Trong bài diễn văn hôm thứ tư vừa qua (18-05-2011) tại Đại học Quốc phòng ở Washington, viên tướng hàng đầu của Trung Quốc đã tìm cách giải tỏa mối lo ngại ngày càng tăng ở Hoa Kỳ và nhiều nước khác trước sự lớn mạnh nhanh chóng của quân đội Trung Quốc. Tướng Trần Bỉnh Đức nói rằng Bắc Kinh không hề có ý định thách thức Washington, và các nước trên thế giới không cần lo âu hay sợ hãi trước sự trỗi dậy của Trung Quốc. Ông cũng thừa nhận là khả năng quân sự của nước ông còn thua kém Hoa Kỳ tới 20 năm và ông “cảm thấy rất buồn” khi nhận ra mức độ yếu kém của các thiết bị và tình trạng lạc hậu kéo dài của quân đội Trung Quốc. Ông nói thêm như sau tại cuộc họp báo chung với Đô đốc Mike Mullen, Chủ tịch ban tham mưu liên quân Hoa Kỳ:
"Lần này chúng tôi đến thăm Hoa Kỳ, tôi cảm thấy rất kinh ngạc khi tận mắt nhìn thấy công cuộc kiến thiết lực lượng quân sự của Hoa Kỳ. Chúng tôi không đủ khả năng để thách thức Hoa Kỳ. Đặc biệt, chúng tôi cảm nhận được áp lực răn đe của những hoạt động trinh sát mà chiến hạm và phi cơ của Mỹ thực hiện trong những khu vực giáp ranh với biên giới nước tôi."
Tướng Trần Bỉnh Đức nói rằng Trung Quốc tuy có nền kinh tế lớn hàng thứ nhì thế giới nhưng thu nhập đầu người chỉ xếp hạng 100, cho nên Trung Quốc không thể phung phí tiền bạc cho việc trang bị vũ khí để “khiêu chiến” với Hoa Kỳ. Ông nói thêm như sau:
"Mức sống của người dân nước Mỹ cao hơn mức sống của người dân Trung Quốc gấp 12 lần. Cho dù chúng tôi muốn mang tiền để trang bị vũ khí để khiêu chiến với Hoa Kỳ thì người dân Trung Quốc cũng không chấp nhận điều đó."
Khi được hỏi về những kế hoạch của Hoa Kỳ bán vũ khí cho Đài Loan, dựa trên các qui định của Đạo luật về Quan hệ với Đài Loan, ông Trần Bỉnh Đức đã mạnh mẽ chỉ trích điều mà ông gọi là hành vi “bá đạo” của Mỹ.
Ông nói: "Đạo luật quan hệ Mỹ-Đài mà Hoa Kỳ đặt ra trên thực tế là một luật lệ can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc. Đem luật lệ ở trong nước của mình để quản lý một vấn đề nội chính của một nước khác là điều mà mọi người trên thế giới không ai có thể chấp nhận. Quí vị nghĩ xem có phải như vậy không? Tôi nói tuy khó nghe một chút nhưng đó chính là một hành vi bá đạo."
Tướng Trần Bỉnh Đức cho biết quan hệ Mỹ-Trung chắc chắn sẽ bị tác động nếu Hoa Kỳ tiếp tục bán vũ khí cho Đài Loan. Ông nói thêm rằng Trung Quốc hiện nay không còn bố trí trong vùng duyên hải các loại phi đạn nhắm vào Đài Loan vì tình hình đã khác.
Phát biểu vừa kể đã nhanh chóng gặp phải sự bác bỏ của giới hữu trách ở Đài Bắc. Báo chí Đài Loan hôm thứ 5 (19-05-2011) trích lời ông Thái Đắc Thắng, Cục trưởng Cục An ninh Quốc gia, nói rằng phi đạn bố trí ở duyên hải Trung hoa Lục địa hiện nay, bất kể là xét về số lượng hay đơn vị, đều không ngừng gia tăng. Ông Thái Đắc Thắng cũng nhấn mạnh rằng dựa vào thủ đoạn dọa nạt để giải quyết vấn đề Đài Loan là chính sách mà Trung Quốc vẫn áp dụng từ bấy lâu nay, không có gì thay đổi.
Trước đây các giới chức ở Đài Bắc và Washington nói rằng Trung Quốc bố trí khoảng 1500 phi đạn đạn đạo nhắm thẳng vào đảo quốc tự trị mà Bắc Kinh cho là một tỉnh của Trung Quốc.
