Tổng thống Donald Trump hôm 27/9 đưa ra đề xuất cải cách thuế lớn nhất ở Mỹ trong vòng ba thập niên trở lại đây, đề nghị cắt giảm thuế cho hầu hết người Mỹ nhưng khơi lên chỉ trích rằng kế hoạch này làm lợi cho người giàu và có thể khiến ngân sách thâm hụt thêm hàng ngàn tỉ đôla.
Đề xuất mà Tổng thống Đảng Cộng hòa nói là nhằm giúp đỡ người lao động và tạo ra công ăn việc làm, đối mặt với thử thách đầy cam go trong Quốc hội trong khi đảng của chính ông bị chia rẽ và Đảng Dân chủ thì chống đối kịch liệt.
Phe Cộng hòa định giảm mức thuế thu nhập của doanh nghiệp, giảm thuế cho các doanh nghiệp nhỏ, giảm mức thuế thu nhập cho những người kiếm tiền nhiều nhất và bãi bỏ một số khoản giảm thuế được sử dụng rộng rãi, bao gồm một khoản làm lợi cho những người ở các bang đóng thuế cao do phe Dân chủ thống trị.
"Đó sẽ là một điều đặc biệt," ông Trump nói với các phóng viên tại Tòa Bạch Ốc, tuyên bố đây sẽ là "sự cắt giảm thuế lớn nhất về căn bản trong lịch sử nước nhà."
Kế hoạch này, được soạn thảo suốt nhiều tháng bàn bạc giữa các trợ lý của ông Trump và các nghị sĩ Cộng hòa hàng đầu trong Quốc hội và được các doanh nghiệp lớn ủng hộ, chứa rất ít chi tiết về việc làm thế nào để chi trả cho những khoản cắt giảm này mà không làm tăng thâm hụt ngân sách.
Trả lời câu hỏi của phóng viên, ông Trump, một tỉ phú bất động sản trở thành chính trị gia, nói rằng cá nhân ông sẽ không hưởng lợi về mặt tài chính từ đề xuất này.
"Tôi nghĩ có rất ít lợi ích cho những người giàu có," ông Trump phát biểu. Khác với nhiều Tổng thống tiền nhiệm, ông Trump tới giờ vẫn từ chối công khai hồ sơ khai thuế cá nhân.
Phe Cộng hòa chưa đạt được thành công quan trọng nào về mặt lập pháp kể từ khi ông Trump nhậm chức vào tháng 1 mặc dù họ kiểm soát Tòa Bạch Ốc và cả hai viện Quốc hội.
Kế hoạch thuế được vạch ra một ngày sau khi ưu tiên lập pháp hàng đầu của phe Cộng hòa là cải tổ hệ thống chăm sóc y tế Mỹ bị đổ vỡ tại Thượng viện, trong khi một mục quan trọng khác trên nghị trình của ông Trump là chi tiêu cho cơ sở hạ tầng vẫn chưa trở thành hiện thực.
Việc viết lại toàn bộ luật thuế của Mỹ là điều mà các nhà lập pháp vẫn chưa làm được từ hàng chục năm qua. Lần cải tổ gần đây nhất được thông qua là vào năm 1986.
Tòa Bạch Ốc nói, theo đề xuất này, phần thu nhập chịu thuế liên bang của các gia đình thuộc tầng lớp trung lưu điển hình sẽ ít đi.
Kế hoạch này sẽ hạ thuế suất cá nhân của những người có thu nhập nhiều nhất xuống mức 35 phần trăm từ mức 39,6 phần trăm, nhưng cũng tăng gấp đôi khoản khấu trừ tiêu chuẩn, là khoản thu nhập cố định được miễn đánh thuế, cho mọi đối tượng nộp thuế.
Kế hoạch này định mức thuế thu nhập doanh nghiệp là 20 phần trăm, giảm từ mức 35 phần trăm hiện thời nhưng không thấp như đòi hỏi ban đầu của ông Trump là 15 phần trăm.
Các công ty ở Mỹ đóng thuế khá cao xét theo tiêu chuẩn toàn cầu, nhưng nhiều công ty đóng ít hơn nhiều so với mức thuế suất cơ bản do những lỗ hổng của luật pháp và do các khoản giảm thuế.
Đề xuất này giờ đối mặt với một quá trình lập pháp dài mà có thể mất nhiều tháng. Ông Trump đã kêu gọi phe Dân chủ ủng hộ kế hoạch này, mặc dù họ không được tham vấn trong quá trình soạn thảo.
Phe Cộng hòa chiếm thế đa số 52-48 trong Thượng viện và có thể cần một số nghị sĩ Dân chủ tán đồng để được thông qua. Tuy nhiên, phe Dân chủ nói rằng kế hoạch này sẽ khiến ngân sách liên bang càng thêm thâm hụt để giảm thuế cho những người Mỹ giàu có hơn thay vì các gia đình trung lưu mà ông Trump và phe Cộng hòa nói rằng họ đang cố gắng giúp đỡ.