Quốc hội Hoa Kỳ trở lại làm việc sau các cuộc bầu cử giữa kỳ tuần trước mà kết quả là các đảng viên Cộng hoà chiếm quyền kiểm soát Thượng viện và mở rộng thế đa số ở Hạ viện. Thông tín viên VOA Michael Bowman tường trình từ Thượng viện, nơi nhiều đối thủ gay gắt nhất của Tổng thống Obama đang chuẩn bị nắm các chức vụ đầy quyền lực tại viện đã nằm dưới quyền kiểm soát của Đảng Dân chủ từ năm 2007.
Các giàn giáo che phủ vòm bên ngoài của toà nhà trụ sở Quốc hội, nơi công nhân đang làm công tác phục hồi trong dự án kéo dài 2 năm. Thay đổi cũng đang diễn ra bên trong toà nhà lịch sử này, vào lúc các đảng viên Cộng hoà chuẩn bị nắm quyền kiểm soát Thượng viện vào tháng 1.
Đảng viên Cộng hoà hàng đầu tại Thượng viện, ông Mitch McConnell, sẽ trở thành trưởng khối đa số và quyết định dự luật nào được đưa ra tranh luận.
Nhiều dự luật trong số đó đã được sự chấp thuận của các uỷ ban Thượng viện, mà chủ tịch của tất cả các uỷ ban sẽ thuộc đảng Cộng Hoà. Ủy ban Đối ngoại sẽ do Thượng nghị sĩ Bob Corker đứng đầu – ông Corker là một người thẳng thắn chỉ trích kế hoạch của chính quyền Obama để chống lại các phần tử chủ chiến Nhà nước Hồi giáo ở Iraq và Syria. Ông Corker đã đặc biệt nói thẳng khi đánh giá kế hoạch này tại một cuộc điều trần trước đây trong năm khi Ngoại trưởng John Kerry ra điều trần.
Ông nói: “Quý vị yêu cầu chúng tôi chấp thuận một việc mà chúng tôi biết là vô lý. Việc này thậm chí không có tính nghiêm túc.”
Chủ tịch mới của Ủy ban Quân vụ Thượng viện dự kiến sẽ là ông John McCain, đối thủ ra tranh cử với Tổng thống Obama năm 2008, và là người ủng hộ một sự đáp ứng quyết liệt hơn của Hoa Kỳ trước những vụ khủng hoảng toàn cầu, kể cả việc Nga can thiệp vào Ukraine.
Ông McCain: “Tổng thống không hiểu ông Vladimir Putin. Ông không hiểu các tham vọng của ông ta. Ông không hiểu là ông Putin từng là một đại tá KGB có xu hướng phục hồi đế chế Nga.”
Ngay cả với một viện lập pháp do đảng Cộng hoà kiểm soát, Tổng thống Obama vẫn nắm giữ quyền lực về chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ và sẽ vẫn là tổng tư lệnh quân đội trong hai năm cuối tại chức.
Nhưng có những lãnh vực khác trong chính phủ Hoa Kỳ mà đảng Cộng hoà sẽ có thể áp đặt quyền hành đáng kể - nổi bật nhất là ngân sách. Chỉ có Quốc hội mới có quyền cho phép các cơ quan liên bang được tiêu tiền của người thọ thuế. Chủ tịch sắp tới của Ủy ban Ngân sách Thượng viện dự kiến sẽ là ông Jeff Sessions của đảng Cộng hoà, một người theo đường lối bảo thủ về tài chính đã chống đối nhiều ưu tiên dự chi của Tổng thống Obama.
Ông Sessions: “Dự luật thất nghiệp được đưa ra trước chúng ta hôm nay không có cố gắng nào để tìm ra cách giảm thiểu chi tiêu trong những lãnh vực khác của chính phủ khủng khiếp này, mà chỉ mượn từng xu một.”
Thêm vào đó, các đảng viên Cộng hoà ở Thượng viện sẽ có quyền chuẩn thuận hay bác bỏ những người được Tổng thống Obama đề cử vào nhiều chức vụ liên bang, từ những người đứng đầu cơ quan cho đến các chức đại sứ, cho đến các vị thẩm phán. Đảng viên Cộng hoà Chuck Grassley, dự kiến lên lãnh đạo Ủy ban Tư pháp Thượng viên, đã bỏ phiếu chống lại nhiều vị thẩm phán được ông Obama đề cử, và lên án nhiều người trong số này là có những nhà hoạt động về pháp lý.
Ông Grassley: “Các vị thẩm phám được yêu cầu quyết định về những vụ dựa vào các luật lệ áp dụng cho các sự việc. Các vị thẩm phán có nhiệm vụ phán xét chứ không được có thành kiến chính trị, bởi vì họ không ra tranh cử vào chức vụ.”
Với việc kiểm soát cả hai viện Quốc hội, đảng Cộng hoà có một nhiệm vụ hạn chế, theo nhà phân tích chính trị của Đại học Virgina Larry Sabato:
“Tôi sẽ gọi đó là một nhiệm vụ kiềm chế Tổng thống Obama. Không có nhiều vấn đề về quản trị sẽ diễn ra trong 2 năm sắp tới.”
Các đảng viên Dân chủ sẽ nắm giữ quyền kiểm soát Thượng viện trong thời gian còn lại của năm nay, và theo dự kiến sẽ tìm cách chuẩn thuận càng nhiều người được ông Obama đề cử càng tốt trước khi bàn giao quyền hành cho đảng Cộng hoà.