên được tổ chức tại Hà Nội và ngay sau chuyến thăm của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tới Brussels mà tại đây Việt Nam và EU đã chính thức công bố kết thúc đàm phán Hiệp định Thương mại Tự do song phương".
Thông cáo cho biết Phó Chủ tịch Ủy ban Châu Âu, Andrus Ansip, đã nêu trường hợp ông Đài ra trước phiên họp toàn thể của Nghị viện Châu Âu hôm 17/12, một ngày trước khi Nghị viện bỏ phiếu phê chuẩn Hiệp định Hợp tác và Đối tác giữa EU với Việt Nam hôm 18/12.
EU nhấn mạnh: "Quyền cơ bản của tất cả mọi người là được quyền có ý kiến và bày tỏ ý kiến một cách ôn hòa theo Tuyên bố Toàn cầu về Nhân quyền và Công ước Quốc tế về Quyền Dân sự và Chính trị mà Việt Nam là một thành viên".
Cũng hôm 17/12, Văn Phòng Cao ủy Nhân quyền Liên Hiệp Quốc (OHCHR) kêu gọi Việt Nam phóng thích ngay lập tức luật sư Đài.
OHCHR nói họ lưu tâm rằng vụ bắt giữ luật sư Đài xuất phát từ công việc bảo vệ nhân quyền một cách ôn hòa và chính đáng của ông và lên án các hình thức tấn công bạo lực ngày càng gia tăng chống lại các nhà bảo vệ nhân quyền tại Việt Nam.
Cùng ngày, đại sứ quán Đức ra thông cáo dẫn lời Đặc ủy nhân quyền Christoph Strasser nhận xét: "Việt Nam vẫn còn nhiều người bị giam giữ trong tù vì biểu đạt chính kiến và phê phán chính phủ hoặc đảng cộng sản".
Giới chức này "yêu cầu các cơ quan chính quyền Việt Nam hủy các cáo buộc đối với ông Nguyễn Văn Đài" cũng như "từ bỏ hoàn toàn việc áp dụng những quy định hình sự hạn chế quyền tự do chính kiến và tự do biểu tình".
Trong khi đó tại Mỹ, dân biểu Alan Lowenthal vừa gửi thư cho Ngoại trưởng John Kerry kêu gọi nêu vấn đề nhân quyền của Hà Nội trong trường hợp luật sư Đài.
Ông Lowenthal nói mối quan hệ Việt-Mỹ vững chắc "chỉ có thể tồn tại khi nào nhân quyền được tôn trọng và bảo vệ đầy đủ tại Việt Nam" nhưng Hà Nội vẫn chưa có dấu hiệu cải thiện.
Bộ Ngoại giao Mỹ ngày 18/12 tuyên bố Washington hết sức quan ngại về vụ bắt giữ luật sư Đài theo điều 88 Bộ luật Hình sự Việt Nam.
Người phát ngôn phụ trách khu vực Đông Á - Thái Bình Dương, Katina Adams, nói "Chúng tôi kêu gọi Việt Nam bảo đảm luật lệ và hành động của họ phù hợp với các cam kết và nghĩa vụ với quốc tế".
Vẫn theo người phát ngôn, chính phủ Hoa Kỳ yêu cầu Việt Nam phóng thích vô điều kiện tất cả các tù nhân lương tâm và cho phép mọi công dân ở Việt Nam bày tỏ quan điểm chính trị mà không sợ phải bị trừng phạt.
Vợ của luật sư Đài cho biết bà nhận được phản hồi tích cực trong cuộc gặp đại diện sứ quán 5 nước tại Hà Nội hôm 17/12, trong đó có sứ quán Mỹ.
Bà Vũ Minh Khánh:
“Họ nói họ đã lên tiếng kêu gọi sự ủng hộ cho chồng tôi và đã đề cập với chính phủ Việt Nam rồi. Họ nói họ là những người bạn đã cùng làm việc với chồng tôi nhiều lần. Họ rất quý chồng tôi và biết các hoạt động của chồng tôi rất ý nghĩa, chính đáng. Cho nên, họ sẽ hết lòng ủng hộ và giúp đỡ chồng tôi”.
Bà Khánh bày tỏ cảm kích trước sự quan tâm của công luận trong và ngoài nước và mong chờ những nỗ lực "quyết liệt hơn":
“Tôi rất cảm động trước sự lên tiếng của các cơ quan ngoại giao. Tôi mong mọi người hãy đấu tranh quyết liệt hơn nữa để áp lực Việt Nam phải trả tự do cho chồng tôi bởi vì lần trước khi anh Đài bị bắt, có rất nhiều sự lên tiếng nhưng cuối cùng chồng tôi cũng không được giảm một ngày tù nào cả. Chồng tôi luôn giúp đỡ những người bị áp bức trong xã hội. Chồng tôi luôn làm những điều tốt, phù hợp với luật nhân quyền quốc tế và Hiến pháp Việt Nam nhưng chính quyền Việt Nam đã lờ đi những điều luật đó để kết tội chồng tôi. Thật vô lý và không thể chấp nhận được”.
Luật sư Nguyễn Văn Đài là một nhà hoạt động bảo vệ nhân quyền, một nhà báo và một blogger.
Sau khi thành lập Ủy ban Nhân Quyền tại Việt Nam vào năm 2006 và tổ chức các lớp học miễn phí về nhân quyền cho giới trẻ, ông lãnh án tù về tội danh "tuyên truyền chống nhà nước" từ năm 2007 - 2011.
Ra tù, ông lập Hội Anh em Dân chủ vào tháng 4 năm 2013 và tiếp tục các nỗ lực giáo dục ý thức dân chủ - nhân quyền cho người dân trong nước.
Vụ bắt giữ ông lần này xảy ra không lâu sau khi Việt Nam nhất trí với các thỏa thuận của Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TPP) do Mỹ dẫn đầu, trong đó bao gồm nhiều cam kết về tôn trọng nhân quyền.
Các tổ chức bảo vệ nhân quyền trên thế giới nói vụ bắt giữ ông Đài chứng tỏ "những cam kết giả dối của Việt Nam về cải thiện nhân quyền" và là một tính toán sai lầm mang lại phản ứng ngược cho Hà Nội.