Những người mua sắm kênh kiệu đẩy xe hàng trong chợ Hàn Quốc vào giữa trưa, chất đầy kim chi đóng chai và cuốn rong biển. Ở cách đó một vài cánh cửa, khách hàng mua phở mang về tại một quầy bán hàng ăn Việt Nam. Phía bên kia đường, những người ăn trưa đang xếp hàng mua taco thịt nướng xiên tại một nhà hàng kiểu Mexico.
Đó là bức tranh cho thấy Orange County (tức Quận Cam) thuộc tiểu bang California đã thay đổi nhiều như thế nào.
Trong hàng chục năm, quận hạt nằm về phía đông nam thành phố Los Angeles này là điển hình cho nước Mỹ của tầng lớp trung lưu. Những người sở hữu nhà đa số là da trắng, bảo thủ vẫn đều đặn bầu cho các ứng viên Đảng Cộng hòa như cựu Tổng thống Richard Nixon, người có dinh thư nghỉ mát còn được gọi là Nhà Trắng Bờ Tây nằm trên bờ biển của tiểu bang.
Các nhà hàng thịt nướng Hàn Quốc và các tiệm bánh mì Mexico dọc theo Đại lộ Orangethorpe ở Fullerton là chỉ dấu cho thấy những biến đổi về cơ cấu dân số và chính trị vốn đã khích lệ những cử tri Dân chủ háo hức muốn giành lấy bốn ghế Hạ viện do phe Cộng hòa nắm giữ ở Quận Cam. Các địa hạt bầu cử vào Hạ viện, vốn một phần hay hoàn toàn nằm trong quận hạt, đã bỏ phiếu cho ứng viên Hillary Clinton trong cuộc bầu cử tổng thống hồi năm 2016 và đã trở thành chiến trường quốc gia được theo dõi sát sao trong chiến lược của Đảng Dân chủ nhằm giành lại Hạ viện vào tháng 11.
Trong một mùa bầu cử được định hình bởi những chia rẽ xung quanh Tổng thống Donald Trump và phong trào #MeToo chống lại hành vi sai trái về tình dục, có lẽ bằng chứng hiển hiện nhất về sự đổi thay ở quận hạt này là địa hạt bầu cử số 39.
Chiếc ghế đại diện cho địa hạt này hiện do Dân biểu kỳ cựu Ed Royce của Đảng Cộng hòa nắm giữ. Cũng giống như đa số các thành viên lãnh đạo của Đảng Cộng hòa ở Quốc hội vốn toàn là nam giới, ông Royce là người da trắng và lớn tuổi.
Cuộc đua kế nhiệm vị dân biểu về hưu này sẽ diễn ra giữa hai ứng cử viên rất khác biệt là bà Young Kim, một di dân đến từ Hàn Quốc, của Đảng Cộng hòa, và ông Gil Cisneros, người gốc Mỹ Latin thuộc Đảng Dân chủ.
Cuộc bầu cử hỗn hợp về sắc tộc này đã đặt ra các câu hỏi về tầm quan trọng của tính đảng phái, sắc tộc và xu hướng bầu cho các ứng viên nhà. Cuộc bầu cử diễn ra vào lúc người dân gốc Mỹ Latin và gốc Á cộng lại đã chiếm đa số trong tổng số 3,2 triệu dân ở Quận Cam. Vào năm 1980, khoảng 80% dân số ở đây là dân da trắng.
Đảng Cộng hòa một thời lấn át ở địa hạt này đang bám vào lợi thế mong manh trước Đảng Dân chủ trong số cử tri đăng ký – một sự sụt giảm mà không chỉ thể hiện ở sự xuất hiện của những gương mặt mới mà còn lập trường chính trị tự do hơn của họ.
Bà Kim đang có tham vọng trở thành phụ nữ Mỹ gốc Hàn đầu tiên vào được Hạ viện liên bang. Bà đại diện cho kiểu ứng viên mà Đảng Cộng hòa ở tiểu bang đã cố gắng gầy dựng trong nhiều năm để theo kịp cơ cấu dân số đa dạng hơn ở đây.
Bà Kim, 55 tuổi, sinh ra ở Hàn Quốc và lớn lên ở đảo Guam, sau đó chuyển đến California để học đại học. Bà trở thành chủ doanh nghiệp nhỏ và được bầu vào Hạ viện tiểu bang.
Bà đang chạy đua với tư cách là người được ông Ed Royce mong chờ sẽ kế nhiệm mình sau nhiều năm làm việc cho ông. Tuy nhiên, con đường tranh cử của bà đã trở nên phức tạp vì Tổng thống Donald Trump, người không được lòng dân ở một tiểu bang mà các thành viên Đảng Dân chủ nắm giữ hầu hết các chức vụ trong chính quyền bang và có lợi thế 39 ghế trong Hạ viện so với 14 ghế của Đảng Cộng hòa.
