Khi các giới chức y tế công cộng nhận thấy con số bất thường những người bị ngộ độc thực phẩm, công việc đầu tiên họ làm là tìm hiểu những người đó ăn loại thức ăn gì trong thời gian vừa qua. Phải mất thời gian 3 hay 4 ngày vi khuẩn E.Coli mới gây ốm đau cho con người, nhưng cũng có thể phải một tuần hay lâu hơn nữa. Sự kiện đó đề ra bài toán đầu tiên.Ông David Weber là giáo sư khoa nghiên cứu bệnh dịch tại đại học North Carolina ở Chapel Hill. Ông vừa yêu cầu một người bệnh cho biết đã ăn gì vào bữa tối ngày 30 tháng 5. Ông nói rằng người ta thường không nhớ tất cả những thứ họ đã ăn trong tuần lễ trước đó. Và cho dù họ có nhớ thì cũng không thể nhớ tất cả những thứ trong món ăn hay xuất xứ của những thức ăn đó.Ví dụ gia vị làm bằng cà chua gọi là “salsa” là một trong những món bị nghi là gây ra vụ bộc phát của Samonell năm 2008 ở Hoa Kỳ.
Ông giải thích: “Không phải chỉ là salsa, trong salsa có cà chua, hành, tiêu, và các gia vị. Và rồi, hãng nào đã sản xuất ra salsa đó. Họ lấy cà chua ở đâu? Nhà cung cấp sỉ là ai? Bao nhiêu nhà vườn khác nhau đã cung cấp cà chua cho tiệm bán buôn đó?”
Truy nguyên loại khuẩn gây bệnh từ người trồng rau quả có thể giúp các nhân viên điều tra tìm ra điều gì sai và tránh không để xảy ra sự sai lầm đó nữa.
Nhưng bất kể rau trái nào gây ra vụ bộc phát của vi khuẩn, đã được hái cách một thời gian trước khi nhân viên điều tra tới nông trại.
Ông Chapman nói: “Rau quả đó có thể đã qua mùa rồi và có thể đã bị vùi lấp mất rồi.”
Ông Ben Chapman là một chuyên gia về an toàn thực phẩm tại đại học bang North Carolina. Ông ghi nhận là nhân viên điều tra đã tập trung vào các nông sản tươi, nhưng vào thời điểm này, nhiều tuần lễ sau vụ bộc phát, họ có thể không thế nào tìm ra thức ăn đã gây bệnh trong tủ lạnh tại nhà của bệnh nhân.
Ông Chapman nói tiếp: “Có nhiều phần chắc quý vị không tìm được một trái dưa leo,cà chua hay một cây rau diếp trong tủ lạnh nhà quý vị sau 6 hay 7 tuần bị phô nhiễm.”
Trong tình thế khó khăn như vậy, nếu các nhân viên điều tra tìm ra được nguyên nhân của sự bộc phát có thể cũng là điều đáng ngạc nhiên. Nhưng ngành khoa học nghiên cứu về dịch bệnh trong mấy năm qua đã rất tiến bộ và gần như lúc nào họ cũng đạt được kết quả.
Ông William Keene là một nhà dịch tễ học kỳ cựu làm việc cho cục y tế công cộng bang Oregon Hoa kỳ, được công nhận là một trong những người giỏi nhất nước. Nhưng ngay cả ông cũng thú nhận là có một số trường hợp không tìm ra được nguyên nhân.
Ông Keene cho biết: “Đã có một đôi lần mà cuối cùng, người ta không có được ý niệm sản phẩm đó là gì. Nguyên do rõ ràng biến mất. Vụ bộc phát chấm dứt. Thật đáng thất vọng. Nhưng dù sao đi nữa thì dịch bệnh đã chấm dứt.”
Trong khi đó, các giới chức Châu Âu cho biết số ca bệnh nhiễm E.Coli mới có vẻ đã thưa đi. Điều đó có thể có nghĩa là vụ bộc phát E.Coli sắp sửa chấm dứt dù có phát hiện ra nguyên nhân hay không.