Kyiv quy trách tình trạng leo thang cho thành phần võ trang thân Nga đòi ly khai, tuần trước đã chiếm các tòa nhà chính phủ trong nhiều thành phố ở miền đông Ukraine.
Cuộc họp được cho biết là do yêu cầu của Nga.
Phiên họp được triệu tập tiếp theo sau tối hậu thư do Tổng thống lâm thời Ukraine, Oleksandr Turchynov, đề ra cho các lực lượng thân Nga“ hạ võ khí hoặc sẽ đối mặt với một cuộc hành quân chống khủng bố toàn diện.”
Trong bài diễn văn đọc trên đài truyền hình hôm Chủ nhật, ông Turchynov tuyên bố Ukraine quyết tâm không để Nga chiếm miền đông Ukraine sau khi đã sát nhập bán đảo Crimea hồi tháng trước.
Ông tuyên bố sẽ ân xá cho bất cứ phần tử nào thân Nga đòi ly khai hạ võ khí trước thứ Hai.
Tổng thống Turchynov tố cáo Moscow thực hiện cuộc chiến tranh nhắm vào Ukraine, quốc gia đã có thời là một phần của đế chế Xô viết. Ông nói:
“Máu đã đổ trong cuộc chiến mà Liên bang Nga phát động chống Ukraine. Kẻ xâm lăng đã không ngừng mà vẫn tiếp tục xúi giục gây bất ổn ở miền đông Ukraine. Đây không phải là cuộc chiến giữa người dân Ukraine; đây là một cuộc đối đầu giả tạo, mà mục tiêu là để thấy Ukraine suy yếu và bị bị phá hủy. Tuy nhiên cuối cùng nó sẽ làm suy yếu những kẻ thù của chúng ta. Nước Nga ngày nay đã bị toàn thế giới văn minh lên án.”
Bộ trưởng Ngoại giao Nga lập tức bác bỏ lệnh của Tổng thống Turchynov phát động cuộc hành quân gọi đó như một “tội ác” và yêu cầu Hội đồng Bảo an Liên hiệp quốc xem xét vấn đề này. Cuộc họp được ấn định vào tối Chủ nhật.
Tổng thống Turchynov đọc bài diễn văn chỉ vài tiếng đồng hồ sau khi các lực lượng đặc biệt của Ukraina và lực lượng dân quân thân Nga chạm súng trong thành phố Slovyansk ở miền đông Ukraine, và cả 2 bên đều báo cáo thương vong.
Bộ trưởng Nội vụ Ukraine Arsen Avakov cho biết một sĩ quan an ninh bị thiệt mạng và 5 người bị thương trong vụ giao tranh mới nhất sau khi Nga sát nhập Crimea hồi tháng trước. Ít nhất một nhà hoạt động thân Nga theo báo cáo cũng bị thiệt mạng trong cuộc giao tranh và 2 người bị thương.
Nga bị lên án
Tình hình leo thang diễn ra một ngày sau khi các tay súng thân Nga chiếm trụ sở cảnh sát Slovyansk, và các cơ sở chính phủ trong 2 thành phố đông dân Nga là Donetsk và Kramatorsk.
Đại sứ Hoa Kỳ tại Liên hiệp quốc Samantha Power nói trong chương trình This Week của đài truyền hình ABC rằng bất ổn ở miền đông Ukraine mang các dấu hiệu liên hệ của Moscow.
Trong một tuyên bố, người đứng đầu Liên minh NATO Anders Fogh Rasmussen nói rằng ông “cực kỳ quan ngại về tình hình căng thẳng gia tăng trong vùng. Ông mô tả đó là một “chiến dịch bạo động phối hợp bởi thành phần thân Nga đòi ly khai” tìm cách gây bất ổn ở Ukraine.
Ông Fogh Rasmussen kêu gọi Nga “làm dịu cuộc khủng hoảng” và rút hàng ngàn binh sĩ được điều động trong vùng biên giới giáp với Ukraine.
Hôm thứ Bảy Bộ trưởng Ngoại giao Hoa Kỳ John Kerry, trong một cuộc điện đàm với Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov, đã cảnh báo rằng sẽ có thêm hậu quả ngoài các biện pháp trừng phạt đã được áp dụng nhắm vào các viên chức Nga nếu Moscow không làm dịu bớt tình trạng căng thẳng ở miền đông Ukraine.
Ông Lavrov nó rằng cuộc khủng hoảng là do chính phủ ở Kyiv gây ra do đã làm ngơ trước “những nhu cầu, và quyền lợi chính đáng của dân nói tiếng Nga ở miền đông Ukraine.
Một nữ phát ngôn viên của Hội đồng An ninh Tòa Bạch Ốc, hôm thứ Bảy, nói rằng Hoa Kỳ quan ngại thành phần nói tiếng Nga đòi ly khai, với sự ủng hộ của Moscow “đang xúi giục bạo động và phá hoại” nhắm vào nhà nước Ukraine.
Nga nhiều lần phủ nhận có bất cứ vai trò nào trong vụ bất ổn ở Ukraine, bùng phát cách đây 2 tháng, khi tổng thống lúc đó là ông Viktor Yanukovych đã phải chạy trốn ra khỏi nước giữa các cuộc biểu tình phản đối ở Kyiv.
Các nhà ngoại giao cao cấp nhất của Nga, Hoa Kỳ, Ukraine và Liên hiệp châu Âu, sẽ mở các cuộc họp khẩn về vụ khủng hoảng Ukraine ở Geneve, vào ngày 17 tháng 4.
Các viên chức Tòa Bạch Ốc cho biết Phó Tổng thống Hòa Kỳ Joe Biden sẽ công du Ukraine vào 22 tháng 4.