Nhìn vào bản đồ nước Mỹ, kéo 1 đường thẳng từ giữa bang Texas ngược lên phía bắc, quí vị sẽ thấy bang North Dakota vuông vức, nằm sát ngay biên giới Canada, nghĩa là sâu trong nội địa. North Dakota là một trong những bang diện tích rộng nhất nhưng cũng là một trong những bang có dân số thưa thớt nhất của Hoa Kỳ. Người da trắng chiếm đa số, hầu hết là thuộc gốc Na Uy và Đức, dân gốc Á và gốc châu Phi chỉ chiếm một tỉ lệ rất nhỏ. Tuy nhiên nền kinh tế của bang lại đang tưng bừng nở rộ. Dân số North Dakota chỉ vỏn vẹn khoảng 762 ngàn người trong một diện tích rộng đến 183 ngàn 272 km2. Tỉ lệ thất nghiệp toàn bang trên 3% nhưng tại khu vực phía tây của bang, tỉ lệ này chưa đến 1%, một con số làm mọi người sửng sốt khi so với toàn nước Mỹ, tỉ lệ này lên tới trên 9%. Mức tăng trưởng ở đây có nhiều nguyên do. Thứ nhất, Dakota có nguồn tài nguyên thiên nhiên hết sức phong phú. Dakota có dầu hỏa, khí đốt và than đá cùng một khu vực nông nghiệp hết sức rộng lớn. Đó là những nguyên nhân thúc đẩy nền kinh tế của North Dakota. Hơn 84% những gì sản xuất ở North Dakota đều được xuất sang các bang khác hay xuất khẩu đi toàn thế giới. Ông Andy Peterson, Chủ tịch Phòng Thương Mại của North Dakota tóm lược vài nét về kinh tế của Dakota:
"Dĩ nhiên nguồn lợi chính của chúng tôi là sản xuất năng lượng và nông nghiệp, nhưng chúng tôi còn có một số đáng kể các nhà máy sản xuất hàng hóa, và một trụ sở lớn thứ nhì tại nước Mỹ của công ty Microsoft tại thành phố Fargo, thuê mướn chừng 1.500 người. Các doanh nghiệp tại Dakota sản xuất từ máy cày, nông cụ, vật dụng xây cất đến những sản phẩm công nghệ cao như các phần mềm của máy điện toán. Nền kinh tế của bang chúng tôi khá đa dạng, và đó là sách lược chúng tôi đề ra và chúng tôi đang tiến tới mục tiêu đó."
Nói về ngành khai thác dầu hỏa đang phát triển mạnh tại bang này, Chủ tịch Phòng Thương Mại cho biết North Dakota đứng hàng thứ tư trong số những bang sản xuất dầu hỏa tại Hoa kỳ, sau Alaska, California và Texas và trong tương lai gần có thể sẽ qua mặt một vài bang về đầu hỏa. Và tất cả dầu sản xuất ở đây đều được lọc và tiêu thụ ở trong nước.
17 quận ở phía tây của bang, sản xuất nhiều dầu hỏa. Tuy nhiên dầu hỏa của bang được rút từ đá phiến, nằm sâu dưới mặt đất hơn 3 ngàn mét. Người ta dùng máy bơm thủy lực để rút dầu từ đá phiến ra, dẫn qua những giếng được đào theo nhiều hướng rồi bơm lên mặt đất cho xe chở đi hay chuyển qua ống dẫn để đến những nhà máy lọc dầu. Và tiến trình khai thác dầu như vậy trong ngành công nghiệp này tạo rất nhiều việc làm.
Về nông nghiệp, tuy mùa hè tại bang này ngắn nhưng cũng đủ để nông gia trồng và thu hoạch đủ loại hoa màu. Theo lời Chủ tịch Phòng Thương Mại, ông Andy Peterson, North Dakota đứng đầu nước Mỹ về sản xuất đậu nành, hạt canola và cũng sản xuất rất nhiều lúa mỳ và các loại mễ cốc khác vì khí hậu trong bang thích hợp cho những loại cây trồng như thế.
