Biểu tình bùng phát trên diện rộng với sự tham dự của hàng triệu người ở Venezuela đã trở thành một trong những chủ đề chính trên mạng xã hội Việt ngữ.
Không phải tự nhiên mà người Việt dành cho quốc gia ở cách mình nửa vòng trái đất sự quan tâm đặc biệt đến như vậy.
Cuối thập niên 1990, sau khi Hugo Chavez – người đặc biệt ái mộ Karl Marx, Vladimir Lenin và Mao Trạch Đông – trở thành tổng thống của Venezuela, quốc gia Nam Mỹ này đột nhiên được hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam tán tụng hết lời. Lý do: Chavez tìm mọi cách để chứng minh sự ưu việt của chủ nghĩa xã hội, biến Venezuela trở thành quốc gia đi tiên phong trong việc phát triển “chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21”.
Chavez làm tổng thống của Venezuela cho đến khi tắt thở (1999 - 2013). Sau 14 năm vay mượn để đầu tư vào những dự án vô bổ, lao theo quốc hữu hóa, kinh tế Venezuela sụp đổ khi giá dầu trên thị trường thế giới liên tục sụt giảm. Chavez đã nhấn Venezuela chìm trong nợ nần, lạm phát phi mã, dân chúng chết dần, chết mòn vì thiếu đủ thứ. Nicolás Maduro – người được Chávez chỉ định kế nhiệm - tiếp tục phát triển “chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21” bằng đàn áp đối lập nhằm duy trì sự lãnh đạo “toàn diện, tuyệt đối” của mình.
Mâu thuẫn giữa dân chúng Venezuela với chính quyền do Maduro điều hành càng ngày càng trầm trọng. Sau tổng tuyển cử diễn ra hồi giữa năm ngoái, đột nhiên Maduro tuyên bố thắng cử, tiếp tục làm Tổng thống Venezuela nhiệm kỳ thứ hai. Đảng Xã hội chủ nghĩa thống nhất Venezuela của Chávez, nay là của Maduro tiếp tục là đảng cầm quyền. Tuy nhiên dân chúng Venezuela không chấp nhận kết quả bầu cử do chính quyền Venezuela công bố.
Các cuộc biểu tình càng lúc càng nhiều, số người tham dự càng lúc càng đông, đàn áp càng lúc càng khốc liệt nhưng mức độ phản kháng chỉ tăng chứ không giảm. Giữa tuần này, Juan Guaido – Chủ tịch Quốc hội Venezuela, một trong những thủ lĩnh đối lập – tuyên bố giải nhiệm Maduro vì Tổng thống đương nhiệm dùng bầu cử gian lận để tiếm quyền. Guaido tình nguyện đảm nhân vai trò Tổng thống lâm thời để thành lập một chính phủ chuyển tiếp nhằm đưa Venezuela thoát ra khỏi cuộc khủng hoảng toàn diện…
Nhiều triệu người Venezuela đổ ra đường ủng hộ Guaido. Không chỉ có Mỹ, hàng chục quốc gia khu vực Nam Mỹ đã công nhận vai trò Tổng thống lâm thời của Guaido. Mâu thuẫn giữa dân chúng Venezuela và Maduro giờ đã lên đến đỉnh. Cho dù máu đã đổ, hàng chục người đã mất mạng nhưng đàn áp không chặn được dân chúng Venezuela đổ ra đường đòi thay đổi thể chế chính trị, hệ thống công quyền ngay lập tức…
***
Hiếm có biến động chính trị của quốc gia nào trên thế giới lại được người Việt quan tâm đặc biệt như biến động chính trị đang xảy ra tại Venezuela. Hàng ngàn facebooker người Việt đã và đang liên tục cập nhật thông tin, hình ảnh liên quan đến Venezuela, bày tỏ sự đồng cảm, tán thành, cũng như chúc mừng dân chúng Venezuela. Trong vòng nửa ngày, 1.300 facebooker tán thành nhận định của Nguyễn Đình Bổn: Biến động chính trị tại Venezuela là “tin vui chất ngất” (1)!