Năm 1979, Hoa Kỳ đoạn giao với chính phủ Đài Loan, tên gọi chính thức là Trung Hoa Dân Quốc, để quay sang thừa nhận Trung Quốc; nhưng sau đó Quốc hội Hoa Kỳ thông qua Đạo luật về Quan hệ với Đài Loan, cam kết tiếp tục bán vũ khí phòng thủ cho đảo quốc này.
Tiến sĩ Mohan Malik, một chuyên gia về quốc phòng Trung Quốc của Trung tâm Nghiên cứu An ninh Á châu Thái bình dương ở Haiwaii, nhận xét rằng phát biểu công khai của Trung Quốc thường không phù hợp với những hành động của họ trong thực tế.
Ông nói: "Họ nói một đàng nhưng hành động một nẻo. Những hành động của họ nói với nước Mỹ rằng 'hãy tránh đường cho tôi đi, càng nhanh càng tốt! Thời của tôi đã tới!' Đó là ý kiến của tôi trước những phát biểu của Tướng Trần Bỉnh Đức. Tôi xin nói thêm là những giới chức và chuyên gia Trung Quốc mà chúng tôi có dịp tiếp xúc họ đều nói rằng khi Trung Quốc còn yếu, các mối quan hệ đồng minh giữa Hoa Kỳ với các nước trong khu vực như Nhật Bản, Nam Triều Tiên, Philippines và việc bán vũ khí cho Đài Loan là có thể chấp nhận; nhưng giờ đây Trung Quốc đã lớn mạnh, những mối quan hệ mà họ xem là tàn tích của Chiến Tranh Lạnh cần phải xóa bỏ và Hoa Kỳ phải giảm bớt sự hiện diện trong khu vực."
Tiến sĩ Dean Cheng, một nhà nghiên cứu Á Châu của Quỹ Heritage ở Washington, cũng có một nhận định tương tự. Ông cho biết giới lãnh đạo ở Bắc Kinh có thể tìm cách giảm thiểu sự nghi ngờ và lo ngại của thế giới về khả năng và ý đồ của họ trong lãnh vực quân sự; nhưng đây là một việc khó, vì lâu nay Trung Quốc vẫn thường "nói một đàng làm một nẻo". Ông Cheng nói thêm như sau:
"Tướng Trần Bỉnh Đức, cũng như giới lãnh đạo quân sự và dân sự của Trung Quốc, muốn ngăn chận sự lan rộng của nhận định cho rằng Trung Quốc là một mối đe dọa bằng cách ra sức làm cho thế giới đánh giá thấp khả năng quân sự của họ. Nhưng thực tế là quân đội Trung Quốc là quân đội chế ngự khu vực Tây Thái bình dương; quân đội Trung Quốc đã gia tăng chi tiêu quốc phòng chính thức với tỉ lệ hai con số mỗi năm trong phần lớn của 20 năm qua, hàng không mẫu hạm đầu tiên của họ sắp sửa được đưa vào hoạt động. Vì vậy, tuy Hoa Kỳ vẫn là siêu cường thế giới nhưng hiện nay chúng ta không thể biết chắc Trung Quốc không phải là một mối đe dọa hay quân đội của họ thua kém Hoa Kỳ tới 20 năm."
Tiến sĩ James Mulvenon, một chuyên gia về Trung Quốc của một công ty tư vấn ở Washington có tên là Trung tâm Nghiên cứu và Phân tích Tình báo (Center for Intelligence Research and Analysis), cho biết rằng cán cân lực lượng ở eo biển Đài Loan đã nghiêng hẳn về phía Trung Quốc và đảo quốc này cần nhanh chóng tăng cường khả năng phòng thủ. Ông Mulvenon cho biết như sau:
"Đài Loan hiện nay có một quân đội khá hiện đại. Nhưng hầu hết các chuyên gia về vấn đề này đều đồng ý với nhau rằng cán cân lực lượng ở eo biển Đài Loan giờ đây đã nghiêng hẳn về phía Trung Quốc. Quân đội Trung Quốc, đặc biệt là từ năm 1998, đã tiến hành một chương trình hiện đại hóa quân đội có tính chất cách mạng. Và kết quả là quân đội Đài Loan bị lâm vào thế hạ phong."
Hôm thứ 5, Tổng thống Mã Anh Cửu lại một lần nữa lập lại yêu cầu đòi Hoa Kỳ bán cho Đài Loan các chiến đấu cơ F-16 loại mới và các tàu ngầm chạy bằng dầu cặn. Ông nói rằng chỉ có việc tăng cường khả năng phòng thủ của Đài Loan mới có thể duy trì tình trạng cân bằng ở eo biển Đài Loan và chính phủ ông mới sẵn sàng và tự tin hơn trong việc giao tiếp với Trung Quốc.