Sự đối đầu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc sẽ nổi bật tại hội nghị thượng đỉnh của Diễn đàn Hợp tác Kinh tế châu Á Thái Bình Dương, tức APEC, mặc dầu căng thẳng ở Biển Đông có thể không nằm trong nghị trình thảo luận. Theo tường trình của thông tín viên VOA Brian Padden từ Seoul, hội nghị thượng đỉnh kinh tế chủ yếu sẽ tập trung vào hiệp ước hợp tác thương mại xuyên Thái Bình Dương TPP.
Cả Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama lẫn chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, vừa gặp nhau tại Washington, đều đi dự hội nghị có nhiều ảnh hưởng của diễn đàn Hợp tác kinh tế châu Á Thái Bình Dương ở Manila.
Căng thẳng quân sự gia tăng giữa Washington và Bắc Kinh có liên quan đến các tranh chấp về hàng hải và lãnh thổ ở Biển Đông, nơi 40% giao thương thế giới qua lại, có những ảnh hưởng kinh tế quan trọng, theo nhận định của chuyên gia phân tích Daniel Pinkston. Ông phát biểu qua Skype:
“Nếu khu vực bị quân sự hóa và trở thành một vùng có xung đột thì tất cả mọi người sẽ gánh chịu thiệt hại nặng nề”.
Nhưng vấn đề gây tranh cãi này có thể sẽ chỉ được đề cập đến bên lề APEC và đình lại cho đến khi hầu hết các nhà lãnh đạo họp vài ngày sau tại Malaysia trong hội nghị thượng đỉnh ASEAN về an ninh.
Tại diễn đàn APEC, thành lập vào năm 1989 để quảng bá thương mại tự do, có phần chắc TPP sẽ là đề tài thảo luận.
Ông Fred Bergsten của Viện Kinh tế Quốc tế Peterson nói:
“Hiệp ước hợp tác xuyên Thái Bình Dương là hành động đầu tiên thực hiện các mục tiêu nguyên thủy của APEC đã vạch ra từ 20 năm trước”.
Ngoài Trung Quốc, gần như tất cả các thành viên APEC chưa sẵn sàng tham gia TPP đều bày tỏ ý muốn gia nhập.
Với tăng trưởng kinh tế chậm chạp, Bắc Kinh dường như không chắc chắn có muốn tham gia hiệp ước tự do thương mại do Hoa Kỳ đứng đầu hay muốn tìm cách hồi sinh các phương án đã bị khựng lại, bao gồm Khu vực Thương mại Tự do châu Á Thái Bình Dương và hiệp ước Hợp tác Khu vực Toàn diện.
Ông Fred Bergsten nói: “Cách này hay cách khác, Trung Quốc cảm thấy hơi bất lợi vì bị gạt ra ngoài và tôi cho rằng họ đang tìm cách tính toán xem sách lược tốt nhất là gì để phục hồi”.
Năm ngoái tại hội nghị APEC, với Ngân hàng Đầu tư Hạ tầng Cơ sở 50 tỷ đôla, Trung Quốc đã nổi lên thành một nước lãnh đạo kinh tế quan trọng, nhưng với TPP, thì nay Hoa Kỳ là nước lập ra nghị trình thương mại.