Vì sao người Việt quan tâm và thi nhau bày tỏ niềm vui, chúc mừng dân chúng Venezuela?
Rất nhiều facebooker người Việt, chẳng hạn như Luan Le Quang giải thích: Vì khâm phục tinh thần yêu nước, sự can đảm của Guaido và ý chí mạnh mẽ của dân chúng Venezuela. Luan Le Quang tin rằng, đó là cách duy nhất để chấm dứt một thể chế toàn trị chỉ tạo ra bất công, nghèo đói và đại nạn tham nhũng. Phương thức ấy phù hợp với quy luật tiến hoá của nhân loại nên được nhiều quốc gia ủng hộ (1).
Đã có rất nhiều facebooker so sánh Venezuela với Việt Nam. Kinh nghiệm là một trong những yếu tố tạo ra đồng cảm cao. Vuong Tran – một trong những thân hữu của Luan Le Quang – góp thêm: Chủ nghĩa cộng sản chẳng tạo ra được gì ngoài một lũ chuyên cướp tài sản của cả quốc gia lẫn dân chúng. Chất lượng cuộc sống thấp, an sinh xã hội tồi tệ, phân hóa giàu nghèo cực điểm đều là đặc trưng của các quốc gia mà chủ nghĩa cộng sản còn ngự trị.
Nếu Chavez, rồi Maduro với những tuyên bố và nỗ lực không ngưng nghỉ nhằm xây dựng “chủ nghĩa xã hội thế kỷ 21” ở Venezuela từng đem lại cảm hứng để hệ thống chính trị, hệ thống công quyền Việt Nam dựa vào đó tán dương chủ nghĩa cộng sản thì nay, sự kiện dân chúng Venezuela lũ lượt tràn ra đường, đòi lại quyền được tự quyết về vận mệnh quốc gia, tương lai dân tộc, quyền được ăn no, mặc ấm,… là hứng khởi của nhiều triệu người Việt.
Nguyễn Văn Chương Mt dùng hàng loạt thán từ “nhiệt liệt” – vốn chỉ nhằm bày tỏ sự hoan nghênh – để… “phản đối hàng trăm ngàn người dân Venezuela đi theo thế lực thù địch xúi giục, xuống đường biểu tình đòi tống cổ đồng chí Maduro vĩ đại”, hay… “phản đối nhiều quốc gia hè nhau tế sống đồng chí Maduro” (công nhận vai trò Tổng thống lâm thời của Guaido). Cũng theo kiểu nửa đùa, nửa thật như vậy, Nguyễn Hữu Hải Dân vừa cười, vừa nhận định: Venezuela phản động… toàn quốc (2)!
Tương tự, trên facebook của Nguyen Chi Tuyen – nơi giới thiệu hàng loạt thông tin, hình ảnh liên quan đến sự kiện nhiều triệu người Venezuela đổ ra đường, đòi Maduro và Đảng Xã hội chủ nghĩa thống nhất Venezuela rời khỏi chính trường, Dang Hung nhận định: Chế độ nào để dân đói khổ thì phải bị đào thải. Xã hội chủ nghĩa – khái niệm mỹ miều đã đánh cắp và tước đoạt không biết bao nhiêu xương máu và tương lai của con người. Những kẻ nhân danh nó là những kẻ tàn bạo và ngu dốt nhất (3)!
Nếu Cop Maxx – một trong những người bạn của Nguyen Chi Tuyen – chỉ nhận định chung chung: Biểu tình trên diện rộng với nhiều triệu người Venezuela tham gia làm thun d… các chính thể độc tài thì Nguyen Quang Tuy – một trong những người bạn của Luan Le Quang – khẳng định: Sắp đến lượt “ta” rồi! Cũng với suy nghĩ như vậy, Hồng Ghi - một trong những người bạn cua Tinh Vo – tin rằng: Venezuela và Việt Nam sẽ cùng nhau đi trên một con đường, chỉ là trước sau thôi (4)!
