Giới chức hải quân Việt Nam thông báo cuộc thao dượt diễn ra xung quanh Hòn Ông, một hòn đảo không người cách bờ biển tỉnh Quảng Nam chừng 40 cây số và cách quần đảo Hoàng Sa do Trung Quốc kiểm soát khoảng 250 km. Hải quân Việt Nam cho biết buổi diễn tập bắn đạn thật kéo dài vài tiếng đồng hồ vào sáng ngày 13/6 và được tiếp diễn vào buổi chiều.
Tin AFP nói hải quân Việt Nam bắt đầu bắn đạn thật từ 8 giờ sáng tới 12 giờ trưa, và đến 6 giờ chiều tiến hành tập dượt lần nữa trong khoảng 6 tiếng đồng hồ. Nguồn tin của AFP không cho biết có bao nhiêu chiếc tàu được điều động tham gia cuộc tập trận, đồng thời khẳng định là hải quân Việt Nam bắn đạn thật, nhưng không phải là phi đạn.
Giới chức Việt Nam mô tả đây là hoạt động huấn luyện thường kỳ nhưng truyền thông nhà nước Trung Quốc xem sự kiện này thử thách quyết tâm của Bắc Kinh sau 2 lần tàu Trung Quốc cản trở tàu của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Việt Nam thăm dò dầu khí trong khu vực mà Hà Nội khẳng định thuộc đặc khu kinh tế của Việt Nam. Ngược lại, phía Trung Quốc quả quyết tàu của họ không làm gì sai.
Một chuyên gia người Trung Quốc tại Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Trung Quốc, chỉ trích cuộc tập trận của Việt Nam. Chuyên gia này nói bất kỳ hành động nào làm leo thang căng thẳng, đặc biệt là các cuộc diễn tập quân sự của Việt Nam hay các nước khác đều không có lợi cho tình hình. Ông cũng khẳng định là Trung Quốc luôn tìm cách giải quyết vấn đề một cách ôn hòa.
Phát biểu với AFP, ông David Koh, một phân tích gia thuộc Viện nghiên cứu Đông Nam Á tại Singapore cho rằng Việt Nam không còn sự lựa chọn nào khác. Còn ông Ralph Cossa, Chủ tịch Diễn đàn Thái Bình Dương thuộc Trung tâm Nghiên cứu Quốc tế và Chiến lược CSIS ở Haiwaii, cho rằng các bên tranh chấp chủ quyền tại Biển Đông sẽ bảo đảm là mọi sự căng thẳng đều không vượt ngoài tầm kiểm soát.
Bộ Ngoại giao Việt Nam tuyên bố sẽ hoan nghênh các nỗ lực của Hoa Kỳ cũng như các nước khác giúp giải quyết leo thang tranh chấp chủ quyền ở Biển Đông, duy trì hòa bình và ổn định cho khu vực.
Động thái có phần chắc sẽ làm Trung Quốc nổi giận vì Bắc Kinh lâu nay luôn phản đối điều mà họ xem là một sự can thiệp từ bên ngoài. Đại sứ Lưu Kiến Siêu của Trung Quốc đã khuyến cáo Mỹ không nên can thiệp vào tranh chấp ỏ Biển Đông mà hãy để các bên liên quan tự giải quyết vấn đề thông qua các biện pháp ôn hòa.
Phát biểu tại Diễn đàn An ninh Châu Á ở Singapore hôm 5/6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nói giải pháp tốt nhất hiện nay là nhờ tới một bên thứ ba đứng ngoài làm trung gian điều giải.
Bộ trưởng Quốc phòng Philippines cho rằng sự hiện diện quân sự của Mỹ tại Biển Đông có thể giúp bảo vệ quyền lợi của các nước nhỏ hơn trước quốc gia khổng lồ Trung Quốc.
Ngày 13/6, hàng trăm người tiếp tục tổ chức một cuộc biểu tình thứ hai tại Hà Nội và Sài Gòn trong tuần thứ nhì liên tiếp để phản đối hành động gây hấn của Trung Quốc.
Một người tham gia cuộc biểu tình lần thứ 2 ở Sài Gòn hôm 13/6 cho Ban Việt Ngữ VOA biết:
"Khoảng 7 giờ sáng lực lượng an ninh đã ra rất đông. Đến 9 giờ 20 họ bắt đầu kéo hàng rào ra và một nhóm biểu tình từ phía Dinh Độc lập tiến ra, ban đầu khoảng 3, 4 trăm người. Dù người biểu tình ít hơn lần trước nhưng không khí cuộc biểu tình vẫn hào hùng như lần trước. Đoàn người không vô được trước tòa lãnh sự Trung Quốc vì an ninh dựng tới 3 lớp hàng rào, không thể nào băng qua được, chỉ vòng qua phía lãnh sự quán Mỹ, vòng qua đường Nguyễn Thị Minh Khai và đi vòng quanh khu vực trung tâm Diamond qua nhà thờ Đức Bà. Cuộc tuần hành diễn ra tới khoảng 2 giờ chiều thì bị giải tán. Lần này mình thấy có người bị bắt. Chính mình chứng kiến có 2 người bị bắt ở góc Lê Duẩn và bùng binh Phạm Ngọc Thạch."
Phản hồi trước tin Việt Nam diễn tập bắn đạn thật giữa tình hình căng thẳng với Trung Quốc, một cư dân ở Hà Nội cho rằng:
"Trung Quốc không hề sợ các lực lượng võ trang của Việt Nam đâu vì so với Trung Quốc, lực lượng của mình quá nhỏ bé, thiết bị quân sự của mình cũng không thể hiện đại bằng họ. Cũng có những nước có thể giúp Việt Nam, thế nhưng "Nước xa không cứu được lửa gần". Để đối phó lại trước sự bành trướng của Trung Quốc, chính quyền Việt Nam hãy lấy được lòng dân. Sự đồng lòng của người dân Việt Nam với chính quyền Việt Nam đó mới là mấu chốt."
Việt Nam phản đối kế hoạch 'đường lưỡi bò' của Bắc Kinh nhằm tuyên bố chủ quyền trên toàn bộ Biển Nam Trung Hoa mà Việt Nam gọi là Biển Đông. Đáp lại, Trung Quốc cảnh cáo chính quyền Hà Nội không nên có thái độ khiêu khích.
Nguồn: CN 1027043, Straits Times, AFP, AP, VOA's Interview