Ông Fidel Castro qua đời chỉ vài năm sau khi mối quan hệ giữa Hoa Kỳ và quốc gia cộng sản này nồng ấm hơn sau hơn 50 năm đóng băng.
Tháng 7/2015, lần đầu tiên trong hơn 50 năm qua quốc kỳ lại được treo trên đại sứ quán Mỹ ở Havana, đánh dấu sự kết thúc mối quan hệ băng giá giữa hai nước.
Vài tháng sau đó, ông Barack Obama trở thành tổng thống Mỹ đầu tiên đặt chân đến Cuba kể từ cuộc cách mạng đưa ông Fidel Castro lên nắm quyền năm 1959.
Tổng thống Obama phát biểu hồi tháng 3/2016: “Tôi đến đây để chôn vùi tàn dư cuối cùng của Chiến tranh Lạnh ở châu Mỹ. Tôi đến đây để mở rộng vòng tay hữu nghị với nhân dân Cuba”.
Tổng thống Obama nói rằng ông biết vẫn có sự khác biệt giữa chính quyền Mỹ và Cuba – đặc biệt về dân chủ và nhân quyền – nhưng cách tốt nhất để giải quyết sự khác biệt là thông qua giao tiếp và trao đổi.
Và như vậy việc nới lỏng các chế tài đối với Cuba nhằm tạo ra nhiều cơ hội kinh tế hơn đã bắt đầu. Các chuyên gia tin rằng điều đó là điều quan trọng đối với sự phát triển của Cuba trong khi ông Fidel Castro vẫn còn sống. Nhưng họ thừa nhận vẫn còn nhiều việc phải làm.
Brian Fonseca, giám đốc Viện Chính sách Công thuộc Đại học Quốc tế Florida, cho biết qua Skype: “Tôi không nghĩ rằng cái chết này sẽ gây ra những thay đổi sâu sắc về mặt cải cách chính trị ở Cuba”.
Những người chỉ trích tin rằng cần có những lời hứa từ Cuba về cải thiện hồ sơ nhân quyền trước khi bất cứ sự thay đổi chính sách nào của Hoa Kỳ được thực hiện. Tổng thống đắc cử Donald Trump đã cam kết trong chiến dịch tranh cử của mình rằng ông sẽ đảo ngược mệnh lệnh hành pháp của ông Obama về Cuba, trừ khi chế độ Castro đáp ứng yêu cầu của Hoa Kỳ.
Ông nói: “Những yêu cầu này sẽ bao gồm tự do tôn giáo và chính trị đối với nhân dân Cuba, và phóng thích tù nhân chính trị.”
Các nhà quan sát Cuba không kỳ vọng nhiều vào sự thay đổi của quốc gia này sau cái chết của ông Castro. Nghị sĩ Mỹ gốc Cuba của bang Florida Ileana Ros-Lehtinen cho biết: “Ông Fidel Castro đã lùi vào hậu trường trong nhiều năm. Sự chuyển giao quyền lực sang Raul Castro đã diễn ra, vậy Cuba có thực sự thay đổi khi ông Fidel đã chết? It nhất đó là một gánh nặng tâm lý cần được dỡ bỏ”.
Trong hai năm qua, chính sách của Hoa Kỳ đối với Cuba đã thay đổi. Với việc bầu ra tổng thống mới và cái chết của ông Fidel Castro, dường như sẽ có sự thay đổi một lần nữa.