***
Song song với hứng khởi về những biến động chính trị tại Venezuela trên mạng xã hội Việt ngữ, một số trang facebook mà ai cũng biết là của ai như Quyết chiến – Quyết thắng đang cố gắng định hướng dư luận, bằng những nhận định, hàm ý cảnh cáo kiểu như: Sẽ có những cuộc trấn áp lập lại trật tự bạo loạn mạnh tay bởi đa số nhân dân Venezuela ủng hộ ông Maduro… Hy vọng nhân dân Venezuela, Tổng thống Maduro và quân đội sẽ nhanh chóng dập tắt bạo loạn, ổn định đất nước, để không biến mình thành Syria thứ hai (5).
Tuy nhiên cũng có không ít facebooker như Trần Đình Thu tường thuật rất cặn kẽ những diễn biến thực tế ở Venezuela trong vài tuần gần đây, Guaido kêu gọi quân đội đừng bắn vào dân chúng mà hãy cùng dân chúng bảo vệ quyền của mọi người Venezuela. Sau đó là đảo chính do một nhóm quân nhân thực hiện, những quân nhân này nhắn với dân chúng, họ đã châm ngòi nổ. Việc những quân nhân ấy bị bắt khiến biểu tình lan rộng, thúc nhiều triệu người đổ ra đường (6).
Chẳng riêng Trần Đình Thu, tương quan phức tạp giữa độc tài – quân đội – dân chúng cũng là lý do khá nhiều facebooker chia sẻ một video clip do An Nam Yakukohaiyo giới thiệu: Những người lính Venezuela được chính quyền điều động ngăn chặn biểu tình đã hạ súng và bỏ đi, nhường đường cho dân chúng tràn tới – kèm nhận định: Đó mới là Quân đội Nhân dân. Không kẻ độc tài tàn bạo nào có thể khiến những người lính đúng nghĩa thảm sát thường dân (7).
Trong một status phân tích sâu về biến động và tương lai của Venezuela, Thuan Van Bui gợi ý, tại sao giới lãnh đạo hệ thống chính trị, hệ thống công quyền ở Việt Nam luôn đòi hỏi – quảng bá “quân đội trung với đảng, bảo vệ đảng”? Tại sao phong tướng tràn lan? Tại sao dung dưỡng cho quân đội làm kinh tế... Đó là âm mưu biến quân đội thành đội quân riêng của đảng, gắn lợi ích của đảng với lợi ích riêng của nhóm tướng lãnh chóp bu quân đội (8).
Chưa biết kết quả ra sao, chỉ có thể đoan chắc, Maduro và Đảng Xã hội chủ nghĩa thống nhất Venezuela sẽ tìm mọi cách để tiếp tục nắm giữ độc quyền lãnh đạo toàn diện, tuyệt đối nhưng có được hay không lại là chuyện khác. Giá mà dân chúng Venezuela phải trả cho tự do, dân chủ có thể rất cao nhưng vẫn có rất nhiều facebooker như Diệu Hằng cho rằng, nhìn biển người đông như kiến chống lại Maduro là biết Venezuela có thể sống lại rồi (9)!
Chú thích
(1) https://www.facebook.com/dinhbon.nguyen ... 9865813652
(2) https://www.facebook.com/nguyenchuong15 ... 8302359487
(3) https://www.facebook.com/N.AnhChi/posts ... 9532309514
(4) https://www.facebook.com/tinh.vo.777/po ... 7499446698
(5) https://www.facebook.com/Quyetchienquye ... 3516019600
(6) https://www.facebook.com/luuquang.thu/p ... 7080512147
(7) https://www.facebook.com/530224519/post ... 434329520/
(8) https://www.facebook.com/thuan.nguoimuo ... 7861700824