Với nền kinh tế phát đạt như vậy, bang North Dakota hiện đang thiếu rất nhiều nhân công, đặc biệt là trong ngành kỹ nghệ khai thác dầu khí, thợ hàn, tài xế xe tải, xây cất v..v.. đang hết sức được cần tới nên nhân công từ nhiều nơi vẫn đến đây làm việc. Chủ tịch Phòng Thương Mại cho biết thêm:
"Họ vẫn đến đây hằng ngày, và rất nhiều công nhân đó đến từ các bang như Texas, Louisiana, Oklahoma... vì thế, cứ mỗi ngày máy bay từ Denver và nhiều nơi khác chở đầy công nhân tới đây. Rất nhiều trong số này đến làm việc trong 1 hay 2 tuần lễ, làm rất nhiều giờ mỗi ngày, liên tiếp trong 2 tuần, sau đó lại về nhà, và trở lại đây trong vòng 2 tuần. Hiểu theo nghĩa nào đó, chúng tôi có nhiều công nhân di nhập. Chúng tôi đón nhận tất cả những công nhân nào có tay nghề hay những kỹ năng trong ngành đầu hỏa, cho dù là họ ở nước Mỹ hay từ các nước khác đến chừng nào mà họ có giấy tờ hợp pháp để làm việc ở đây. Chúng tôi cũng có nhiều công nhân đến từ Nam Phi và nhiều nơi khác ở châu Phi và khắp thế giới đến đây làm trong các nông trại một thời gian ngắn với visa ngắn hạn."
Nhưng hiện thời, nhà ở là một vấn đề thách thức cho những ai muốn đến làm việc tại các quận dầu hỏa ở phía tây bang North Dakota. Nhiều cơ quan tuyển dụng người thông báo rằng cần dàn xếp chỗ ở trước khi xin việc ở đây.
Khi được hỏi là thiếu nhà ở như vậy bang có kế hoạch thu hút các nhà phát triển địa ốc, các nhà thầu xây cất hay không, ông Peterson trả lời:
"Thu hút các nhà đầu tư điạ ốc, các công ty xây cất đến đây không thành vấn đề. Rất nhiều nhà thầu xây cất, nhiều công ty địa ốc muốn đến đây xây những khu chung cư, nhà ở riêng biệt, khách sạn, dựng những nơi ở tạm như nhà di động. Nhưng khó khăn ở đây là cung cấp hạ tầng cơ sở. Hầu hết những thành phố tại các quận dầu hỏa là những thị trấn nhỏ, và hệ thống cống rãnh, cung cấp nước của những thị trấn đã phải chịu sức nặng của số người đổ đến đây và những nhà cửa đang được xây lên. Vì thế năm nay cơ quan lập pháp của bang làm việc ráo riết để soạn thảo kế hoạch tài trợ cho các chương trình cơ sở hạ tầng giúp các thành phố có thể mở rộng hệ thống cống rãnh, thiết lập thêm hệ thống cung cấp nước, đại loại như vậy để có thể xây cất nhà cửa theo như nhu cầu. Vì thế kế hoạch của bang là cung cấp cơ sở hạ tầng càng nhiều càng tốt cho khu vực tư nhân có thể xây cất nhà cửa."
Ngoài vấn đề thiếu nhà ở, mùa đông ở đây rất lạnh, trung bình khoảng -16 độ C, và dĩ nhiên có những năm còn lạnh hơn thế nhiều, nên lại là một yếu tố gây khó khăn cho việc thuê mướn nhân công. Đã vậy thành phố lớn nhất của bang là Fargo chỉ có chừng 108 ngàn dân, Grand Forks có chừng 50 ngàn dân, thủ phủ Bismark khoảng 68 ngàn dân và Minot chừng 45-46 ngàn dân.
Ông Peterson lên tiếng mời những ai cần việc làm hãy tiếp xúc với Phòng Thương Mại của North Dakota:
"Chúng tôi cần đủ mọi loại công nhân, chúng tôi cần thợ hàn, công nhân xây cất, tài xế xe tải, những tay nghề như vậy, hãy tiếp xúc với chúng tôi và chúng tôi sẽ dàn xếp để quí vị được thu dụng ngay."
Và viễn ảnh công ăn việc là ở đây sẽ còn mở rộng hơn nữa khi mà các nhà hàng ăn, khách sạn, các cửa hàng, các dịch vụ đến đây kinh doanh trong một tương lai rất gần.
Theo chỗ được biết thì đồng lương của lao động phổ thông ở đây cũng rất cao, từ 12 đến 17 đô la một giờ. Còn những người có tay nghề làm trong ngành dầu hỏa trung bình kiếm được 90 ngàn đô la một năm.
Quí vị nào muốn tìm việc làm hay mở cơ sở kinh doanh tại North Dakota hãy liên lạc với Phòng Thương Mại tại số điện thoại: (701) 222 0929
Hoặc gửi e-mail đến địa chỉ sau đây: ndchamber@ndchamber.com.
Mong quí vị góp ý, Lan Phương chân thành cảm ơn.