Tổng thống Đài Loan sẽ công du sang Bắc, Trung và Nam Mỹ trong tháng này để tái xác nhận sự hỗ trợ từ hai trong số ít đồng minh nước ngoài còn lại của chính phủ Ðài Loan và thắt chặt quan hệ không chính thức với Hoa Kỳ, hai bước quan trọng để chống lại áp lực gia tăng từ phía Trung Quốc.
Tổng thống Đài Loan Thái Anh Văn sẽ khởi hành vào ngày Chủ nhật để đi Paraguay, đồng minh duy nhất của Đài Loan ở Nam Mỹ, và quốc gia Trung Mỹ nhỏ bé Belize. Bà dự kiến sẽ dừng chân ở các thành phố phía tây của Hoa Kỳ là Los Angeles và Houston để tham dự các sự kiện mà một số người dự đoán là nhằm cho thấy sức mạnh của quan hệ Đài Loan-Hoa Kỳ.
Trung Quốc đã lên án việc dừng chân này vì xem Đài Loan là một phần lãnh thổ của mình, chứ không phải là một quốc gia được phép ngoại giao với Washington, vốn có quan hệ chính thức với Bắc Kinh. Các quan chức Cộng sản ở Bắc Kinh đã cắt đi các mối quan hệ Đài Loan với các nước kể từ khi bà Thái nhậm chức vào năm 2016. Họ phẫn nộ với bà vì quan điểm không xem chính phủ của bà và Trung Quốc là “cùng chung trong một nước”.
Tổng thống Đài Loan cần duy trì quan hệ tốt với Belize và Paraguay, hai trong số 18 đồng minh chính thức còn lại, và duy trì đà phát triển gần đây trong quan hệ Đài Loan và Mỹ, theo nhận định của các chuyên gia.
Denny Roy, chuyên gia cao cấp của Trung tâm Đông Tây, một tổ chức nghiên cứu ở Honolulu, nói: “Đơn giản thực hiện chuyến đi là đã thành công rồi, vì điều đó có nghĩa là Washington sẵn sàng chấp nhận một thiệt hại nhỏ trong quan hệ với Trung Quốc vì Đài Loan”.
Dừng chân ở Mỹ
Hoa Kỳ là đồng minh không chính thức mạnh nhất và là nhà cung cấp vũ khí cho Đài Loan.
Trong vòng nửa năm qua, mối quan hệ giữa hai nước đã phát triển mạnh với bước đầu hướng tới việc bán công nghệ tàu ngầm của Mỹ cho Đài Loan và Luật Du lịch Đài Loan của Quốc hội Hoa Kỳ khuyến khích có nhiều chuyến thăm cấp cao hơn.
Trong khi đó, tranh chấp thương mại đang làm căng thẳng mối quan hệ giữa Washington với Bắc Kinh. Những tranh chấp này đang làm cho chính phủ Mỹ có nhiều khả năng sẽ làm ngơ phản đối của Trung Quốc đối với việc dừng chân của các nhà lãnh đạo Đài Loan.
“Vấn đề của Bắc Kinh đối với sự ủng hộ của Hoa Kỳ đối với Đài Loan luôn được khuếch đại vào thời điểm quan hệ Mỹ-Trung đi xuống bất thường, chẳng hạn như lúc này”, chuyên gia Roy nói.
Bà Thái Anh Văn có thể sẽ muốn “lộ diện nhiều hơn” trong chuyến đi này so với năm 2017, theo đánh giá của phó hiệu trưởng Huang Kwei-bo của trường quốc tế, thuộc Đại học Quốc gia Chengchi ở Đài Bắc.
Không rõ bà Thái sẽ gặp ai ở Hoa Kỳ, nhưng bất kỳ mối liên hệ nào với chính phủ của Tổng thống Donald Trump đều sẽ làm tăng sự phẫn nộ của Bắc Kinh.
“Không thể loại trừ khả năng Washington sẽ gửi một số quan chức đến gặp bà ấy, nhưng không nhất thiết sẽ được công bố”, ông Huang nói.
Bà Thái Anh Văn từng gặp Thượng nghị sĩ bang Texas Ted Cruz và Thống đốc Greg Abbott trong lần dừng chân năm 2017.
Dân chúng Đài Loan mong muốn các tổng thống của họ cải thiện mối quan hệ với các cường quốc trên thế giới, đặc biệt là với Nhật Bản và Hoa Kỳ. Đảng của bà Thái hiện đang vận động giành phiếu trong các cuộc bầu cử cấp thành phố và cấp quận được ấn định vào tháng 11.
Đồng minh Mỹ Latinh
Tại Paraguay từ ngày 14-16/8, bà Thái sẽ tham dự lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Mario Abdo Benitez, Bộ Ngoại giao Đài Loan cho biết. Bà Thái cũng đã đến thăm Paraguay vào năm 2016 và tiếp đón lãnh đạo quốc gia vào năm 2017.
“Đài Loan hiện có rất nhiều bạn bè thực sự trên thế giới nhưng không có nhiều đồng minh về ngoại giao”, nhà lập pháp của đảng cầm quyền Lee Chun-yi nói. “Paraguay là đồng minh duy nhất ở Nam Mỹ, vì vậy để chúng tôi dành nhiều thời gian hơn, để tổng thống đến dự lễ nhậm chức, tôi nghĩ là điều có ý nghĩa nhất định”.
Tìm kiếm đồng minh nước ngoài chính thức là một cách để Đài Loan chống lại Trung Quốc, đặc biệt là ở Liên Hiệp Quốc, nơi Bắc Kinh đã chặn đứng việc tham gia của Đài Loan. Bốn đồng minh đã bỏ Đài Loan kể từ khi bà Thái Anh Văn lên nhậm chức. Bộ ngoại giao ở Đài Bắc nói Trung Quốc đã lôi kéo họ “thay lòng đổi dạ”.
Trung Quốc và Đài Loan được cai trị riêng kể từ cuộc nội chiến Trung Quốc vào những năm 1940. Bắc Kinh tuyên bố đảo tự trị Đài Loan là một phần của lãnh thổ ngày nay của mình, không phải là một quốc gia riêng biệt.
Bà Thái Anh Văn có thể sẽ viện trợ sinh lợi cho lãnh đạo mới của Paraguay để không “thay lòng đổi dạ”, chuyên gia Huang nói.
“Bà Thái Anh Văn sẽ tặng quà ở đó”, ông Huang nói. “Những món quà dưới hình thức viện trợ nước ngoài. Bởi vì quan hệ Trung-Đài tệ đi, và Bắc Kinh lại đang phá hoại chính sách ngoại giao của Đài Loan mạnh hơn, nên bà Thái Anh Văn cần trao những món quà lớn hơn”.
Bà Thái cũng sẽ dừng chân ở Belize, một đồng minh ở Trung Mỹ mà Panama đã cắt đứt quan hệ vào năm 2017, khiến nhiều người dân Đài Loan nổi giận. Trong thời gian lưu lại đây từ ngày 16 đến ngày 18/8, bà sẽ có bài phát biểu trước Quốc hội và chủ trì một buổi lễ trao giải cho những người nhận chương trình học bổng Đài Loan.