Tổ chức theo dõi nhân quyền Human Rights Watch (HRW) hôm 12/9 lên tiếng rằng chính quyền Phnom Penh nên bảo vệ những người Thượng Việt Nam đang xin tị nạn ở Campuchia.
Việc Campuchia trả những người đi xin tị nạn này về Việt Nam là vi phạm các nghĩa vụ pháp lý quốc tế cũng như trong nước.
Human Rights Watch cho biết Bộ Nội vụ Campuchia đã từ chối một cách sai trái việc cấp quy chế tị nạn cho 29 người Thượng và không hợp tác với Cao ủy Tị nạn LHQ (UNHCR) để xúc tiếp việc tái định cư cho số người này.
Chính phủ Campuchia đã không tiến hành quá trình xem xét chung mà UNHCR đã đề xuất. Campuchia từ chối một đề nghị của UNHCR để đưa những người Thượng này sang một nước thứ ba, theo HRW.
Ông Phil Robertson, Phó Giám đốc Châu Á của Human Rights Watch, nói: "Trong bất kỳ trường hợp nào, Campuchia cũng không nên buộc những người tị nạn này trở về Việt Nam, nơi mà họ sẽ phải đối mặt với sự bức hại nghiêm trọng vì lý do chính trị và tôn giáo."
Các thành viên của nhóm bị đe dọa rằng họ sẽ bị bỏ tù nếu từng cố ý vượt biên ra nước ngoài, và hiện nay họ rất quan ngại không biết sẽ bị đối xử như thế nào nếu bị trả về Việt Nam.
Một người Thượng ở Phnom Penh từng bị bỏ tù ở Việt Nam trước khi chạy trốn sang Campuchia nói với Human Rights Watch rằng ông rất sợ khi bị trả lại Việt Nam: "Họ sẽ không để tôi sống yên ổn, họ sẽ bắt tôi, và họ sẽ sách nhiễu tôi nhiều hơn trước đây. Họ sẽ dùng những lời ngọt ngào để thuyết phục mọi người quay trở về. Nhưng khi quay trở về thì chúng tôi sẽ bị bắt. Tôi biết vì tôi đã bị giam tù rồi. "
Ông Ray Nong thuộc tổ chức The Montagnard Human Rights Organization ở North Carolina vào tháng trước nói VOA rằng Hà Nội gây áp lực buộc Phnom Penh trục xuất những người Thượng hồi hương:
“Chính phủ Campuchia cho rằng ở Việt Nam không có vấn đề đàn áp tôn giáo vì họ theo lời tuyên bố của chính phủ Việt Nam. Hà Nội gây áp lực lên chính phủ Campuchia.”
Hôm 12/9, báo Phnom Penh Post dẫn nguồn tin cơ quan tị nạn Campuchia cho biết 29 người Thượng sẽ được hồi hương về Việt Nam trong 10 ngày tới.
Báo này cũng cho biết trong 29 người này có 7 trẻ em, họ nằm trong nhóm 36 người mà UNHCR đang tìm cách trợ giúp để họ có thể định cư sang nước thứ ba.
Ông Y Rin Kpa, 47 tuổi, nói với tờ Phnom Penh Post rằng ông rất sợ hãi và lo lắng vì có thể bị chính quyền Việt trả thù. "Họ sẽ không dừng lại; họ sẽ tiếp tục trừng phạt tôi," ông nói.
Ông Kpa nói ông đã bị giam tù gần 10 năm ở Việt Nam, từ năm 2001 đến năm 2010, sau khi tham dự một cuộc biểu tình tự do tôn giáo.
Sau 6 tháng bị giam tù tại tỉnh Đắk Lắk - nơi mà ông ta nói ông đã bị đánh đập tàn nhẫn đến khi đầu chảy máu - ông đã được đưa ra xét xử tại một phiên xử bí mật và sau đó bị giam cần gần một thập niên.
Ông nói Y Rin nói: “ Họ không đối xử với chúng tôi một cách công bằng. . . Họ đã lấy đất của chúng tôi, họ không cho phép chúng tôi thờ phượng, họ thực sự chà đạp và áp bức chúng tôi."
Ông Y Rin chạy trốn sang Campuchia cùng vợ vào ngày 7/6/2015 và kể từ đó đến nay gia đình ông chờ được cấp qui chế tị nạn.
Cho đến này 11/9, UNHCR nói với báo Phnom Penh Post rằng họ vẫn hy vọng chính phủ Campuchia sẽ cho phép 29 người Thượng còn lại được chuyển đến một quốc gia khác, nhưng nhường như lời thỉnh cầu của UNHCR khó có thể được chính quyền Campuchia chấp nhận.
Nguồn: Human Rights Watch, Phnom Penh Post