Hàng vạn người Philippines đã ký vào tuyên bố ủng hộ kiện Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ra toà quốc tế nhằm lên án các “hành động tàn ác” của Trung Quốc ở Biển Nam Trung Hoa (tức Biển Đông) và lãnh hải Philippines.
Tuyên bố được lập ra để tán dương việc đưa chính quyền Bắc Kinh ra Toà Hình sự Quốc tế của cựu ngoại trưởng Philippines và cựu Chánh Thanh tra bất chấp xu hướng thân Trung Quốc của chính quyền hiện hành ở Manila.
Cho tới ngày 1/4/2019 đã có trên 33.000 người ký tên vào tuyên bố được lập ra trên trang Change.org mười ngày trước đó.
Những người chủ xướng tuyên bố viết: “Chúng tôi hoan nghênh hành động dũng cảm của cựu Bộ trưởng Ngoại giao Albert del Rosario và cựu nữ Chánh Thanh tra Conchita Carpio Morales kiện Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ra Toà Quốc tế (ICC) vì “những hành động tàn ác của quan chức Trung Quốc tại Biển Nam Trung Hoa và trong lãnh thổ Philippine.[’]
“Đã đến lúc những người Philippine quan tâm [tới vấn đề này] bày tỏ lập trường phản đối chính quyền Trung Quốc trước các hành động hung hăng của họ ở Biển Nam Trung Hoa bao gồm cả lãnh thổ thuộc về chính quyền Philippine.
“Chúng tôi hoàn toàn ủng hộ Ngoại trưởng del Rosario và Chánh Thanh tra Morales trong bất cứ bước đi cần thiết nào để thúc đẩy vụ này và kêu gọi mọi người dân Philipppine, những người quan tâm tới việc mất quyền kiểm soát lãnh thổ thuộc chủ quyền của Philippine, tới nguồn sinh sống của hàng ngàn ngư dân, tới an ninh thực phẩm, sự tàn phá nghiêm trọng môi trường biển cũng như tới sự mất kiểm soát đối với giao thông đường thuỷ chiến lược, hãy đứng lên và bày tỏ thái độ trước khi quá muộn.”
Ông del Rosario và bà Morales cùng các ngư dân Philippine đã kiện ông Tập Cận Bình và các quan chức Trung Quốc ra Toà Hình sự Quốc tế ICC hôm 15 tháng Ba, hai ngày trước khi Philippine chấm dứt là thành viên của toà trọng tài quốc tế này.
Chính quyền thân Bắc Kinh của Tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố rút ra khỏi ICC hồi tháng Ba năm 2018 nhưng chỉ có thể chấm dứt tư cách thành viên sau 12 tháng kể từ ngày ra tuyên bố theo quy định của ICC.
Lý do chính ông Duterte muốn rút khỏi ICC là toà án này đã có điều tra ban đầu về các buộc ông Duterte và các quan chức Philippine khác phạm tội giết người hàng loạt và phạm tội ác chống lại nhân loại trong cuộc trấn áp ma tuý vốn đã khiến hàng ngàn người bị bắn chết mà không qua xét xử.
Mặc dù chính quyền của ông Duterte nói việc khởi kiện của hai cựu quan chức cao cấp sẽ “vô ích” vì cả Manila và Bắc Kinh đều không phải là thành viên ICC, hai người đứng đơn kiện cùng ngư dân Philippine nói Toà Hình sự Quốc tế có thẩm quyền xem xét “tội ác” của Trung Quốc với ngư dân Philippine trong giai đoạn 1/11/2011-17/3/2019 khi Manila vẫn là thành viên của ICC.
Đơn kiện của Ngoại trưởng del Rosario và Chánh Thanh tra Morales cũng nhắc tới các hành vi “tội phạm” của Trung Quốc với ngư dân các nước khác dù không nêu đích danh nước nào.
Thư gửi Trưởng Công tố của ICC cũng nhắc tới việc ngư dân Philippines bị “trấn áp và thương vong” bởi các hành động của quan chức Trung Quốc.
Bản sao thư được báo Inquirer của Philippine đưa lên Facebook đã được hơn 11.000 người thích, 4.500 người chia sẻ và hơn 700 bình luận.
Một trong những người bình luận, Peggy Ignacio, viết: “Hoan hô cựu [N]goại trưởng… [v]à cựu [C]hánh [T]hanh tra… Mong Đấng Tối cao bảo vệ chúng ta khỏi tổng thống ác quỷ.”
Một người khác, Randy Torrecampo, viết: “Tôi thật mừng vì chúng ta vẫn có những đồng bào dũng cảm, những người tìm mọi cách để đấu tranh cho người dân Philippine.”
Philippine từng kiện Trung Quốc ra Toà Trọng tài Quốc tế hồi năm 2013, khi ông del Rosario còn là ngoại trưởng, và tới tháng 7/2016, toà án này đã tuyên bố việc Bắc Kinh đòi chủ quyền đối với phần lớn Biển Nam Trung Hoa là vô lý.
Việt Nam không tham gia kiện cùng Philippines nhưng cũng không phản đối hành động của Manila khi đó.