Các đại biểu quốc hội Hoa Kỳ đã họp hôm thứ sáu tuần trước để thông qua một đề nghị chuẩn chi cuối năm nhằm cung cấp ngân quỹ cho chính phủ - trong đó có ngoại viện. Phần trong ngân sách dành cho các hoạt động của Bộ Ngoại giao và nước ngoài tập trung nhiều vào các nỗ lực chống khủng bố, giải quyết tình trạng bất ổn ở Trung Đông, bảo vệ các nhà ngoại giao và cơ sở của Mỹ ở nước ngoài, và cung cấp viện trợ nhân đạo cho những người cần đến.
Tin vui cho những người ủng hộ phát triển là toàn bộ khoản dự chi dành cho Hoạt động của Bộ Ngoại giao và nước ngoài tổng cộng lên tới khoảng 53 tỷ đôla – tăng thêm gần 3,5 tỷ đôla so với ngân sách năm 2015. Khoản tiền này sẽ được cấp cho Bộ Ngoại giao, Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ và một số các chương trình quốc tế khác, trong đó có đài Tiếng nói Hoa Kỳ.
Các ngân khoản dành cho cuộc chiến chống khủng bố
Binh sĩ Mỹ canh gác tại cổng vào đại sứ quán Mỹ ở Ankara (ảnh tư liệu).
Một số chuyên gia về phát triển nói họ lấy làm vui mừng về mức tăng này, nhưng lo ngại về tình trạng dựa quá nhiều vào một tài khoản được thiết lập để cấp ngân cho cuộc chiến chống khủng bố toàn cầu – gọi là Tài Khoản Dự phòng Nước ngoài, hay OCO. Một chương trình truyền thông của cộng đồng viện trợ phát triển là Devex, nói rằng những người ủng hộ ngoại viện lo ngại là một sự lệ thuộc nặng nề vào tiền của OCO có thể hữu dụng trong ngắn hạn, nhưng có thể gây nguy cơ dài hạn cho các chương trình của họ khi các hoạt động chống khủng bố giảm bớt. Đối lại với khoản tăng chi cho OCO là sự giảm bớt phần dành cho các “chuẩn chi cơ bản,” là khoản cấp ngân đã trang trải cho các chương trình viện trợ quốc tế từ nhiều năm.
Ủy ban Chuẩn chi Hạ viện nói việc cấp ngân cho OCO là để chống lại nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo và các kẻ thù khác của Hoa Kỳ. Chủ tịch Ủy ban, ông Hal Rogers thuộc đảng Cộng Hòa nói dự luật này vượt quá mức yêu cầu của Tổng thống Barack Obama dành cho an ninh ở các đại sứ quán và cung cấp ngân khoản để ngăn chặn và bảo vệ trước các vụ tấn công khủng bố, tình trạng bất ổn và các hành động bạo lực trong tương lai. Sở dĩ có sự gia tăng ngân sách dành cho an ninh đại sứ quán là để đáp lại những vụ tấn công xảy ra năm 2012 nhắm vào lãnh sự quán Hoa Kỳ ở Benghazi, Libya đưa đến cái chết của Đại sứ Christopher Stevens và 3 người Mỹ khác.
Dự luật cấp viện cho các đồng minh chính: Israel, Jordan, Ukraine
Ông Rogers nói dự luật chuẩn chi cũng bao gồm viện trợ cho các đồng minh và đối tác chính như Israel, Jordan, và Ukraine.
Dự luật dành 658 triệu đôla cho Ukraine, cao hơn 145 triệu đôla so với yêu cầu của Tổng thống Obama. Không có ngân khoản nào dành cho chính phủ Nga. Dự luật dành 1 tỷ 275 triệu đôla cho Jordan và 141 triệu 900 ngàn đôla cho Tunisia. Dự luật bao gồm 24 tỷ đôla viện trợ cho các nước ngoài. Ưu tiên cấp ngân dành cho việc hỗ trợ y tế toàn cầu và viện trợ nhân đạo.
Viện trợ dành cho người tỵ nạn
2 tỷ 800 triệu đôla được dành cho chương trình Viện trợ Tai họa để cung cấp cứu trợ dành cho những người bị ảnh hưởng của các thiên tai và bị thất tán vì xung đột ở những nơi như Syria và Ukraine.
Dự luật giữ nguyên mức của tài khóa 2015 dành cho di trú và viện trợ người tỵ nạn. Dự luật ghi rõ rằng có các ngân khoản bổ sung nếu cầu để đáp lại những vụ khủng hoảng nhân đạo ở nước ngoài, nhưng không dành cho chương trình tái định cư người tỵ nạn của tổng thống. Ngoài ra, 2 tỷ 800 triệu đôla được dành cho chương trình Viện trợ Tai họa để cung cấp cứu trợ dành cho những người bị ảnh hưởng của các thiên tai và bị thất tán vì xung đột ở những nơi như Syria và Ukraine.
Một giới chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với đài VOA rằng Bộ thừa nhận những trao đổi khó khăn mà Quốc hội phải thực hiện để thông qua dự luật chuẩn chi năm 2016 như họ lấy làm hài lòng với mức cấp ngân toàn diện dành cho các vấn đề quốc tế.
Ngoài việc cấp ngân, phần ngân sách dành cho Bộ Ngoại giao và các hoạt động ở nước ngoài cũng có một số điều khoản về chính sách. Nó bao gồm một điều kiện là Bộ Ngoại giao phải báo cáo lên Quốc hội về những thỏa thuận với cac nước khác để chấp nhận những người bị giam giữ ở Vịnh Guantanamo bên Cuba. Nó cũng quy định rằng sẽ không cấp ngân khoản để giảm nợ cho các nước ngoài.