Tại một điểm vận động tranh cử mới đây, bà Kim đã nói về tình hình kinh tế khỏe mạnh, nhưng bà cũng nhấn mạnh rằng bà độc lập với Nhà Trắng trong những vấn đề như thương mại. Bà không ủng hộ biện pháp tăng thuế nhập khẩu của chính quyền Trump.
Bà không bao giờ đề cập đến ông Trump trong bài diễn văn ngắn.
“Tôi là một dạng ứng cử viên khác,” bà nói.
Là ứng viên Dân chủ, ông Cisneros, 47 tuổi, biết rằng ông là gương mặt thay đổi ở địa hạt lâu nay vẫn nằm trong tay Đảng Cộng hòa vốn chủ yếu nằm ở miền bắc Quận Cam và bao gồm một số khu vực ở hạt Los Angeles và hạt San Bernardino ở kế bên. Ông xem cơ cấu dân số đang thay đổi của khu vực là một lợi thế: địa hạt này đã có sự cân bằng giữa cử tri Cộng hòa, Dân chủ và độc lập, cũng như giữa người gốc Á, gốc Mỹ Latin và người da trắng.
Ông Cisneros, một cựu chiến binh Hải quân và một thời thuộc Đảng Cộng hòa, mô tả việc ông ra tranh cử là bước đi kế tiếp của ông trong cuộc đời phụng sự cho công chúng vốn bắt đầu với thời gian ông phục vụ trong quân ngũ. Ông cho biết ông từ bỏ Đảng Cộng hòa bởi vì đảng này đã trở nên quá bảo thủ. Ông nói trong một cuộc phỏng vấn mới đây rằng các cử tri háo hức muốn thấy một sự thay đổi ở Washington vốn đang bị bế tắc.
“Địa hạt này không còn giống như 15 hay thậm chí là 10 năm trước,” ông nói.
Những vùng ngoại ô đông đảo dân Cộng hòa của địa hạt được xem là hòn đá tảng trong phong trào bảo thủ hiện đại và sự trỗi dậy của cách mạng Reagan.
Thành phố Fullerton, cũng giống như Quận Cam, một thời từng được biết đến với những bụi cam Valencia vốn có ở khắp nơi và những giếng dầu nằm ở dưới. Điều này đã thay đổi với sự xây dựng hệ thống đường cao tốc của bang California vốn tạo ra một mạng lưới giao thông giúp tạo dựng một vùng ngoại ô rộng lớn.
Sau Đệ nhị Thế chiến, ở đây có rất nhiều việc làm trong lĩnh vực quốc phòng và chế tạo. Dân số bùng nổ và rất nhiều những cư dân mới đến là từ vùng Trung Tây có quan điểm bảo thủ.
Cùng với sự trỗi dậy của chủ nghĩa tự do quốc gia, những cử tri bảo thủ này đã bị gạt ra lề và ‘cuối cùng hình thành phong trào Ronald Reagan,’ ông Raphael Sonenshein, giám đốc điều hành Viện Pat Brown về các Vấn đề Công chúng tại Đại học California State University ở Los Angeles, cho biết.
Một số xu hướng đã khiến cho địa hạt này ngày càng trở nên nghiêng về Đảng Dân chủ theo thời gian, ông Paul Mitchell của Công ty Political Data Inc., một công ty nghiên cứu phi đảng phái, nói. Trong số đó có việc ngày càng có nhiều dân gốc Á và gốc Mỹ Latin đăng ký là cử tri độc lập và ngày càng có ít người đăng ký là cử tri Cộng hòa.
Nguyên nhân chủ yếu của tình trạng này có lẽ là do xu hướng chính trị của thanh niên California, những người vốn né tránh các đảng phái chính thống.
Cử tri gốc Á dưới 20 tuổi ‘nằm trong số những cử tri có quan điểm tự do nhất ở tiểu bang này,” ông Mitchell giải thích.
Nhà lập trình máy tính về hưu Don Jacques, 76 tuổi, nói vào ngày gần đây bên ngoài thư viện ở Yorba Linda – thành phố nơi cựu Tổng thống Richard Nixon ra đời và là nơi đặt thư viện tổng thống của ông – rằng ông hoan nghênh sự đa dạng trên lá phiếu. Vốn đăng ký là cử tri Dân chủ và là ủng hộ viên của ông Cisneros, Jacques đã sống ở Quận Cam từ thời thơ ấu.
“Đã đến lúc cần có sự thay đổi như thế này,” ông nói.