Từ nhiều năm sau khi Liên bang Xô Viết sụp đổ, đa số người dân Ukraine nghĩ rằng nước họ nên liên kết với Nga. Sự tin tưởng đó đã dần dà thay đổi trong những năm qua, nhưng nay không còn nữa, theo cuộc thăm dò mới nhất do Trung tâm Razumkov ở Kyiv vừa thực hiện.
“Thực vậy, bài học chính là tình hình ở Ukraine đã thay đổi một cách sâu xa.”
Giám đốc trung tâm nghiên cứu xã hội, ông Andrii Bychenko, nói trong một sự chuyển biến đột ngột, hơn một nửa người dân Urkaine nay tin rằng đất nước nên liên kết chặt chẽ hơn với Liên hiệp Châu Âu.
“Lý do chính vì sao xã hội Ukraine thay đổi mau chóng như qua ủng hộ Châu Âu, đó là bởi vì sự hung hăng của Nga.”
Dân quân thân Nga khám xét xe cộ tại một chốt kiểm soát bên ngoài làng Schastya, miền đông Ukraine.
Ngay ở miền đông Ukraine, nơi các phần tử ly khai hoạt động mạnh, cuộc thăm dò cho thấy chỉ có 22% dân chúng muốn Ukraine liên kết với Nga, trong khi 32% nói Ukraine nên gần gũi hơn với EU. Những người khác có quan điểm khác hoặc không có ý kiến.
Một sự sụt giảm về mức ủng hộ dành cho Nga ở Ukraine có thể chỉ là một phần của câu chuyện.
Chuyên gia về sách lược Nga đang sống lưu vong Igor Sutyagin, nay làm viễc tại Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia London, nói rằng bằng cách đem lại sức mạnh cho các phần tử tranh đấu ở miền đông Ukraine - nhiều người là từ Nga – điện Kremlin đã gây ra một vấn đề có thể có tác dụng dội ngược.
“Họ hiện đang trở nên hết sức cực đoan. Họ có cái cảm giác tự do, chiến đấu chống lại các luật lệ. Và họ có vũ khí. Bất ổn ở miền đông Ukraine cao hơn mức độ mong muốn chỉ để nắm quyền kiểm soát hay gây ảnh hưởng đối với chính sách ở Kyiv.”
Trong khi đó, ông Sutyagin nói Tổng thống Nga Vladimir Putin đang đứng trước một vấn đề khác nữa. Việc ông mau chóng sáp nhập Crimea đã nêu lên những trông đợi về một sự thôn tính dễ dàng miền đông Ukraine. Tuy nhiên, các chuyên gia quân sự nói Nga có thể phải đối mặt với sự chống đối mãnh liệt từ phía nhiều người địa phương.
Theo ông Igor Sutyagin, thiệt hại của một cuộc hành quân như thế, cộng với những trợ cấp cho một khu vực với các khó khăn kinh tế nghiêm trọng và mối đe dọa tăng cường các biện pháp chế tài Tây phương, khiến cho việc xâm lăng trở thành một viễn ảnh không mấy hấp dẫn.
“Hiện Nga đã phải tốn kém quá nhiều để nuốt Crimea. Sẽ gần như không thể nuốt được miền đông Ukraine, nhưng công chúng vẫn trông đợi điều ấy. Sự khó khăn là ở đấy.”
Hình ảnh video về các phần tử ly khai vũ trang hùng hậu và có tổ chức được Nga hậu thuẫn, cùng với binh sĩ Nga ở dọc biên giới, đôi khi khiến cho chiến tranh là điều không thể tránh khỏi. Và điều đó vẫn có thể xảy ra. Nhưng nhiều chuyên gia tin rằng Tổng thống Putin sẽ kết luận rằng thiệt hại về mặt kinh tế, về bang giao của Nga với Ukraine và phương Tây, và có thể cả về mặt quân sự, sẽ quá lớn.